Huizenprijs piekt opnieuw, hypotheekrente stijgt door
c Topman Wennink: Capaciteit in Veidhoven opvoeren kost tijd
18
Chipmakers smijten met miljarden alsof
het een lieve lust is. Maar al die nieuwe
fabrieken moeten gevuld worden met
chipmachines van voornamelijk ASML uit
Veldhoven, dat de vraag niet kan bijbenen.
Hier 80 miljard en daar
nog eens 150 miljard.
Voor de grootste chip
makers ter wereld
groeien de bomen wel
degelijk tot in de hemel, zo lijkt het
soms. Klein probleempje wel: voor
hun chipmachines zijn ze afhankelijk
van ASML, dat de komende twee jaar
niet aan de vraag kan voldoen.
,,Volgend jaar en het jaar daarna
zullen er tekorten zijn", aldus top
man Peter Wennink in de Britse za
kenkrant The Financial Times. ,,We
gaan dit jaar meer machines verzen
den dan vorig jaar en volgend jaar
meer machines dan dit jaar. Maar het
zal niet genoeg zijn. We moeten onze
capaciteit met meer dan 50 procent
opvoeren. Dat zal tijd kosten."
Uitverkocht
ASML breidt uit zo snel het kan. Het
neemt aan de lopende band nieuwe
werknemers aan, de afgelopen twee
jaar zo'n tweehonderd per maand.
Delen van de campus in Veldhoven
ogen al tijden als een bouwput. En
dat gaat nog wel even zo door: ASML
investeert de komende jaren een paar
honderd miljoen euro in allerlei uit
breidingen.
Een bedrag dat in het niet valt bij
investeringen die grote chipmakers
doen. Zo werd vorige week bekend
dat Intel uit Amerika de komende ja
ren alleen al in Europa 80 miljard
euro investeert, met hulp van de
Duitse overheid en Europese Unie. In
het Duitse Maagdenburg moeten
honderden van heeft. De verwach
ting is dat de vraag naar chips dit de
cennium nog verdubbelt. Allerlei
mogendheden zien het belang van
chips in, en stellen geld beschikbaar
voor het lokken van producenten. Zo
wil de Europese Unie in navolging
van Amerika, China en Zuid-Korea,
miljarden in de eigen chipindustrie
pompen.
Ze zitten ook werkelijk overal in,
die chips. De komst van 5G-internet
en het feit dat zo'n beetje alles tegen
woordig een internetverbinding
heeft, stuwen de vraag enorm op. De
vraag is of ASML dat allemaal kan
bolwerken. Wennink verwacht van
wel, zei hij vorige week tegen zaken
krant De Tijd uit België: ,,We zullen
die exponentiële groei in de vraag
naar chips uiteindelijk wel kunnen
volgen. Maar dat is een buikgevoel,
geen wiskundige zekerheid."
Volgend jaar
en het jaar
daarna zuiien
er tekorten
zijn
kaar is gezet. De productie van de
lens in zo'n chipmachine duurt bij
voorbeeld 12 maanden.
Die lenzen worden gemaakt door
het Duitse bedrijf Carl Zeiss. ,,Zij
moeten aanzienlijk meer lenzen ma
ken", zei Wennink, om daarna nog
wat noodzakelijke stappen op te
sommen voor Zeiss daar überhaubt
mee kan beginnen. Ze moeten clean-
rooms bouwen, vergunningen aan
vragen, productie-apparatuur bestel
len en mensen aannemen.
Verdubbeling
De bouw van een nieuwe chipfabriek
is ook een kwestie van jaren, geen
maanden. Intel verwacht bijvoor
beeld dat de nieuwe Duitse fabrieken
eind 2027 hun eerste chips afleveren.
Een-twee-drie uitbreiden gaat dus
zomaar niet. En dat geldt ook voor al
lerlei toeleveranciers, waar ASML er
twee grote chipfabrieken verrijzen.
Intel staat niet alleen. TSMC uit
Taiwan steekt de komende drie jaar
85 miljard euro in het opvoeren van
de eigen chipproductie. Concurrent
Samsung uit Zuid-Korea heeft tot
2030 een investeringspotje van zo'n
150 miljard euro.
