II
r
I
<2022^4/
IB
10
Dit was 2022
dit waslij
I
I
Rusland, zo had zij hem al in janu
ari laten weten. Het vervolg is be
kend: de Europese Commissie
kwam met voorstellen die tot voor
kort ondenkbaar waren. Europa
stuurde wapens, trainde milita-
rien uit Oekraïne, regelde een spe
ciale status voor de inmiddels
6 miljoen vluchtelingen, gaf mil
jarden aan steun, kende Oekraïne
het kandidaat-lidmaatschap toe en
kondigde zware sancties tegen
Rusland af.
Poetin is van plan
autocratie te laten
overheersen in
heel Europa
Hij zou een symposium in Roe
menië toespreken die ochtend. Hij
weet niet meer wat het onderwerp
was. Maar de spoedvergadering
van het college van Eurocommis
sarissen die 24ste februari zal
Frans Timmermans, vicevoorzit
ter van de Europese Commissie,
niet snel vergeten. Die Europese
bestuurders brengen allemaal hun
eigen ervaring mee. Een Bulgaar
bijvoorbeeld heeft van huis uit wel
sympathie voor de Russen: die
hebben hen in 1912 van de Turken
bevrijd. „Maar neem mijn Li
touwse collega, de jongste com
missaris die we hebben. Die heeft
een Oekraïense vrouw en dus ook
Oekraïense schoonfamilie. Die
moest ineens vluchten.”
Timmermans zelfheeft relatief
veel ervaring met Rusland. Hij
leerde de taal tijdens zijn militaire
dienst, werkte vier jaar op de am
bassade in Moskou, was drie jaar
medewerker van Hoge Commissa
ris voor de Mensenrechten Max
van der Stoel, en later minister van
Buitenlandse Zaken in de tijd van
MH17. Hij vond het belangrijk aan
zijn Brusselse collega’s uit te leg
gen waar de ideologie van Poetin
vandaan komt, en waar die toe kan
leiden, zegt hij. „Er zit een veel
groter plan achter, namelijk het
laten overheersen van autocratie
in heel Europa. Dat ziet hij als een
manier om de belangen van Rus
land te beschermen.”
Het is een graad of 17 in de ka
mer van Timmermans - ook op de
twaalfde verdieping van de Euro
pese Commissie wordt energie
bespaard. Hij draagt meestal toch
al een trui onder zijn colbert. De
enige die nog een etage hoger
zetelt is voorzitter Ursula von der
Leyen. En zij deelt zijn kijk op
verstanden leidde, want de meeste
vluchtelingen kwamen aanvanke
lijk uit het oosten en spraken geen
Oekraïens maar Russisch. En hoe
de gemeente dan in allerijl op zoek
ging naar tolken Russisch! In een
gewone Nederlandse stad, ik vond
dat inspirerend.”
„Ja. Maar de grootste solidariteit
voel je met je naasten, dat is heel
menselijk. Solidariteit ontwikkelt
zich in concentrische cirkels en
wordt ingewikkelder naarmate de
afstand groter wordt. Daarnaast
was in Europa de reactie op de
Russische agressie eensluidend.
Dat was bij een crisis als die in Sy
rië heel anders. Dan komen er he
laas andere argumenten die te ma
ken hebben met de angst voor ter
reur, en die vermengd worden met
een politiek verhaal dat tegen
moslims is.”
„Vóór 24 februari zou ik gezegd
hebben: ‘Waar begin je over? Oe
kraïne kandidaat-lid?’ Maar na
24 februari.Dat Duitse woord
Zeitenwende betekent wel iets, hè.
(Bondskanselier Scholz gebruikte
dat in een toespraak om aan te ge
ven dat de geschiedenis in Europa
na decennia van vrede een defini
tieve wending had genomen, red.)
Dat Oekraïners bereid zijn letter
lijk te sterven voor de waarden die
we delen, betekent ook dat de Eu
ropese Unie die Wende moet ma
ken. Je merkt dat de Oekraïense
bevolking smeekt om perspectief.
Niet om de geldpotten van Brus
sel, wat de cynici meteen zullen
denken. Maar omdat ze zien hoe
wij leven. Zij willen ook zo leven!
Zij willen ook dat de corruptie in
hun land wordt aangepakt. Dat de
oligarchen gewone ondernemers
worden. Dat de vrijheden die wij
normaal vinden ook voor hen gaan
gelden.”
Timmermans merkte dat sme
ken ook persoonlijk. Na 24 febru-
„Nou, wat me niet heeft verrast, is
de grenzeloze barbarij die Rusland
over Oekraïne uitstort. Dat had
den we in Tsjetsjenië al gezien.
Ook het feit dat ze zo liegen ver
rast niet. Daar heb ik als minister
al te veel mee te maken gehad.” Hij
somt de voorbeelden op. De
bemanning van een schip van
Greenpeace werd in 2013 vastgezet.
De tweede man op de Neder
landse ambassade in Moskou werd
in zijn woning in elkaar geslagen,
kort nadat een Russische diplo
maat in Den Haag door de politie
was aangesproken op huiselijk ge
weld. En in 2014 werd MH17 neer
gehaald. „In het Westen hebben
we de neiging te reageren vanuit
ons eigen waardenkader en te
denken: durven ze dit te doen? Ja,
dat doen ze! Wat me wel heeft ver
rast, of beter, wat me heeft ont
roerd, is de wijze waarop Europea
nen hun harten en hun huizen
hebben geopend voor 6 miljoen
vluchtelingen.”
Dat is een tweede moment dat
Timmermans is bijgebleven: een
bezoek aan de voormalige Koepel-
gevangenis in Breda. „Al die vrij
willigers die in touw waren, bed
den neerzetten, voor eten zorgden
en die speciaal moeite hadden ge
daan om mensen te vinden die
Oekraïens spraken. Wat tot mis-
Oorlogsjaar 2022 was voor EU-vicevoorzitter Frans Timmermans - de
machtigste Nederlander in Brussel - een jaar van diepe dalen maar
óók van een enkel lichtpunt. „De reactie van Oekraïne: dat is toch
inspirerend? Dat zo’n heel volk tegen Poetin zegt: ‘Fuckyou’.”
ES
Ifm
Wie: Frans Timmermans
Wat: Vicevoorzitter Europese Commissie
Waarom: Kijkt terug op een jaar waarin hij vooral met oorlog te maken kreeg H
is uitgekomen’
A Frans Timmermans. foTohildehars>^eN'„
Een jaar waarin
een nachtmerrie
- Frans Timmermans,
Eurocommissaris
Frans Timmermans is
als Eurocommissaris
Green Deal verantwoor
delijk voor verduurza-
ming, maar werd het af
gelopen jaar als vice
voorzitter van de Euro
pese Commissie ook in
beslag genomen door
de oorlog in Oekraïne.
De commissie kwam
met voorstellen die tot
voor kort ondenkbaar
waren, zoals miljarden-
steun aan Oekraïne, dat
ook kandidaat-lid werd
van de EU. Timmermans
hamerde ook op geza
menlijke inkoop van gas
door de EU-lidstaten.
De beslissing om Oekraïne kandi-
daat-lid van de EU te maken was
fa
Hans Nijenhuis
Brussel
U kent het verwijt dat we Oekraï-
ners heel anders ontvangen dan
Syriërs?
controversieel. Had u geen aarze
lingen?
Heeft het u verrast?
ZATERDAG 31 DECEMBER 2022 GO
t
r