I
Wi
onduidelijk
1’
Regels voor
uitkopen
van boeren
"T
9
LM
R
Flevoland
Noord-Holland
Zeeland
Gelderland
Noord-Brabant
Zuid-Holland
Piekbelasters
In maart van dit jaar kondigde Van
der Wal een ‘woest aantrekkelijke’
regeling aan die stoppende boeren
ruimhartiger zou compenseren.
Deze moeteen reeds bestaande uit-
koopregelingvervangen, die de ko
mende twee weken zou aflopen.
Beide regelingen zijn gericht op het
uitkopen van melk- en pluimvee-
bedrijven en varkenshouderijen
die veel stikstof uitstoten dicht bij
kwetsbare natuurgebieden, ‘piek
belasters’ genoemd.
Volgens het ministerie wordt de
oude regeling nu verlengd, omdat
er momenteel nog overleg is met
tientallen bedrijven. „Als je met die
bedrijven die gesprekken zou stop
pen, dan moetje helemaal opnieuw
beginnen”, verklaart het ministe
rie. Eerder leverden uitkooprege-
lingen ook al minder op dan ge
hoopt.
„Er zijn wat vraagtekens bij som
mige dingen als het gaat om staats
steun en daarover zijn we nu in ge
sprek”, erkent minister Christianne
van der Wal (Natuur en Stikstof) na
berichtgeving van NRC. De rege
ling voldoet mogelijk niet aan Euro
pese regelgeving en zou daardoor
een vorm van ongeoorloofde staats
steun zijn. In Den Haag is hierdoor
discussie over de toekomst van de
regeling. Als deze komt te vervallen
moet het kabinet op zoek naar een
andere oplossing.
Dat is pijnlijk, want het uitkopen
van boeren is juist een belangrijke
pijler onder het huidige stikstof-
beleid. Het moet ervoor zorgen dat
de uitstoot snel wordt terugge
drongen. Om de stikstofproblema-
tiek op te lossen, heeft het kabinet
24,3 miljard euro beschikbaar,
waarvan 7,5 miljard voor het uitko
pen van boeren die met hun bedrijf
willen stoppen.
Volgens het ministerie van Na
tuur en Stikstof is het nog te vroeg
om te stellen dat de uitkoopregeling
in gevaar is. Een ambtelijk gesprek
met de Europese Commissie is
hierover reeds gevoerd, maar de mi
nister moet zelf nog met de Euro
commissaris om tafel.
Het pijnpunt is het zogenoemde
‘beroepsverbod’. „Een boer die
wordt uitgekocht, mag geen door
start maken op een vervolglocatie”,
erkent de woordvoerder van Van
der Wal. De VVD-bewindsvrouw
tracht in Brussel voor elkaar te krij
gen dat dat wel kan. „Stel: je bent
boer op de Veluwe en er zou wel
ruimte zijn in Flevoland, waar je
een superduurzaam bedrijf wil be
ginnen. Daar wordt over gespro
ken”, aldus haar zegsman.
Limburg
ïl
v
G
M Utrecht
GO
DONDERDAG 25 AUGUSTUS 2022
FOTOANP/FLIPFRANSSEN
Flevoland telt geen stikstof gevoelige Na
ture 2000-gebieden en de taak voor ge
deputeerde Harold Hofstra (Christen
unie) is dan ook iets minder zwaar dan
voor veel van zijn collega’s. Hofstra staat
pal achter de stikstof doelen van het ka
binet. „We zien dat onze leefomgeving
onder druk staat en dat we echt meer
stappen moeten zetten. Dan ontkom je
niet aan keuzes waar een deel van de
maatschappij zich niet zomaar bij neer
legt. Dat is nu eenmaal democratie.”
Hij is kritisch op de ommezwaai die
Hoekstra in Den Haag maakte. „Derge
lijke uitlatingen vanuit een coalitiepartij,
over een coalitieakkoord dat nog geen
jaar oud is, helpen mijns inziens niet in
dit toch al weerbarstige dossier.”
