ZEEUWSE ARCHITECTUURPRIJS
'mmmm
In het kader van de Zeeuwse Archi
tectuurprijs 2022 besteden we aan
dacht aan de vijf gebouwen en projec
ten die de vakjury nomineerde. In de
derde aflevering: Het Middelburgse
winkelcentrum Tref.
'Het
energieverbruik is
met zo'n zestig
procent gedaald'
Wat is het mooiste
nieuwe gebouw van
Zeeland?
1. PZC-Publieksprijs: alle 21 in
zendingen dingen mee naar de
PZC-Publieksprijs Mooiste Ge
bouw, waarvoor uw stem van
het grootste belang is. Die stem
kunt u uitbrengen tot en met 17
juni via pzc.nl/mooistegebouw.
2. Juryprijs: een vakjury kiest
een eigen winnaar van de
Zeeuwse Architectuurprijs. Er
is een shortlist opgesteld
waarop de vijf projecten staan
die door de jury uit het totale
aanbod nieuwe gebouwen zijn
geselecteerd.
Op vrijdag 17 juni, de dag vóór
de Dag van de Architectuur, zal
de jury de vijf genomineerde
vakjury-projecten bezoeken en
een definitief juryoordeel be
kendmaken. Op 17 juni vindt
ook de prijsuitreiking van de
Juryprijs en de Publieksprijs
plaats.
Vanuit de parkeer
kelder liep je vroe
ger via een helling
het winkelcentrum
in. Een smalle hal
met een laaghangend systeem
plafond leidde je naar de Albert
Heijn. Bekeek je het gebouw
vanaf de brug over de Binnen
gracht, zag je een enorme ste
nen muur, hier en daar voorzien
van haastig aangebrachte graffi-
titags. Zo zag het Middelburgse
winkelcentrum aan de Potten
bakkerssingel er een paar jaar
geleden uit. Dat is nu wel an
ders.
Glazen gevels
Als je eenmaal een plekje hebt
gevonden in de parkeergarage
onder het winkelcentrum
brengt een roltrap je naar boven.
Het daglicht stroomt naar bin
nen door de glazen gevels en
eenmaal boven aangekomen,
kan je er niet omheen: dit win
kelcentrum is onherkenbaar
veranderd. De voorheen wat
sombere hal is ruim en licht
met overal ramen en een einde
loos lang daklicht boven je
hoofd. Op het binnenplein zit
ten mensen met elkaar te keu
velen op bankjes naast de met
bromelia's gevulde bloembak
ken. Door de glazen pui kijk je uit
over de brug naar het centrum met
in de verte de toren van het Stad
huis van Middelburg.
Hij komt aanlopen met een pak
ket papieren onder zijn arm: archi
tect Michael Noordam van Vocus
architecten, het brein achter de
metamorfose van dit winkelcen
trum. In opdracht van a.s.r. real
estate, de eigenaar van het winkel
centrum, bedacht hij een ontwerp
dat het gebouw visueel aantrekke
lijk én toekomstbestendig maakte.
Hij kijkt om zich heen en zegt: ,,Ik
weet nog goed dat ik hier voor het
eerst kwam. Het viel me op dat het
gebouw heel grauw en gesloten
was en de route was erg onlogisch.
Als je vanuit het centrum kwam,
keek je naar een grote massieve
stenen muur. En binnen was het
donker, met een laaghangend pla
fond en nauwelijks daglicht.''
Het gebouw dateert uit de jaren
zeventig en volgens Noordam
werd er in die tijd nog heel anders
naar dit soort projecten gekeken.
,,Zo'n groot gebouw, pal naast het
centrum, dat zouden we nu nooit
meer doen. Maar in die tijd was
zo'n groot winkelcentrum met
een parkeergarage de toekomst,
dus als je dat in gedachten houdt,
begrijp ik ook wel waarom ze dat
toen gedaan hebben. Dat gebouw
staat er nu eenmaal en het volume
kan je niet zomaar aanpassen,
maar door bepaalde keuzes te ma
ken hebben we er wel voor ge
zorgd dat het gebouw nu beter
aansluit op de omgeving."