Voor het vullen van alle nieuwe
chipfabrieken zijn die bedrijven af
hankelijk van ASML, dat zo'n 90 pro
cent van de markt voor chipmachines
in handen heeft. Concurrenten Ni
kon en Canon verdelen de rest. Wie
de allernieuwste chipmachines wil
kopen, kan alleen bij ASML te
recht.
Maar de 55 meest geavan
ceerde machines die ASML
dit jaar maakt, waren vorig
jaar al lang en breed uitver
kocht. Het duurt ook even
voor zo'n machine in el-
Bestaande koopwoningen waren
in februari 20,2 procent duurder
dan een jaar eerder en daarmee
bereikt de huizenprijs een nieuw
hoogtepunt. De betaalbaarheid
voor grotere groepen starters
begint te wringen, nu de hypo
theekrente verder stijgt.
De prijsstijging, die het Kadaster en
Centraal Bureau Statistiek bijhou
den, is wat kleiner dan een maand
eerder, toen met 21,1 procent de
grootste prijsstijging sinds de start
van de statistiek in 1995 werd geno
teerd. Maar als het zo doorgaat, is
een gemiddelde prijsverdubbeling
in een decennium in zicht: vergele
ken met het dal na de kredietcrisis
in juni 2013 waren de prijzen in fe
bruari 91,7 procent hoger.
Het is een bekend gegeven dat
vooral starters zonder hulp van
rijke ouders buiten de boot vallen.
Alleenstaanden moeten bijna twee
keer zoveel eigen geld meebrengen
voor een huis dan drie jaar geleden
en uiteraard speelt de beschikbaar
heid van woningen ook een nega
tieve rol. Nu begint ook de stijgende
rente een rol te spelen. Sinds okto
ber vorig jaar is het rentepeil van de
gemiddelde hypotheek al ruim acht
tienden procentpunt hoger. Gezien
het tempo van de stijging, verge
lijkbaar met eerdere stijgingen ten
tijde van de krediet- en eurocrises,
lijkt die voorlopig nog niet ten
einde, waarschuwen de experts van
De Hypotheekshop.
De hogere rente zet de leencapa-
citeit van sommige kopers inmid
dels onder druk, zeker in combina-
tie met de gestegen huizenprijzen.
Op een zeker moment gaat de ho
gere rente knellen, zegt woning
marktexpert Paul de Vries van het
Kadaster. ,,Dat gebeurt wel met ver
traging. In de statistieken die we nu
zien, hebben mensen twee maan
den geleden de hypotheek al afge
sloten. Verder zie je bij een rente
stijging twee bewegingen bij con
sumenten: een deel gaat juist ver
sneld kopen. Een ander deel, dat
nog aan het oriënteren was, maakt
juist pas op de plaats.'' Ook denkt
De Vries dat huizenkopers mogelijk
hun rente minder lang vastzetten,
waardoor de afgesloten rente nog
niet zo snel stijgt als de marktrente.
Toch is de verwachting wel dat de
grootste prijsstijgingen op de hui
zenmarkt achter de rug zijn. Ook
banken lijken in hun prognoses te
mikken op afkoeling. Veel hangt af
van de ontwikkelingen in Oekra-
ine, de inflatie in Europa en de rente
die de Europese Centrale Bank als
reactie daarop bepaalt. Ook kan be
leid van de overheid de prijzen nog
beïnvloeden. De Nederlandsche
Bank dringt als belangrijke advi
seur aan op strengere leennormen
en minder fiscaal voordeel voor
huiseigenaren. Het kabinet schaft
in elk geval in twee stappen de be
lastingvrije schenking voor de wo
ning af.
DINSDAG 22 MAART 2022 GO
ASML kan expansiedrift
chipmakers niet bijbenen
Merlijn van Dijk
Veldhoven
- ASML-ceo Wennink
FOTO ASML, BART VAN OVERBEEKE
Assemblage van een chipmachine.
APELDOORN
Bestaande koopwoningen wa
ren in februari 20,2 procent
duurder dan een jaar eerder, in
januari zelfs 21,1 procent.
- Stefan ten Teije