Landbouwgedeputeerde Peter Drenth
(CDA) heeft van het kabinet al 257,5 mil
joen euro toegezegd gekregen om de
problematiek aan te pakken. De op
dracht die hij vanuit Den Haag op zijn
bordje kreeg, is dan ook immens. Vooral
rond de Vel uwe kleurt het stikstof kaartje
van minister Van der Wal knalgroen. Niet
alleen omdat het een voor Nederlandse
begrippen enorm en stikstof gevoelig na
tuurgebied is. Ook omdat daar, in het
midden van het land, stikstof winst valt te
behalen waarvan heel Nederland profi
teert.
Drenth wil in Gelderland een mix vinden
van het uitkopen van boeren die geen
perspectief zien én innovatie. Het geld
uit Den Haag is daarbij van harte wel
kom, maar verder vaart hij graag zijn ei
gen koers, benadrukt hij. ‘Goede Gel
derse dingen’ noemt hij dat, en daar wil
hij ‘beweegruimte’voor. ‘Dimdammen’
over 2030 of 2035 kost alleen maar tijd,
stelt de gedeputeerde. „Het is zo 2035.
Als we nu niet dingen gaan doen, dan
gaat het land op slot.”
Vanuit het provinciehuis in Haarlem laat
gedeputeerde Esther Rommel (VVD) we
ten dat ze één ding vooral zou kunnen
gebruiken vanuit Den Haag: rust. „Je had
op 10 juni dat kaartje en nu ben je al
bijna drie maanden verder. In de tussen
tijd is er alleen maar onrust, angst, men
sen die tegenover elkaar staan. Nu dat
gesoebat weer over 2030 of 2035. Zo
kunnen wij niet verder.”
Net als veel andere gedeputeerden wil
Rommel, wier provincie vooral langs de
kust bezaaid ligt met beschermde na
tuur, meer duidelijkheid van het kabinet
over wat er moet gebeuren en hoe. En
geld. „We willen om te beginnen 50 mil
joen euro om een begin te kunnen ma
ken. Want als niemand beweegt, krijg je
niks voor elkaar.”
Nog een probleem in Noord-Holland, en
trouwens ook in Zuid-Holland en Zee
land: er wordt langs de kust stikstof ge
meten waarvan niemand weet waar die
vandaan komt. „Het RIVM gaat dat on
derzoeken, maar dat duurt nog zeker
een jaar. Dan is het lastig om voor die tijd
een goed plan te maken.”
In Zuid-Holland broeit het boerenprotest
onder meer in de veenweidegebieden
tussen grofweg Alphen aan den Rijn in
het noorden en Gorinchem in het zuiden,
waar melkveehouders zorgen voor een
te lage grondwaterstand, wat slecht is
voor de natuur.
VVD-stikstofgedeputeerde Jeannette
Baljeu mist in de kabinetsplannen per
spectief voor de boeren en vindt ook dat
het Rijk niet duidelijk genoeg is in wat
het wil. „We zien dat het Rijk sterk kijkt
naar de provincies wanneer het gaat om
de uitvoering. Vanzelfsprekend hebben
wij hier als provincie onze verantwoorde
lijkheid te pakken. Maar dat kan niet zon
der dat het Rijk ook zijn verantwoorde
lijkheid pakt.”
Wat Baljeu bijvoorbeeld gek vindt: in Bra
bant zijn al normen voor stikstofbespa-
rende stallen afgesproken, wat volgens
haar onderdeel kan zijn van de oplos
sing. „Maar waarom moeten dan alle
twaalf provincies dat wiel zelf uitvinden?
Wij zouden graag meer generiek beleid
willen.”
De Zeeuwen zitten in de bijzondere posi
tie dat veel stikstof afkomstig is van
bronnen waarop ze weinig invloed heb
ben: het buitenland en scheepvaart bij
voorbeeld. En dan is er net als in Noord
en Zuid-Holland ook nog die mysterieuze
stikstof langs de kust, waarvan de bron
nog niet gevonden kan worden.