Om uit te leggen wat hij hier
mee bedoelt, wijst de architect op
de stenen muurtjes tussen de ra
men aan de achtergevel. ,,Kijk, hier
hebben we penantjes aangebracht,
dat zijn muurdammetjes in de
opening in de gevel. Op die manier
doorbreek je de lengte van de ge
vel en sluit de uitstraling van het
gebouw beter aan bij het cen
trum."
Uit het pak papier onder zijn
arm haalt hij een uitvergrote foto
van de achtergevel zoals die er
voor de renovatie uitzag en wijst
op de aanbouwtjes die er toen nog
stonden. ,,Kijk, die uitstulpingen
hebben we erafgesloopt, zodat je
nu meer ruimte hebt aan de Pot
tenbakkerssingel."
Lay-out veranderen
Op een andere foto laat hij zien dat
de ingang in de oude situatie op
een heel andere plek in de achter
gevel zat. ,,Dat was wel een van de
grootste ingrepen: het veranderen
van de lay-out. We hebben de Al
bert Heijn een kwartslag gedraaid
en daardoor is de gevel open ge
worden aan de Pottenbakkerssin
gel. Daar hebben we een binnen
plein gemaakt dat uitkijkt op de
Pottenbakkerssingel en de brug.
Door de schuifdeuren loop je nu
zo via de brug naar de binnenstad.
Dat maakt de route logisch. Je hebt
nu echt verbinding met het stads
centrum, ook als je vanuit de par
keergarage komt."
,,Zo'n project verzin ik natuur
lijk niet alleen. Daar zit een heel
team achter en samen begin je met
een complete analyse van zo'n ge
bouw. Daarvoor pak je de oude
bouwtekeningen erbij en ga je be
kijken hoe het pand in elkaar
steekt. Het viel gelijk op dat het
een heel hoog gebouw was, terwijl
de plafonds heel laag waren. Er zat
allemaal loze ruimte boven dat
systeemplafond, dus huppakee,
dat plafond moest eruit. Tijdens
het bestuderen van de constructie,
zagen we dat het dak uit een staal
constructie bestond met betonnen
strookjes ertussen. Door een aan
tal van die betonnen stroken weg
te halen, konden we relatief een
voudig een daklicht van veertig
meter lang realiseren. Zo ben je
met een heel team continu op zoek
naar mogelijkheden om binnen
het budget het optimale resultaat
te behalen."
Duurzaamheid
In het geval van het huidige win
kelcentrum Tref in Middelburg,
ging het niet alleen om het visuele
plaatje, maar was ook duurzaam
heid een belangrijk thema. En dat
is méér dan alleen het verminde
ren van het energieverbruik. „Na
tuurlijk is ook dat een belangrijke
factor geweest in de renovatie van
dit project, want het winkelcen
trum was gebouwd in de jaren ze
ventig, draaide nog volledig op gas
en was niet geïsoleerd", vertelt
Noordam. ,,Nu is het gebouw vol
ledig geïsoleerd en er liggen 1500
zonnepanelen op het dak. Hier
door is het energieverbruik met
zo'n zestig procent gedaald. Dat is
een enorme upgrade, maar als het
gaat over duurzaamheid gaat het
ook over materiaal en flexibiliteit.
Je wil dat het gebouw zich makke
lijk kan aanpassen aan de tijd en
aan de wensen. Daarom hebben
ZATERDAG 4 JUNI 2022 GO
'Je hebt nu echt verbinding met
Winkelcentrum Tref
in Middelburg.
FOTO'S RUBEN OREEL
Deze prijs wordt georgani
seerd door het CBK Zeeland
en is opgedeeld in twee on
derdelen.
RACHEL VAN WESTEN
