Deelnemers
boos over
19 december
u
Mea culpa-tour
slavernijverleden
is maatwerk
9
w
Si
Het kabinet broedt al
maanden op de uitvoering
van de excuses voor het
slavernijverleden. Begin dit
jaar werd het idee geboren
om niet op één plek excuses
te maken maar juist op alle
eilanden en in Suriname, om
niemand tekort te doen.
De Caribische- en
Surinaamse deelnemers
van het slavernijoverleg willen
dat 19 december van tafel
gaat als moment voor de
overheidsexcuses voor de
slavernij. Zij voelen zich
overvallen door het kabinet.
de eilandraad. „We hebben een ge
mengde samenleving. De helft is wit,
de andere helft zwart. Ik hoop dat
met die excuses ook meer bewust
wording komt.”
sie Suriname (NRCS) vindt dat het
proces veel te snel gaat en noemt het
‘een eenzijdige Nederlandse actie
met een groot risico op mislukking’.
De stichting Eer- en Herstelbetalin
gen Slachtoffers van slavernij wil dat
niet minister Franc Weerwind - ‘na
zaat van een slaaf - maar koning Wil
lem-Alexander naar Suriname komt.
Weerwind noemde de kritiek ‘jam
mer’ en ‘pijnlijk’. „Ik ben me zeer be
wust van wie ik ben en waar ik van
daan kom. Daarom vind ik het eervol
om naar het land van mijn ouders te
mogen gaan.”
1795 in opstand kwam tegen zijn
overheersers. Het is daarom lo-
Schaamte
Ook op Aruba, waar 20 procent van
de bevolking slaaf was, leeft dit on
derwerp minder. „Na de afschaffing
van de slavernij integreerden de vrij
gemaakte slaven vrij snel in de sa
menleving van Aruba”, zegt Alofs.
„Uit een soort schaamte is het verle
den naar de achtergrond verdreven.”
Op Curasao is die bewustwording
al decennia geleden in gang gezet.
Daar wordt de afschaffing van de sla
vernij gevierd op 17 augustus, de dag
van de slavenopstand in 1795. Leider
Tula werd publiekelijk gemarteld en
onthoofd. Eerherstel van Tula door de
Nederlandse regering staat bovenaan
de wensenlijst van Curasao. Staatsse
cretaris Van Huffelen zal dat daar op
19 december aankondigen.
Surinaamse organisaties hebben
inmiddels de hakken in het zand ge
zet. De Nationale Reparatie Commis-
We kunnen
de geschiedenis
nooit terug
draaien, maar
we kunnen wel
vooruitkijken
- Luc Alofs, historicus
Andere datum
In de uitnodiging van Rutte zien
de genodigden mogelijkheden
voor een andere datum: ‘Gezien
uw kennis van en belangrijke rol
in de maatschappelijke discussie
rondom het slavernijverleden,
gaan wij graag met u en anderen
in gesprek over de best mogelijke
manier om vorm te geven aan er
kenning, herdenking en aandacht
voor de doorwerking van het sla
vernijverleden in het hier en nu.’
Die andere datum zou 1 juli 2023
moeten zijn. Dan is het precies 150
jaar geleden dat de slavernij uit
Nederland verdween.
Het moment
De Cura^aose vertegenwoordiger Ba-
cilio begrijpt het sentiment. „De
staatssecretaris is hier van harte wel
kom hoor, maar we hadden liever
Rutte hier zien staan. Maar we moe
ten ook doorgaan.”
Volgens zijn Arubaanse collega Luc
Alofs is dit het moment. „Als het nu
niet gebeurt, wanneer dan wel? Dan
zijn we een kabinet of generatie ver
der. Het is nu of weer heel lang wach
ten.”
- 'A
Helemaal niemand begrijpt iets
van de uitgelekte datum waarop
excuses zouden worden gemaakt
over de slavernij door minister
president Mark Rutte. Mensen die
op persoonlijke titel door Rutte
zijn uitgenodigd, willen daar nog
niets hardop over zeggen vóór het
Catshuisoverleg. Maar ze maken
zich zorgen, hopen dat er wordt
geluisterd door de premier. Een
van hen zegt: „Excuses moeten
naast dat ze worden gegeven, ook
kunnen worden aanvaard.”
Veel genodigden voor het Cats-
huis zijn verontwaardigd over de
hele gang van zaken. Dat senti
ment wordt verwoord door Barryl
Biekman in een brief van 26 no
vember aan premier Rutte die in
het bezit is van deze krant.
