M
15
V
EEN JAAR TIJD BIJNA DRIE KWART VAN BEURSWAARDE DOOR PROBLEMEN MET BEADEMINGSAPPARATUUR
Cliënten en beleggers
werden laat en slecht
geïnformeerd. Het
probleem werd zo
gebagatelliseerd
in. Ze hadden de kennis om de
mobiele telefoon te maken, maar
zijn te aarzelend geweest. Die mo
biele telefoon van Philips is nooit
uit de kraamkamer gekomen.”
Het zorgde voor het nodige cy
nisme bij Philips-watchers, ook bij
Errol Keyner, adjunct-directeur
van de Vereniging van Effectenbe
zitters (VEB). „Vaak waren de pro
ducten best goed, maar het lukte
ze nooit om er in financieel op
zicht echt een succes te maken.”
Hij wijt het aan een ambtelijke
structuur en belangrijke beslissin
gen die telkens werden uitgesteld.
een opleving toen het veel beade
mingsapparaten kon verkopen,
maar nu heeft het last van het we
reldwijde gebrek aan chips, boven
dien zijn ziekenhuizen huiverig
om nieuwe apparatuur te kopen.
Maar volgens Keyner is er meer
aan de hand: „Die uitgestippelde
strategie, daar waren veel mensen
enthousiast over. Ik had écht mijn
cynisme opzij gezet. Maar een
goed plan is wat anders dan een
goede uitvoering. Dat heeft Philips
extreem slecht gedaan: met name
de kwaliteitscontrole: al jarenlang
wisten ze in de fabriek dat er fou
ten zaten in hun slaapapneu-appa-
raten, maar die geluiden bereikten
de top nooit.”
En het tweede verwijt van Key
ner: „Ze hebben de cliënten en be
leggers laat en slecht geïnfor
meerd. Lange tijd hadden ze het
over incidenten, of cliënten zou
den het apparaat niet goed hebben
schoongemaakt. Daarmee werd
het probleem continu gebagatelli
seerd.”
Het zijn geluiden die Van Keme-
nade kent over zijn oude werkge
ver. In de koffieruimte van het
museum wijst hij op technologie
van Philips die nog altijd mensen
levens redt en wat Philips voor de
regio betekent: ASML, natuurlijk,
maar ook veel andere succesvolle
spin-offs, zoals de succesvolle
chipproducent NXP en FEI (het
huidige Thermo Fischer, bekend
van de elektronenmicroscoop).
Afscheid
Een allesomvattend bedrijf-van
koffiezetapparaat tot röntgenappa
ratuur - was loom en traag, zo was
de gedachte. Eerst werd afscheid
genomen van de koelkasten en
wasmachines, later volgden de te
levisies, de chipmachines, cd-spe-
lers en andere consumentenelek
tronica.
Ook de koffiezetapparaten (Sen-
seo) en andere huishoudelijke ap
paraten, zoals de Airfryer en de
strijkijzers, verdwenen uit de por
tefeuille. Op veel producten zit
nog wel een sticker van Philips,
maar ze worden in Zuid-Korea of
China gemaakt. Nog altijd is de
naam van Philips veel geld waard.
Wat pijn deed in Eindhoven: het
Ervaring
Maar sinds een paar jaar hadden ze
bij Philips het licht gezien, aldus
Keyner. Philips werd een medisch
technologisch bedrijf: een groei
markt vanwege de almaar vergrij
zende wereldbevolking. En boven
dien een markt, waar Philips al
sinds haar oprichting ervaring
mee had, met relatief weinig con
currentie.
Maar ook met flinke risico’s: een
fout bij een beademingsapparaat
heeft veel meer gevolgen dan een
fout in een koffiezetapparaat. Het
had het anders gekund, aldus
Metze. Zeker nu is gebleken dat
Philips kwetsbaar is geworden
door de slaapapneu-affaire.
Voorheen konden goed preste
rende bedrijfsonderdelen verlie
zen van slecht functionerende on
derdelen opvangen. „Achteraf
denk je: ze hadden een plan moe
ten bedenken, met een moeder
maatschappij die er boven staat,
maar die alle takken zelfstandig
laat opereren. Dan had je een hol
ding gehad met ASML, NXP, de
lichtgroep en nog veel meer inno
vatieve bedrijven. Wat een bedrijf
was dat geweest.”
Door corona beleefde Philips
Bloei
En onder de rook van Eindhoven
ligt de High Tech Campus, waar
tal van grote en kleine technologi
sche bedrijven zijn gevestigd. De
hele regio staat in bloei, zonder
Philips was het daar waarschijnlijk
nooit van gekomen. „Het is mak
kelijk om nu te wijzen op wat er
niet goed gaat, maar kijk wat Phi
lips allemaal heeft voortgebracht.”
De nieuwe topman Roy Jakobs
begon met puinruimen, eerst door
wereldwijd 4000 banen te schrap
pen. Volgens eigen onderzoeken
zorgt het afbrokkelend schuim
van de slaapapneu-apparaten voor
weinig gezondheidsschade, maar
het is nog onduidelijk wat voor
claims mogelijk nog komen.
Is Philips nog een bedrijf om
trots op te zijn? Biograaf Marcel
Metze denkt na: „Het Philips van
het verleden wel: een hightechbe-
drijf, dat zorgde voor innovaties,
werkgelegenheid, een bedrijf dat
bijdroeg aan de reputatie van Ne
derland.”
Maar dat is nu wel voorbij, zegt
Metze. „Mensen die hun draai bij
Philips niet konden vinden, zijn
ergens anders begonnen en daar
succesvol geworden. Dus je kunt
het positief bekijken: een bedrijf
gaat ten onder, maar wat daaruit
voortkomt is weer groots.”
afscheid van de lichtdivisie, waar
het concern ooit groot mee werd.
Dat bedrijfsonderdeel bestaat nu
als het nieuwe bedrijf Signify.
Het is allemaal te laat geweest,
zegt Metze. „Begin jaren 90 kwam
de digitalisering echt op gang: mo
biele telefoons, miniaturisering
van de computer en de ontwikke
ling van de chips. Maar wat deed
Philips? Doorgaan met de simpele
apparaten als Senseo-machines. Er
waren technologieën en produc
ten die veelbelovender waren,
maar ze stapten daar vaak te laat
is ook waar Van Kemenade in 1980
zijn carrière bij Philips startte. In
het museum wijst hij naar foto
van de eerste chipmachine van
Philips, de PAS-2000: „Het maakt
me trots als ik langs ASML rijd.
Hoe hebben ze het in een paar jaar
voor elkaar gekregen?”
Nu - als zelfstandig bedrijf- is
ASML meer dan tien keer zoveel
waard als Philips. Het verging het
voormalige moederbedrijf anders:
focus werd steeds meer de strate
gie, en steeds meer divisies wer
den afgestoten. „Op zich is dat niet
slecht, maar het is de vraag waarop
je focust, welke strategische keu
zes je maakt. Die waren decennia
lang niet goed”, zegt Philipsbio-
graafMetze.
een rampjaar vol tegenslag
Wl
PHILIPS
- Errol Keyner
Adjunct-directeur VEB
De slaapapneu-apparaten
moesten worden teruggeroe
pen, wat het bedrijf 1 miljard
euro kostte. En dan moeten de
claims nog komen.
FOTO'S PHILIPS
w.4
Lang was Philips een bedrijf vol techno
logische kennis. Volgens ingewijden is het
niet meer de multinational van de vorige
eeUW. ILLUSTRATIE ILSE VAN KRAAIJ
GO ZATERDAG 31 DECEMBER 2022
