15
hebben zelfs een Roemeens paspoort.
Stel dat zij te maken krijgen met een
Russische aanval: kijkt het Westen dan
ook lijdzaam toe?
,,Een Russische invasie in Moldavië
zou Roemenië echt in de problemen
brengen'', zegt militair analist Magdin.
,,We moeten dan met de Navo-partners
in gesprek om een verder escalerende
oorlog te voorkomen, maar tegelijk iets
doen voor al die Roemenen daar. Rus
land kan door Moldavië binnen te val
len Roemenië en de EU destabiliseren.
Stel je voor dat 1 tot 1,5 miljoen Molda-
viërs naar Roemenië vluchten. Op dit
moment is de kans op zo'n scenario
klein, maar we moeten het niet hele
maal uitsluiten."
Kapitale denkfout
Tibrigan is in Moldavië geboren. Hij
spreekt ook Russisch, dat leer je daar op
school. ,,Ik hou van de Russische cul
tuur, van de films, de muziek, de boe
ken. Ik heb Tsjechov en Dostojevski ge
lezen. Schitterend."
Maar volgens de jonge academicus
maakt Poetin een kapitale denkfout als
hij denkt dat hij en zijn generatiegeno
ten bij iets als een groot Rusland willen
horen. ,,Onze generatie heeft echt niks
met Rusland, en zeker niet met de ma
nier waarop dat land wordt bestuurd.
We willen helemaal niet bij hem ho
ren, we willen vrij zijn. Dat kan hij ge
woon niet verdragen.''
In Isaccea, het grensplaatsje aan de
Donau, heeft de Oekraïense vluchte
linge Asia een vergelijkbare overden
king. Ze is 33 jaar, en verlaat haar woon
plaats Odessa om ergens anders geld te
verdienen. ,,Het schijnt dat Poetin een
plaats in de geschiedenisboeken wil,
dat hij wil dat mensen als hij dood is
bewonderend praten over wat hij heeft
achtergelaten. Prima. Maar waarom
doet hij dan niet iets waar de wereld
iets aan heeft? Iets wat onze wereld
mooier maakt?"
In Boekarest neemt Elena Calistru
even pauze, na een gloedvol betoog dat
al bijna een uur duurt. Ze staart de
verte in, is uitgeput. Soms is ze bang
dat de oorlog van nu niet een nacht
merrie is, maar juist een terugkeer naar
het echte leven. Dat dat wat ze hiervoor
kende niet het echte leven was, maar
een mooie droom. ,,Voor onze genera
tie was het zo vreedzaam, misschien
was dat de uitzondering. Onze ge
schiedenis draait om oorlogen en
onderdrukking. Ik hoop dat we de
moed hebben om op te staan tegen de
Russische agressie. Maar ik weet het
niet."
heid, je wacht, je wacht. En op een ge
geven moment ben je het zat.''
Tibrigan: ,,Ze hebben niks en zien
dat Roemenië niet zo heel veel voor
stelt. Ceausescu liet mensen destijds
geloven dat Roemenië alles zelf kon,
dat we een groot land waren. Met dat
idee zijn de mensen in de communisti
sche tijd toch een beetje gehersen
spoeld.''
Bakolie
Het blijkt een vatbare voedingsbodem
voor rechts-nationalistische partijen,
fake news en desinformatie. Het ver
trouwen in de overheid is van oudsher
sowieso al laag, zegt Magdin. ,,Roeme-
nen hebben de laatste weken ook erg
irrationeel gereageerd op de ontwikke
lingen in Oekraïne. Als de overheid
hen gerust probeert te stellen, heeft dat
geen enkel effect. Heel veel mensen
hebben paspoorten aangevraagd om
weg te kunnen komen. Ze hebben ex
cessieve hoeveelheden bakolie gekocht
omdat er een gerucht de ronde deed
dat die op zou raken."
Op veel vlakken voldoet
Roemenië nog lang niet Roemenie
aan de standaarden die
wij in het Westen stellen
aan een democratie.
Daarin staat het niet alleen.
Ook in Polen en Hongarije is
sprake van tendensen die de
landen ironisch genoeg eerder naar
Rusland doen opschuiven dan naar bij
voorbeeld Duitsland of Nederland.
,,Dertig jaar is gewoon niet genoeg
om een volwaardige democratie neer te
zetten", zegt Calistru. ,,We zijn nog zo
kwetsbaar. Er is meer tijd nodig om te
zorgen dat instituties goed werken en
om een betrouwbare rechtsstaat op te
bouwen. Daar moeten we nog elke dag
voor vechten."
Veel Roemenen die deze krant sprak,
smeken Europa en de VS haast om hen
niet te laten vallen. Calistru: ,,Veel
mensen hier vinden nog steeds dat dat
na de Tweede Wereldoorlog wel ge
beurd is. Terwijl het Westen in vrij
heid verder kon, zaten wij met het
communisme en met een dictator, en
niet zomaar eentje. Dat
merkje onderhuids toch
Slangeneiland ook nog steeds: mensen
durven niet 100 procent te
Mamaia geloven dat het Westen ze
Zwarte nu wel helpt."
Ze zien nu ook dat Oekraïne
het grotendeels alleen moet zien
te redden, en zijn vol bewondering
voor hun moed. Een gemeenschappe
lijke vijand verbroedert, blijkt maar
weer. De steun voor de Oekraïners is
enorm, terwijl beide landen van nature
geen dikke vrienden zijn. Tekenend
wat dat betreft is dat de meeste Oekraï-
ners geen moment overwegen om na
hun vlucht in Roemenië te blijven. Ze
pakken de eerste trein of bus naar het
westen of het zuiden, naar Bulgarije of
Turkije bijvoorbeeld.
Ondertussen kijken de Roemenen
met angst en beven naar het lot van die
andere buurman, Moldavië. De Molda-
viërs worden gezien als zustervolk,
veel Roemenen vinden dat het weer
onderdeel van hun land zou moeten
zijn. 700.000 inwoners van Moldavië
Twee landen in één
GO ZATERDAG 19 MAART 2022
Oekraïne
Moldavië
'Boekarest
Roemenië verenigt twee kanten in
zich. Er is de pracht en praal van het
Ceausescu-regime, met als hoogte
punt het Parlementspaleis (uiterst
links). Er zijn prachtige landschappen
met prima wegen. Ook parels van ste
den, maar de buitenwijken ademen
vaak een grauwe Oostbloksfeer. Op
het platteland zijn schilderachtige
dorpjes, waar boeren nog rijden met
paard en wagen. Hier heerst echter
grote armoede en perspectief voor
jongeren is er niet.
FOTO'S GETTY IMAGES
