Injectie in kraakbeen nu
18
In de strijd tegen artrose legt een in
Nederland ontwikkelde hydrogel een
cruciaal examen af. Het middel dat
beschadigd kraakbeen kan repareren
wordt voor het eerst getest op mensen.
'In 2040 is
artrose de meest
voorkomende
chronische ziekte
in Nederland'
De behandeling
tot nu toe, onder
meer met behulp
van stamcellen, is
arbeidsintensief
Werking hydrogel
HANS VAN ZON
Artrose telt veel
slachtoffers. Als de
kwaliteit van het
kraakbeen in een ge
wricht achteruitgaat,
leidt dat tot veel pijn en stijfheid.
Dat geldt zeker ook voor knie
klachten.
Mogelijk biedt een hydrogel,
ontwikkeld aan de Universiteit
Twente, nu uitkomst in de strijd
tegen gewrichtsslijtage. Het mid
del kan een beschadiging aan het
kraakbeen, bijvoorbeeld als gevolg
van een sportblessure, repareren
en daarmee artrose mogelijk voor
komen. Of de hydrogel aan die
hoge verwachtingen voldoet,
wordt nu uitgetest aan het UMC
Utrecht, met de allereerste klini
sche proeven op mensen.
,,Volgens de jongste voorspellin
gen is artrose in 2040 de meest
voorkomende chronische ziekte in
Nederland. Daarom is de organisa
tie ReumaNederland begonnen
met een artrose-offensief waaraan
ook de wetenschap bijdraagt'',
zegt Marcel Karperien, hoogleraar
Developmental BioEngeneering
aan de Universiteit Twente. Met
een team van veertig mensen richt
hij zich op technologische oplos
singen voor kraakbeenherstel en
gewrichtsaandoeningen. ,,Onze
injecteerbare gel is niet dé oplos
sing, maar kan voor een bepaald
segment van artrose-patiënten
wel van nut zijn'', legt Karperien
uit. ,,Als we kraakbeendefect in re-
latiefjonge patiënten kunnen re
pareren, dan voorkomen we daar
mee posttraumatische artrose, of-
wel extra slijtage door een andere
manier van bewegen. Dan praten
we over 10 tot 15 procent van de to
tale artrosepopulatie (1,5 miljoen
mensen).''
Wat doet de hydrogel? Karpe
rien: ,,Stel, je hebt een gat in het
kraakbeen in de knie en dat moet
worden opgevuld met nieuw
weefsel. De geïnjecteerde gel cre-
eert de juiste omgeving voor een
herstel. Die hecht zich aan het
kraakbeen dat er nog is, zorgt er
voor dat nieuw kraakbeen kan
worden gevormd. Bovendien
voorkomt de gel dat de beschadi
ging bij beweging groter wordt.
Gedurende het herstelproces
breekt de gel naar verwachting in
drie tot zes maanden af.''
Karperien kwam in 2007 op het
idee van de hydrogel. ,,Toen was er
slechts die fundamentele vraag:
Kunnen we gel maken die we vei
lig kunnen injecteren? Daarna
kwam pas de vraag of de resulta
ten kunnen worden toegepast in
de mens. Door mijn biologische
achtergrond ben ik daar van na
ture altijd mee bezig. We hebben
daarom bijvoorbeeld gekozen voor
het gebruik van stoffen die ge
woon in het lichaam voorkomen.
En voor een eenvoudig, goedkoop
productieproces en een simpele
behandelingsstrategie. Met een in
jectienaald. Tijd is geld, ook in de
gezondheidszorg, en je wilt een
grote doelgroep bedienen.
,,Eerst hebben we geëxperimen-
teerd op de knie van een koe, uit
het slachthuis. Daarna gebruikten
we knieën van paardenkadavers.
We zagen dat de gel uithardde en
zich hechtte aan het kraakbeen.
Vervolgens zie je dat zich kraak
been vormt'', zegt de hoogleraar.
In 2014 richtte Karperien de
start-up Hy2Care op om de hydro-
gel op de markt te kunnen bren
gen. ,,We hadden 4 miljoen euro
nodig om hetgeen we in het lab
hebben ontwikkeld naar de mens
te brengen. Dan heb je een bedrijf
nodig. ReumaNederland is hierbij
een belangrijke aanjager geweest.
De ontwikkeling van een product
en al de regelgeving eromheen
vragen om specialisten. Daarom
prijs ik me gelukkig met Leo Smit,
de ceo van het bedrijf. Hij kan dat
veel beter dan ik.''
Smit verwacht in 2024 de resul
taten van de klinische studies en
begin 2025 rekent hij op de toe
stemming van de autoriteiten om
de techniek buiten studieverband
beschikbaar te stellen. ,,Dan wacht
de laatste stap: opname in de zorg
verzekering. Pas dan kan de tech
niek worden aangewend bij meer
patiënten met kraakbeenschade
aan de knie'', aldus de ceo.
Het is nu eerst aan orthopedisch
chirurg Roel Custers, van het
UMC Utrecht, om de kracht van
het nieuwe middel voor de mens
te bewijzen. Vorige week donder
dag behandelde hij de allereerste
patiënt. Custers behandelt al vele
jaren kraakbeenbeschadigingen
aan de knie, tot nu toe onder meer
met behulp van stamcellen. ,,De
klassieke ingreep is arbeidsinten
sief. Niet alle patiënten hebben er
baat bij. Er is dus nog ruimte voor
verbetering. De vraag is nu: gaat
deze nieuwe behandeling met hy-
drogel het beter doen?.''
Welke patiënten komen in aan
merking voor deze eerste klinische
testen? „Patiënten van 18 tot 50
jaar. Gezonde mensen met een
kraakbeenbeschadiging als gevolg
van een sportblessure of een ver
draaiing. Om te voorkomen dat we
worden bedolven onder aanmel
dingen, bezoek alsjeblieft op de
website van het UMC Utrecht de
pagina Active-studie. Daarop staan
alle selectiecriteria", zegt Custers.
Als de hydrogel werkt zoals die
zou moeten werken, dan zou op
termijn een grote groep mensen
hiermee kunnen worden behan
deld. ,,De hoop is dat je hiermee
niet alleen de klachten van kraak-
ZATERDAG 2 APRIL 2022 GO
A
De hydrogel is in staat beschadigd kraakbeen te vervangen. Dat gaat
via een operatie en een lokale injectie van de gel, op de plek van de
beschadiging. De gel vult de beschadigde plek en hecht zich aan het
gezonde kraakbeen rondom de beschadiging, zodat de functie
herstelt en erger wordt voorkomen.
Gemineraliseerd kraakbeen: intermediair tussen
bot en kraakbeen. Het zorgt voor hechting van
het kraakbeen aan het onderliggende bot
Kniegewricht
Subchondraal bot:
poreus bot dat lichtjes
wordt ingedrukt bij
belasting en daardoor
werkt als schokdemper
BRON:HY2CARE
Hydrogel
Beschadiging in
kraakbeen,
opgevuld met gel
Kraakbeen
Het kraakbeen is
S hersteld-
wapen in aanpak
Gel nieuw
