Altijd zomer bij
’t Smulhoekje
M
vjTJP
Zeeland heeft ’n geschiedenis met zoutzieden
Zomer
2022
j
4
1
1
MIJN FAVORIET
In Bruinisse blaast
zoutziederij
Zeeuwsche Zoute een
oud ambacht nieuw
leven in. Met succes.
Op steeds meer
plekken zijn de
zoutkristallen,
gewonnen uit
Oosterscheldewater,
te koop.
een emmer water uit
deOosterschelde
terug naar de provincie. „Ik ben be
gonnen met een emmer water uit
de Oosterschelde”, vertelt hij in de
loods waar het allemaal gebeurt.
„Bij een zoutzieder in Noorwegen
heb ik een stage gedaan. Het eerste
jaar maakten we hier 25 kilogram
zout per maand. Nu zitten we op
zo’n 800 kilo.”
Bij Zeeuwsche Zoute werken
drie zoutzieders. Eén van hen is
Wim Jumelet. „Christian belde op
een dag. Hij wilde zout maken en
zocht iemand met kennis van elek
triciteit en pompen. Of hij eens kon
komen kennismaken. Deze loods
Het liefst wil Christian Clerx me
teen de productie ruimte laten zien.
Daar is het hele proces van zoutzie
den goed uit te leggen. Maar voor
dat we de techniek induiken, praat
hij honderduit over hoe hij op het
idee kwam. De geboren Zeeuw is
trots op zijn provincie. Een paar da
gen per week woont en werkt hij in
Amsterdam waar hij een marke-
ting-communicatiebureau heeft.
De andere dagen verblijft hij in
Zonnemaire en runt hij Zeeuwsche
Zoute in Bruinisse. „Voor mijn
werk kom ik vaak in het buiten
land. Daar zag ik hoe niet-mediter-
rane landen als Wales, Noorwegen
en Amerika zout winnen uit zee
water. Ook Zeeland heeft een ge
schiedenis met zoutzieden. Dat
ambacht is hier verloren gegaan. Ik
vind het mooi dat we Zeeuws zout
kunnen toevoegen aan alle mooie
culinaire Zeeuwse producten.”
Terrasjes in het ver
ren, maar de sfeer nieuwde Molenwater-
bleef gelukkig het- park.
zelfde. Als je komt
aanlopen, roep je
even ‘wie is de laatste in de rij?’ en een paar
minuten later sta je voor de toonbank,
waar de vriendelijkheid je tegemoet straalt.
De friet? Die is uitstekend. En het aan
bod aan snacks? Overweldigend. Sinds die
keer dat iemand de geniale inval had om
ragout door paneermeel te rollen en het re
sultaat in frituurvet te gooien, zijn er vele
soorten kroketten bedacht: ’t Smulhoekje
heeft ze allemaal. Vleeseter, vegetariër, ve-
ganist, voor elke liefhebber staat er wel iets
op het krijtbord. En ben je op zoek naar een
Zeeuws tintje, dan kun je gaan voor de
Schellach kroket of Zeeuws spek.
Voor mij kan ’t Smulhoekje nu al hele
maal niet meer stuk, want inmiddels staat
er ook rendang op het menu. Na de lange
werkdag even helemaal tot rust komen ter
wijl je wacht op je bestelling en vervolgens
met een flinke zak friet en een bakje van
die fantastische rendang op weg naar huis.
Dat zomerse gevoel blijft vanzelf hangen.
dijken steeds zwakker. Op veel Ik ben begonnen met
plekken kreeg de zee vrij spel. Dat
duurde tot in 1515. Toen stak Karei
de Vijfde er een stokje voor.
Christian brengt in 2019 de
Zeeuwse traditie van zoutwinnen
k geef het meteen toe: friet is niet mijn
favoriet. Maar als ik eten buiten de deur
ga halen, geniet ik toch het meest bij
Frituur ’t Smulhoekje in Middelburg.
Zelf eet ik het liefst een Thaise Kip
Panaeng of maak ik het lekkerste gerecht
ter wereld: Indonesische rendang. Maar
aangezien ‘vrijdag frietavond’ jarenlang
bijna heilig was in ons gezin, is de weke
lijkse gang naar een frietkot in de buurt er
diep ingebakken. En nergens is het zo fijn
snacks bestellen als bij ’t Smulhoekje, al
sinds bijna zestig jaar op de rand van het
Molenwaterpark.
Zelfs eind december sta je nog voor je lol
in de buitenlucht te wachten, want het
voelt er altijd zomers. Het is als een stam
kroeg in de buitenlucht, waar buurtgeno
ten elkaar tegenkomen en iedereen de tijd
heeft voor een praatje. Wat trouwens ge
makkelijk is, want hoeveel klanten er ook
staan, je bent altijd binnen tien minuten
geholpen. De populariteit van het ver
nieuwde Molenwaterpark helpt ook mee.
Met een terras in het groen en een speel-
tuintje voor de kinderen voor wie tien mi
nuten stilstaan net even te veel gevraagd is.
Het frietkot is er al sinds 1965 en werd in
1979 overgenomen door Abjan van Eenen-
naam. Decennialang was hij een begrip:
even een frietje
halen bij Abjan,
die alle bestellin
gen onthield en
uit het hoofd uit
rekende. Vijfjaar
geleden namen
Simon Boonman
en Jesse Pouwelse
de zaak over.
Nieuwe eigena-
Geschiedenisles
Zout staat symbool voor vriend
schap en gastvrijheid. De zoutzie
ders van Zeeuwsche Zoute in Brui
nisse begrijpen dat. Bezoekers aan
dit bedrijf krijgen dan ook een
rondleiding die steevast eindigt in
een proeverijtje. Maar Christian be
gint eerst met een korte geschiede
nisles. „Zeeland was een van de
grootste zoutproducenten in
Noordwest-Europa”, zegt hij. „Ken
je de Yerseke Moer, de Kapelse
Moer? En in Zierikzee de Zoutkeet-
straat? Die namen herinneren aan
de zoutwinning in Zeeland.”
Hoe dat zit? Om zout te winnen
staken mensen turf af, voor en ach
ter de dijk. Dit met zeewater door
drenkte turf staken ze in brand. Dat
heet moerneren of selneren. De as
die daarbij overbleef, werd ver
mengd met water en ingekookt tot
er alleen nog een hoopje zout lag.
Dit zoutzieden, was een gevaarlijk
karweitje. Niet alleen kwamen
rook, damp en giftige gassen vrij,
ook werden door het turfsteken de
a —L
Zout winnen uit
- Arjen Nijmeijer
- Christian Clerx
O
2
o
<D
N
Bij ’t Smulhoekje sta je voor je plezier
te wachten op je bestelling, want het
lijkt er wel altijd zomer, foto slex de meester
Made in
Zeeland. We
gaan op be
zoek bij be
drijven die
bijzondere
dingen
maken. In
deze laatste
aflevering:
Zoutziederij
Ooster
scheldewa
ter in Brui
nisse.
De zoutkristallen vormen zich
in drie, vier dagen.
Elian van ’t Westeinde
Bruinisse
DONDERDAG 1 SEPTEMBER 2022 GO