Biekman is bestuursvoorzitter
van de Stichting Nationaal Monu
ment Nederlands Slavernijverle
den en schrijft over de datum van
19 december dat die ‘als volslagen
onverwacht, onbegrepen, kwet
send en beledigend is binnenge
komen.’ Vooral omdat er geen en
kele participatie van de ontvan
gers van de excuses aan te pas is
gekomen. Een departementale in
gewijde zegt hierover: „Dit is ty
pisch Algemene Zaken. Ze heb
ben geen gevoel bij het onder
werp en het moet voor het eind
van het jaar omdat dat nu eenmaal
is beloofd.”
Ter illustratie van de ‘gevoel
loosheid’ op AZ wordt er op gewe
zen dat het Catshuisoverleg is ge
pland op dag van de herdenking
van de Decembermoorden. Er is
gewoon niet bij stilgestaan dat dit
een gevoelige dag is, luidt het ver
weer. AZ heeft snel een tweede
datum ingepland, 13 december.
Ook was er over het uitzwer
men van zeven bewindslieden
geen enkel overleg met de Cari
ben en Suriname.
Den Haag
men nog altijd op formele rehabi
litatie van Tula, een tot slaaf ge-
Zaken Wopke Hoekstra niet af maakte vrijheidsstrijder die in
naar een voormalige kolonie en
bijvoorbeeld wel de minister van
Volksgezondheid Ernst Kuipers gisch dat juist de staatssecretaris
(Sint-Maarten)? En waarom vice- van Koninkrijksrelaties Alexan-
premier en minister van Finan- dra van Huffelen afreist om Tula’s
ciën Sigrid Kaag niet, maar staats- eerherstel aan te kondigen.
secretaris van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport Maarten van
Ooijen wel?
De samenstelling van de dele
gatie is volgens betrokkenen het
gevolg van een combinatie van
‘inhoudelijke betrokkenheid’, de
‘lokale wensen en context’ en ‘de
agenda’s’ van bewindspersonen.
Op Saba leeft bijvoorbeeld de
wens om meer dna-onderzoek te
kunnen doen, daarom is het goed
als Maarten van Ooijen als
CU-staatssecretaris van Volksge-
Maar vraagtekens blijven er wel zondheid die toezegging ter
rond de Nederlandse afvaardi- plekke doet. En op Curasao wacht
ging: waarom reist vicepremier en
CDA-minister van Buitenlandse
voor Antillen
Sint-Maarten
Saba
0
Den Haag
Sint-Eustatius
Sint-Maarten
De 1875 slaven werden vooral
ingezet bij het delven van zout.
Toen Frankrijk de slavernij al in
1848 af schaf te, vluchtten 26 slaven
het Franse deel, Saint-Mar tin. Daar I
werden ze erkend als vrije mensen.
Sint-Eustatius
Belangrijke doorvoerhaven van
slaven en van tabak, katoen, suiker,
koffie en cacao. Er waren 200
pakhuizen en er werkten 1075
slaven op het eiland. Op 12 juni
1848 eiste een groep meer eten en
vrije uren.
Saba
De helft van de tweeduizend
inwoners stamt af van de 730 tot
slaaf gemaakte Afrikanen. De
andere helft van Zeeuwse
kolonisten of Schotse en Ierse
zeerovers. Vierde in 2021 voor het
eerst afschaffing van de slavernij.
Den Haag
Burgemeester Jan van Zanen
bood dit jaar excuses aan voor het
slavernijverleden, na eerder
Amsterdam en Utrecht. De
hofstad speelde als zetel van de
jegering en 'huis' van de Oranjes
een belangrijke rol.
Fort Oranje op Sint-
Eustatius. SEPIATIMES/
UNIVERSAL IMAGES
Schilderij van een sla
venopstand. FOTOCOR-
BIS VIA GETTY IMAGES
Het Salt Pickers-monu-
ment op Sint-Maarten.
FOTOANNE&DAVID
XTÜr-
Kerk op Saba.
FOTO GETTY IMAGES
“n-
Suriname
Circa 200.000 slaven zijn naar
Suriname gebracht. Het land telde
honderden plantages. Na afschaf
fing van de slavernij moesten de
slaven nog tien jaar onder
staatstoezicht op een plantage
werken.
Jan Hoedeman
Niels Klaassen
Den Haag
-TL— 1‘XT
GO DONDERDAG 8 DECEMBER 2022
z
UJ
z
w
o
o
ai
5
