Kleine reddertjes-in-nood bieden misschien oplossing
3
Forever chemicals worden ze genoemd. PFAS zijn door de
mens gemaakte oersterke chemische verbindingen van
koolstof- en fluoratomen en zitten al tientallen jaren in het
milieu. En sinds een jaar ook tussen de oren van de
Zeeuwen. ‘Forever’. Daar komen we dus nooit meer vanaf,
zou je denken. Maar wetenschappers hebben zich gestort
op de uitdaging de PFAS-ketens te breken. En er hebben
zich hele kleine reddertjes-in-nood gemeld.
A
k'-
chaamsgewicht per week als risi-
cogrens. Voor een volwassene van
75 kilogram komt dan naar om
17.160 nanogram per jaar. Een ge
middeld korreltje suiker weegt on
geveer zestig keer zoveel. Een vol
wassene mag over een periode van
zestig jaar dus niet meer dan het
gewicht van één enkel korreltje
suiker aan PFAS binnenkrijgen.
Groot probleem
Er hoeft dus maar een piepklein
beetje PFAS in grond of water te
zitten of er is al een groot pro
bleem. Dat maakt het reinigen van
grond en water lastig.
De roep om een verbod op het
lozen en gebruik van PFAS klinkt
luid. Maar al zou het vandaag stop
pen, dan torsen we nog de last van
zeventig jaar historische veront
reiniging met ons mee. Hoe we
daar vanaf komen is een vraag die
onderzoekers over de hele wereld
bezighoudt.
Een paar maanden geleden pas
seerden allerlei methodes om
PFAS uit de grond of het water te
filteren de revue tijdens een work
shop. Hieraan verleende ook de
Vlaamse PFAS-coördinator Karl
Vrancken zijn medewerking.
Vrancken staat in nauw contact
met de twee Nederlandse coördi-
l ruim een jaar staat
PFAS volop in het
nieuws in Zeeland.
De Westerschelde is
ernstig vervuild. Vis
bevat zoveel PFAS dat de GGD
aanraadt geen zelf gevangen maal
tje te eten. De garnalenvissers la
ten het gebied ten oosten van Vlis-
singen links liggen. Mensen ma
ken zich zorgen om hun gezond
heid.
PFAS is geen exclusief Zeeuws
probleem. Dat maakt het niet min
der erg, integendeel. Zelfs de ijsbe
ren op de Noordpool hebben PFAS
in hun bloed. De PFAS-moleculen,
daarvan zijn vele duizenden soor
ten, verplaatsen zich gemakkelijk
door water en bodem. En zelfs
door de lucht. Het waait met fijne
druppeltjes water (sea spray) van
zee terug op het land. Het is dus
zaak PFAS te vangen en onschade
lijk te maken voordat ze de kans
krijgen zich verspreiden.
Gif bestaat niet, wel giftige hoe
veelheden. De ene stof brengt pas
schade toe als je er elke dag borden
vol van eet, maar bij PFAS is nau
welijks iets nodig om het alarm af
te laten gaan. PFAS worden geme
ten in nanogram. Eén nanogram is
1 miljardste ofwel 0,000000001
gram. De Europese Voedsel en
Warenautoriteit hanteert de norm
van 4,4 nanogram per kilogram li-
wHRF
l' W'
.-X
Hoe komen
we van die
PFAS af?
THEO GIELE
LEES VERDER OP PAGINA 4
Wetenschappers storten zich wereldwijd op de uitdaging de PFAS-ketens te breken. FOTO GETTY IMAGES
GO ZATERDAG 30 JULI 2022
L