Daarom is het voor gedeputeerde Anita
Pijpelink (PvdA) moeilijk om echt goede
plannen te maken, zegt ze. En dan wach
ten ze in Middelburg, net als in alle an
dere provinciehuizen, ook nog eens op
de doelstellingen op het gebied van wa
ter en klimaat. Die zullen de gebieds-
plannen van de provincies ook beïnvloe
den.
Pijpelink heeft nog een hartenkreet aan
het kabinet, die gedeeld wordt door veel
andere gedeputeerden: kijk breder dan
alleen de landbouwsector en kom snel
met maatregelen voor bijvoorbeeld de
industrie en de mobiliteitssector.
Ook al zo’n echte boerenprovincie, maar
ook met veel stedelijk gebied en mooie
natuurgebieden. De strijd om de be
schikbare ruimte is dan ook fel. Niet voor
niets is er in Brabant al jaren een verhit
stikstof de bat. In 2019 liet het CDA er het
college al eens klappen, omdat boeren in
de ogen van die partij té streng werden
aangepakt.
Drie jaar later zit het CDA weer op het
pluche en levert het met oud-Kamerlid
Erik Ronnes zelfs de stikstofgedepu-
teerde. Hij vindt het - dat zal niet verras
sen - ‘goed dat in Den Haag oog is voor
wat er in de maatschappij leeft’ als hem
gevraagd wordt naar de uitspraken van
zijn partijleider Hoekstra. Over 2030 of
2035 laat Ronnes zich niet uit. „Die dis
cussie laat ik graag in Den Haag”, zei hij
in gesprek met het Brabants Dagblad.
Hij toont zich opvallend somber over het
halen van de deadline van 1 juli 2023, de
datum waarop de gebiedsplannen van
de provincie in de wet zouden moeten
worden vastgelegd. „Wij stellen alles in
het werk om de datum te halen, maar we
Een nieuwe uitkoopregeling die
stoppende boeren ruimhartiger
dient te vergoeden, dreigt niet
door te gaan. Mogelijk is er
sprake van ongeoorloofde
staatssteun.
h*
Marcia Nieuwenhuis
Den Haag
Ook in Limburg - denk aan de Peel en het Heuvelland - lijken veel boeren hard geraakt te
gaan worden door de stikstofplannen. Dat leidde tot oproer in Provinciale Staten. Er werd
een motie aangenomen waarin het beleid uit Den Haag werd verworpen. Nota bene met
steun van het Limburgse CDA werd het stikstof probleem ‘een gecreëerd probleem’ ge
noemd, ‘gebaseerd op modellen en berekeningen in plaats van op feiten en metingen’.
Ga er maar aan staan, als gedeputeerde Geert Gabriels van GroenLinks. Met de motie in de
achterzak schreef hij een brief aan minister Van der Wal, waarin hij stelde dat het beleid ook J
wat hem betreft niet uitvoerbaar is en waarin hij vervolgens elf Limburgse eisen formu
leerde. De Limburgers willen onder meer duidelijkheid over uitkoopregelingen, een beter
perspectief voor boeren die doorgaan en concrete stikstof af spraken met België en Duits
land.
it
’■.Je’
a
.w
IW
w
1
I n Ut rechtwaar de sti kstof u itstoot ove r
de gehele linie met 46 procent omlaag
zou moeten, zit in de persoon van
oud-Kamerlid Mirjam Sterk een CDA’er
op de sti kst of st oei. Het is dan ook niet
helemaal verwonderlijk dat zij de woor
den van haar partijleider Hoekstra ‘be
grijpt’. „Om de stikstofdoelen te halen
hebben we alle partners nodig. Het
draagvlak was absoluut groot, maar nu
zitten we in een impasse. Daar moet snel
verandering in komen.”
Gebeurt dat niet, dan vreest Sterk dat
het in Utrecht niet gaat lukken om op
1 juli volgend jaar een plan op tafel te
hebben. Dat betreft onder meer de boe
ren rond de Utrechtse Heuvelrug. „We
hebben eerst meer duidelijkheid van het
Rijk nodig. En zolang de gesprekken van
Remkes nog gaande zijn, willen de boe
ren niet praten. Hierdoor kunnen wij nog
geen gebiedsplannen maken, hoe graag
we ook willen.”
wordt.”
