u
M
Voorstelling ‘Liedjes die niet mochten’ in Nieuw- en Sint Joosland
11
Morgen kan ze zwanger
zijn, het kan van de
behanger zijn, of iemand
uit Den Haag. Het is een
passage uit Op een
mooie Pinksterdag,
gezongen door Leen
Jongewaard en André
van den Heuvel. Het lied
kreeg een radioverbod
en is een van de
nummers die
voorbijkomen in het
theaterprogramma
Liedjes die niet
mochten.
Die instanties
spraken vaak
over‘zeden
verwildering’
Cultuurliefhebber
Evert de Vries is al tientallen jaren fa
natiek cultuurliefhebber. Hij ontving
uit handen van Job Cohen een lintje:
Gebakken peren
Zeven zangers en zangeressen en een
muzikaal leider brengen zondagmid
dag in Theater de Wegwijzer in
Nieuw- en Sint Joosland het ‘verbo
den’ kleinkunstprogramma. De Vries
benoemt enkele nummers die zeker
voorbij zullen komen. „Een van de
liedjes die door vele omroepen wer
den geboycot was het nummer Halle
lujah Amen, vertolkt door Lucretia
van der Vloot en Jenny Arean. Het
nummer won de Annie M.G.
Schmidt-prijs, maar de Katholieke
omroepen besloten het niet te
draaien. In het programma zitten ook
liedjes van Dirk Witte, de schrijver
Volgens mij worden
liedjes nog steeds
gemeden, omdat ze
bijvoorbeeld te grof zijn
van het bekende Mens, durf te leven.
Hij schreef ook het lied De peren met
in de hoofdrol Jopie, een meisje dat
peren verkocht aan soldaten. Ze kon
zo goed met de soldaten opschieten
dat zij aan het eind bleef zitten met
‘de gebakken peren van het hele ba
taljon’. Deze verwijzing naar onge
wenst en ongehuwd moederschap
zorgde in die tijd voor een klein
schandaal.”
De teksten van Robert Long wer
den volgens De Vries ook altijd onder
een vergrootglas gelegd. „Zijn platen
waren goed voor verkooprecords,
maar toen hij in de jaren 8o het lied
Jezus redt uitbracht was zijn werk bij
de NCRV en de EO taboe. ‘Men
zorgde voor een schuldcomplex wan
neer je rondliep met iets geks of je te
buiten ging aan seks, je stond al snel
bekend als heks!’, is een passage uit
het lied.”
Te grof
Tegenwoordig lijken liedjes alleen
geboycot te worden als de artiest in
opspraak is geraakt en niet zozeer
door de tekst. „Toch heb ik daar mijn
bedenkingen bij”, zegt De Vries.
„Volgens mij worden liedjes nog
steeds gemeden, omdat ze bijvoor
beeld te grof zijn. We zitten mid
denin een ‘we-mogen-niet-kwetsen-
tijd’. Zelfs cabaretiers houden zich in,
om maar geen kwetsende dingen te
zeggen. Er is een overdreven voor
zichtigheid in geslopen, die wat mij
betreft overbodig is. Wie al die
preutsheid ook zat is, moet vooral
naar onze theatershow komen kij
ken.”
Boycot
Kortom, wie vroeger in Nederland
zong over heilige huisjes, zoals ‘het
fatsoen’, ‘religie’ en ‘het koningshuis’
kreeg te maken met de handhaver
van goede zeden. Het nummer kwam
niet in het theater, op de radio of op
televisie voordat de Radio Omroep
Controle Commissie of de Vereni
ging Voor Eer en Deugd het lied be
oordeelde. „Die instanties spraken
vaak over ‘zedenverwildering’”, ver
telt Evert de Vries, presentator van de
theateravond Liedjes die niet mochten.
„In 1992 bijvoorbeeld werd het lied
Als op hetLeidseplein de lichtjes weer
eens branden gaan verboden op een
bevrijdingsfestival. In ons gevari
eerde programma komt een groot
aantal beroemde voorbeelden voor
bij van liedjes die om uiteenlopende
redenen konden rekenen op een boy
cot.”
Ridder in de Orde van Oranje-Nas-
sau voor zijn werk als oprichter en
artistiek directeur van het Amster
dams Kleinkunst Festival en is tevens
benoemd tot ereburger van Amster
dam. Naast het festival produceerde
De Vries hommages aan gerenom
meerde kleinkunstartiesten, muziek-
theaterproducties en was hij de initi
atiefnemer en organisator van de An
nie M.G. Schmidtprijs voor het Ne
derlandstalige theaterlied. Inmiddels
is hij artistiek leider van Stichting
Nederlied, waarmee hij programma’s
maakt vol met Nederlandse cabaret-,
theater-, kleinkunst- en musicallied
jes. „Journalisten Henk van Gelder en
Robert van ’t Wout hebben in 1993
een boek uitgebracht met de titel
Liedjes die niet mochten. Op een deel
van de liedjes uit dat boek is ons hui
dige programma gebaseerd.”
oe durft iemand het
woord ‘zwanger’ te zin-
gen voor een microfoon?
HlBB Dat was ‘buiten alle pro-
HB porties’ vond toenmalig
KRO-voorzitter Harry van Doorn in
1967. Een vertolking van Op een mooie
Pinksterdag, geschreven door Annie
M.G. Schmidt, mocht niet op televi
sie worden uitgezonden. En wat te
denken van het liedje Arme ouwe van
Gerard Cox met als tekstregels ‘Niet
dat ik pro Oranje ben, ik haat de mo
narchie. Ik kan wel kotsen als ikTrix
of Claus of Bernhard zie’. Tegen Cox
en tekstschrijver Guus Vleugel werd
in die tijd een proces-verbaal opge
maakt wegens majesteitsschennis.
In De Wegwijzer worden
verboden nummers gezongen
- Evert de Vries
Zondag in Theater
de Wegwijzer in
Nieuw- en Sint
Joosland: Het Neder-
lied Ensemble Am
sterdam brengt de
voorstelling Liedjes
die niet mochten, foto
MAXVANDEUK
Zondag 6 november, 15.00 uur in
Theater de Wegwijzer in Nieuw- en
Sint Joosland: Nederlied Ensemble
Amsterdam met ‘Liedjes die niet
mochten’.
- Evert de Vries
Hans Puik
Nieuw- en Sint Joosland
GO DONDERDAG 3 NOVEMBER 2022
