mmmmP
m
i
Een geschiedenis van wederzijds onbegrip
frC/o
Éi!
AP
14
OORLOG OEKRAÏNE
RUSLAND
hp' 'V' - Lv
Was onze relatie met Rusland ooit slechter? En de Nederlander
en de Rus, hoe verhouden die zich historisch gezien überhaupt
tot elkaar? Voor antwoorden trekken we naar Groningen, naar
het Nederland-Rusland Centrum. „Denken dat Russen hetzelfde
zijn als wij, is echt een valkuil."
IC
K? y. ft, ï'-'p J .V
Rl V.W'' /io
WWII#
,g'V.
WËê
Het was januari 2020 en wat Hans
van Koningsbrugge en Nicolaas
Kraft van Ermel deden was op, of
misschien al over het randje. Voor
Russische begrippen dan. De twee
wetenschappers van het Neder
land-Rusland Centrum in Gronin
gen organiseerden in Sint-Petersburg samen met de
plaatselijke Europese Universiteit en het Nederlandse
consulaat een congres over godsdienst- en gewetens
vrijheid in Rusland. Te gast waren onder meer Rus
sen die deel uitmaakten van religieuze minderheden.
Zij vertelden hoe 'vrij' ze in het land van Poetin wa
ren om uit te komen voor hun geloof.
Kraft van Ermel: ,,Ik dacht toen al: dit is tricky.
Straks bonst de FSB (Russische geheime dienst, red.)
's nachts op mijn hoteldeur.''
Van Koningsbrugge: ,,Er zaten tien Europese diplo
maten in de zaal, ter bescherming. Dat was niet voor
niks.''
Van Koningsbrugge (directeur van het Neder
land-Rusland Centrum en hoogleraar geschiedenis
en politiek van Rusland) en Kraft van Ermel (staflid
van het centrum en een in Rusland, Oekraïne en Po
len gespecialiseerde historicus) werden uiteindelijk
met rust gelaten. Maar dat hun onheilspellende ge
voel op zijn plaats was, hoeven ze inmiddels niemand
meer uit te leggen.
Verboden
Sinds Rusland eind februari buurland Oekraïne bin
nenviel, zijn officiële contacten met Rusland voor
Nederlandse wetenschappers verboden. Best lastig
als je het Nederland-Rusland Centrum heet. Een
instituut dat deels ook nog eens wordt bekostigd met
advies aan Nederlanders die in Rusland willen
ondernemen.
De jaarlijkse summerschool in Groningen met Russi
sche studenten die in hun thuisland Nederlands stu
deren: er gaat een streep door. In Russische staatsar
chieven speuren naar brieven die koning Willem II
aan zijn Russische schoonfamilie stuurde: het kan
voorlopig niet meer.
,,Onze wereld ligt aan scherven'', vat Van Konings-
brugge het met de nodige dramatiek samen. Op per
soonlijke basis hebben hij en Kraft van Ermel nog wel
contact met Russische collega's. ,,Het is lastig. Je weet
dat zij het ook niet eens zijn met wat er gebeurt, maar
ze moeten zich gedeisd houden. Als ze zich uitspre
ken, zetten ze hun baan op het spel.''
Nederland-Rusland Centrum, het klinkt sjiek,
maar feitelijk is het niet veel meer dan een verdieping
van een Gronings universiteitsgebouw dat wat Oost-
blokachtig aandoet - die uitstraling is dan wel weer
toepasselijk. De gezellig rommelige uitgeverij annex
bibliotheek springt in het oog. Wie iets wil leren over
de historische relatie tussen Nederland en Rusland,
moet zichzelf hier eens een dagje opsluiten.
Romans
Wat valt er eigenlijk te zeggen over onze band met de
Russen? Het verre, vreemde land van die vuistdikke
romans waarin je helemaal kunt wegduiken, heeft
voor sommigen van ons altijd tot de verbeelding ge
sproken. Er gingen ook steevast Nederlanders op
avontuur: handelsreizigers, architecten, of overtuigde
communisten in de eerste helft van de vorige eeuw.
Onze invloed op de Russische geschiedenis is niet
gering. ,,Voor 1650 was het land economisch gezien
Voor 1650was Rusland economisch
gezien gewoon een Nederlandse kolonie
DINSDAG 21 JUNI 2022 GO
'We hebben
terecht een
appeltje met de
Rus te schillen'
pypi -A]
'J j> 1.
wkï-ïr*#) Lv A 1 uV.r'y
t- tJiiv-K
■■J
i-
f"
Chris van Mersbergen
Groningen
- Hans van Koningsbrugge, Nederland-Rusland Centrum
