GOBLIN MODE
Dit zijn dé kerstengelen
van Nederland
is
Denk aan
elkaar
k.. 7
11
‘KLIMAATKLEVER’ WINT IN NEDERLAND
WOORD VAN HET JAAR
Volgens woordenboekmaker Van Dale is
‘klimaatklever’ het Woord van het Jaar. Ook in
andere landen vond zo’n verkiezing plaats, al won
niet overal een nieuw woord. Het Amerikaanse
dictionary.com ging voor 'woman'.
In het kader van ‘Denk aan elkaar' deed PZC een oproep bij haar Lezers om hun
persoonlijke kerstengelen te nomineren, van onbaatzuchtige vrijwilligers tot
gewone mensen die heel veel betekenen voor iemand anders. We kregen veel
reacties van lezers die graag zo iemand in het (winter) zon netje wilden zetten.
PZC zocht hen op en stak ze een hart onder de riem.
Lees nu alle hartverwarmende verhalen.
woorden. ‘Plactivist’ is daar ook
een mooi voorbeeld van. Maar he
laas komt het uit de jaren 70, dus
dat viel af. Ook scheldwoorden
doen we liever niet, dat weerhoudt
mensen ervan hun stem uit te
brengen.”
beeld ook door mijn vingers ge
gaan. ‘Een voortdurende periode
van crisis.’ Maar het is helaas geen
nieuw woord, het dateert uit 2013.”
keer opgezocht. Het Amerikaanse
Merriam-Webster koos voor ‘gas-
lighüng’, dat staat voor een vorm
van emotionele manipulatie. Ook
niet nieuw, maar wel actueel in
deze tijd van nepnieuws en mis
leiding. En de Oxford English Dic
tionary kwam met ‘goblin mode’,
grof te vertalen in ‘niks doen, lui
zijn, serietje kijken, lekker snac-
ken’. (Een goblin is letterlijk een
ondeugende kabouter.) Volgens
Oxford bestaat de term al sinds
2009, maar ging deze dit jaar viral.
Ommezwaai
In het buitenland worden soms
andere criteria gehanteerd. Zo
koos de Gesellschaftfür deutsche
Sprache (het Duitse taalgenoot
schap) voor ‘Zeitenwende’, dat on
geveer ‘ommezwaai in de geschie
denis’ betekent. Het is geen nieuw
woord, maar heeft wel voor veel
Duitsers een nieuwe betekenis ge
kregen, zo meldt het Duitsland In
stituut op zijn website. Het is het
afgelopen jaar gebruikt door onder
anderen bondskanselier Olaf
Scholz als ze het over de oorlog in
Oekraïne hadden: er is daardoor
veel veranderd in Duitsland.
Het Engelstalige online woor
denboek dictionary.com koos
een heel ander woord: ‘woman’
(vrouw). Ook niet nieuw natuur
lijk, maar wel onderwerp van be
langrijke genderdiscussies die het
afgelopen jaar werden gevoerd,
met name in de VS. Zo werd aan
komend opperrechter Ketanji
Brown Jackson in een hoorzitting
gevraagd naar haar definitie van
‘vrouw’. Bij die gelegenheid werd
het woord op de site van dictio-
Lui
Andere grote Engelstalige woor
denboeken kwamen tot hun eigen
keuzes. Zo is voor Cambridge
‘homer’ het Woord van het Jaar:
een populaire afkorting van ‘home
run’. Het kwam blijkbaar naar vo
ren via het woordspelletje Wordle.
In één enkele dag werd het 65.000
nary.com 1400 procent vaker inge
tikt dan normaal: ‘een enorme
toename voor zo’n alledaags
woord’.
„Dat is min of meer een poli
tieke keuze”, zegt Ton den Boon
van Van Dale. „En ik snap het wel.
Net zoals Onze Taal tijdens de kre-
dietcrisis het woord ‘kredietcrisis’
koos. Daar blijven wij bij uit de
buurt. Wij kiezen wat mensen
leuk vinden. Of niet. ‘Permacrisis’
(gekozen door de Britse woorden
boekmaker Collins) is bijvoor-
et is zo langzamer-
jjj!l hand een traditie
geworden: makers
van woordenboe-
ken en taalgenoot-
schappen (in bin
nen- en buitenland) kiezen zo
rond deze tijd hun Woord van het
Jaar. In Nederland zijn dat Van
Dale en Onze Taal. De eerste is er
al uit, de laatste volgt eind deze
maand. De keuze van de woorden
boekmaker viel op ‘klimaatklever’:
‘Een activist die zich aan een ob
ject van symbolische waarde vast
plakt om de aandacht van het pu
bliek te vestigen op de klimaatpro
blematiek.’ Sprekend voorbeeld is
de actievoerder van Just Stop Oil
die zich eind oktober in het Mau-
ritshuis vastlijmde aan Het meisje
met de parel van Johannes Ver
meer.
Het is een nieuw woord en dat is
volgens Ton den Boon, hoofdre
dacteur van Van Dale, precies de
bedoeling. Bestaande woorden
mogen bij Van Dale niet meedoen.
Het hele jaar door kunnen mensen
hun favoriet insturen en daar
maakt de redactie dan een keuze
uit. „We letten vooral op wat de
trends zijn. De grote thema’s dit
jaar zijn blijkbaar energie, inflatie
en klimaat: dat zien we terug in de
Ga naar pzc.nl/kerstengel
af scan de QR-code
«tr
‘Luie niksnut’
Klimaatklever
De ‘klimaat
klever’ in de
uitzending van
Jinekop 25
oktober: een
klimaatactivist
lijmt zichzelf
vast op tafel.
In Engeland
doet de snack-
ende nietsnut
het goed, in
Duitsland de
Zeitenwende.
FOTO'S RTL, REUTERS,
GETTY
Mark van Assen
Utrecht
is favoriet bij
de Engelsen
PC WOENSDAG 21 DECEMBER 2022
- >iW
