In een permacultuur bestaat afval niet
Geen zin in de jaarlijkse tuincyclus van schoffelen,
mesten, wieden en zaaien? Misschien is een tuin op
basis van permacultuur iets. Die houdt zichzelf in
stand en is een paradijs voor alles wat leeft.
3 tips van de experts
24
NYNKE VAN SPIEGEL
n Nederland houden we van aan
geharkte tuinen. Van een strak
gemaaide lap gras en keurige bor
ders, waar de aarde donkerbruin
kleurt en ongewilde plantjes
minutieus verwijderd worden. In de
winter bereiden we ons voor op het
voorjaar door te snoeien, gevallen
bladeren te ruimen en betegelde ter
rassen te boenen.
Maar als je nu eens het roer om
gooit, de bladeren laat liggen en de
uitgebloeide bloemen in de grond
laat zitten? Als je opkomende in
heemse plantjes niet beschouwt als
onkruid, maar ze laat staan? Dan ont
staat na verloop van tijd, met enige
bijsturing, een permacultuurtuin.
Een tikje chaotisch, maar zelfvoor
zienend en bovenal een paradijs voor
mens en dier.
Kringloop in de tuin
De Belgische Annelies Vandendries-
sche tuiniert bijna acht jaar in haar
eigen (moes)tuin die helemaal rust
op het permacultuurprincipe. Ze was
zo enthousiast over deze manier van
tuinieren dat ze er een boek over
schreef: Zakboek voor de permacultuur
moestuin. ,,Elk stuk natuur, dus ook
een tuin, heeft een eigen kringloop'',
legt Vandendriessche uit. ,,Vanaf het
moment dat je ingrijpt in die kring
loop, door te mesten of te wieden,
moet je blijven ingrijpen. In een per-
macultuur probeer je dat juist te la
ten gaan. De tuin moet op den duur
zichzelf in stand houden.''
Er is geen afval in permacultuur,
alles wordt opnieuw gebruikt. Dat
betekent dat de grond voldoende
voedingsstoffen moet bieden, zonder
dat je die bemest: snoeisel en blade
ren van planten vormen een zogehe
ten mulchlaag. ,,Die laag kun je zelf
maken door bladeren te laten liggen,
of aan te vullen met snoeisel uit de
tuin'', zegt Vandendriessche. ,,De
planten zijn voeding voor insecten.
Die zorgen voor bestuiving en die
nen tevens als voedsel voor grotere
dieren zoals vogels, die zaden ver
spreiden. Het doel van permacul
tuur is het creëren van een grote
biodiversiteit en een duurzame,
oneindige groeicyclus. Precies zoals
in de natuur ook gebeurt.''
Observeren is leren
Permacultuur werd in de jaren 70
geïntroduceerd aan de Universiteit
van Tasmanië in Australië, als duur
zaam alternatief voor de intensieve
landbouw. Aan Wageningen Uni
versity geeft docent-onderzoeker
Dirk van Apeldoorn les over de ont
werpprincipes van permacultuur.
,,We zijn heel veel eten gaan pro
duceren, maar zijn vergeten te kij
ken naar de invloed daarvan op de
natuur en onze leefomgeving", stelt
hij. „Denk aan de stikstof- en pesti-
cideproblematiek, waardoor be
paalde insecten die we hard
nodig hebben, uitsterven.
De permacultuur zegt: la
ten we landbouw vanuit
ecologisch oogpunt be
kijken.''
Vrij vertaald: grijp mi
nimaal in en laat de tuin
zijn eigen gang gaan. Im
mers, alles wat groeit en
bloeit, dient een doel. Maar
vanzelf gaat het ook niet.
Voordat je een schop in de
grond steekt, is het zaak de tuin
goed te observeren, zegt Van
Apeldoorn. „Maak een analyse van
de bestaande situatie. Kijk eens
waar de zon staat gedurende de dag,
waar water is in de directe omge
ving, waar vogels zitten en wat er al
uit zichzelf groeit. Daarop reageer je.
Je legt dus nietje wil op aan de tuin,
maar volgt de natuur. Door die na te
bootsen en aan te vullen met vari
anten van planten die er al groeien,
kun je steeds meer oogsten.''
ZATERDAG 19 MAART 2022 GO
/J*
KOESTER
DE CHAOS
IN JE TUIN
veld vol aardappelen.
Bij een plaag wordt
het hele veld aange
tast. Plant je er ook
andere knollen, dan
heb je altijd te eten.
Bovendien: diversiteit
betekent ook verschil
lende planten die ver
schillende insecten
aantrekken, met alle
maal een eigen func
tie in de tuin.
3 Besteed
aandacht aan
de bodem.
Zaai einde zomer
groenbemesters. Die
voorkomen dat on
kruidzaden een kans
krijgen en trekken
bestuivende insecten.
Ze leveren stikstof en
andere voedingsstof
fen aan de bodem.
Bijvoorbeeld meng
sels van boekweit,
wikke, haver, borage
en phacelia.
1 Stop met bestrij
den van insecten.
Heb je bijvoorbeeld
kool en ben je bang
voor rupsen? Zet de
kolen dan niet bij
elkaar, maar tussen
andere planten
die ze camoufle
ren. Uit onder
zoek blijkt dat
bijvoorbeeld
uien en kool een
goede combina-
ie zijn. Of klaver
i kool als combi
natie om plagen te
voorkomen.
2 Variatie is
belangrijk.
Laat kruiden in het
gras toe en verwijder
niet elk bloempje of
elke klaver. Hoe meer
verschillende planten,
hoe beter alles be
stand is tegen droog
te, planten en ziektes.
Vergelijk het met een
