Oorlog blijkt meer te zijn dan wat handelsboycots en militaire
77 jaar geleden in Rotterdam: ook verplicht kijken naar lijken
14
looflijk dramatisch conflict. Maar het
is niet zo - en die indruk krijg je
soms - dat we zoiets verschrikkelijks
niet meer in de wereld hebben gezien
sinds de Tweede Wereldoorlog. Was
het maar zo, zou je bijna zeggen. Ik
snap dat het je meer interesseert als
de ellende bij wijze van spreken bij
de buren speelt dan aan de andere
kant van de stad, maar je proeft bijna
ook minachting voor dat andere oor
logsleed. Voor de plekken waar moe
ders net zo hard huilen om hun dode
kinderen."
Aleppo
De Syrische stad Aleppo is net zo ka
pot geschoten als de voorsteden van
Kiev, zegt Doornbos die wat eerdere
reportagebestemmingen de revue
laat passeren. En Raqqa, ooit hoofd
stad van het kalifaat van Islamitische
Staat, ligt nog helemaal in puin. Mo-
soel, in Irak, ook nog bijna helemaal
kapot. ,,Daar hebben zich identieke
dingen afgespeeld als nu in Kiev."
Beelden die we uit Oekraïne voor
geschoteld krijgen, herkennen jon
gere generaties alleen uit geschiede
nisboekjes. En het is al beladen ter
rein, want in dit deel van Oekraïne
speelde tachtig jaar geleden de be
ruchte 'Holocaust met kogels'. De
Einsatzgruppen van de SS - met ook
Nederlandse vrijwilligers in de gele
deren - trokken van dorp naar dorp
en schoten vrijwel alle joden die ze
MP">7r/ i
tegenkwamen dood. Die excessen
zijn dramatisch beschreven in De
Welwillenden, de gruwelijke bestseller
van Jonathan Littell.
Zo smerig is oorlog dus, terwijl wij
hier thuis dachten dat oorlog zoiets
was als handelsboycots (Rusland,
Iran, Noord-Korea) en militaire mis
sies om onderdrukten een handje te
helpen (Bosnië, Afghanistan, Mali).
Boetsja brengt oude zwart-witfoto's
uit de Tweede Wereldoorlog tot le
ven, en dat is schrikken.
Ceelen heeft thuis zelf een 22-jarige
die zich volslagen veilig voelt en geen
idee heeft wat oorlog betekent of zelfs
dreiging. ,,Ze hoort mij dan de hele
dag bellen over oorlogsgerelateerde
problemen, en het nieuws op tv-kij-
ken, maar hoeveel jongeren zijn er
die dat niet meekregen... Nu lijken ze
te beseffen dat je leven kapot ge
maakt kan worden door oorlog. Ik
denk dat dat misschien nog het hard
ste beeld is wat er uit Oekraïne komt.
Dat mensen begrijpen dat je vandaag
een mooi behangetje op je muur
MYANMAR
2021-HEDEN
ZATERDAG 9 APRIL 2022 GO
VERVOLG VAN PAGINA 13
«h, 4M.
i
-
T,
De gruwelijke foto
ging de wereld
over: een van de
slachtoffers in
Boetsja bij Kiev.
FOTO'S AP, REUTERS, AFP/ANP,
GETTY IMAGES, OORLOGSVER
ZETSMUSEUM ROTTERDAM
Onderaan de Oostzeedijk
in Rotterdam, vlakbij de
St. Lambertuskerk, staat
een wit kruis tegen het
talud. Er zijn deze week
verse lentebloemen neer
gelegd, want het gebeurde
precies 77 jaar geleden, op
3 april 1945.
Het doet pijn hier je ogen te
sluiten en je de foto voor de
geest te halen die hier op
die bewuste dag werd ge-
maakt. De lichamen van
twintig mannen in de leeftijd
van 18 tot 52 jaar moesten
de hele dag blijven liggen.
Allemaal verzetsmensen die
's ochtends uit de politiecel
waren gehaald door de be
zetter en gefusilleerd als
keiharde represaille voor
een moord, een paar dagen
eerder, op een collabore
rende politiechef, een Ne
derlander. De doden moes-
ten worden gezien van de
Duitser bezetter, als waar
schuwing aan de burgers
van Rotterdam niet in op
stand te komen.
Human Right Watch verza
melde de afgelopen dagen
getuigenissen rond een pu
bliekelijke executie van vijf
mannen in Boetsja. Waarom
ze werden geselecteerd is
niet bekend, maar de getui
genissen zijn hartverscheu-
rend. De mannen moesten
knielen, hun truien werden
over hun hoofd getrokken
als een soort blinddoek en
daarna volgden de knallen.
Samengedreven bewoners
moesten van de Russische
bezetters toekijken. Vol
gens de burgemeester van
Boetsja zouden de afgelo
pen weken driehonderd
burgers door Russische
soldaten zijn gedood.
