Dierenmens
Icoon is geen ster in overleven
'Ze zijn erg
langzaam en
worden vaak
aangereden'
12
IN DE BAN VAN DE OORLOG I ROEMENIË
Het oosten van Europa wordt door de
oorlog in Oekraïne in het hart geraakt.
Vluchtelingen stromen de grens over, en de
angst voor de Russische agressie is enorm.
In Roemenië smeekt de bevolking
het Westen om bescherming.
Meestal gaat de krant over mensen. Annemarie Haverkamp schrijft over
dieren met een verhaal.
f
Laten we zeggen dat de
koala evolutionair ge
zien niet de handig
ste is. De wereld om hem
heen mag dan compleet
veranderen, hij weigert iets
anders te eten dan eucalyp
tus. En dan is hij ook nog
zo kieskeurig dat hij van de
350 eucalypussoorten die
er bestaan, er maar een
stuk of twintig lust. Zijn
die blaadjes niet voorhan
den, dan gaat de koala ge
woon dood.
Het kan zelfs gebeuren
dat het nationale knuffel
dier van Australië zijn ei
gen eucalyptusboom heeft
leeggegeten en simpelweg
verhongert omdat hij niet
de energie heeft over te
stappen naar een boom iets
verderop.
Kortom, de koala is niet
echt een licht van de
schepping en daarom is het
nauwelijks verrassend te
noemen dat het beestje
zich onder de kwetsbare
diersoorten moet scharen.
Maar wij zouden geen
mensen zijn als we daaraan
niet ons steentje bijdroe
gen. Want wij maken het
de koala wel heel moeilijk
door telkens opnieuw bos
te kappen en wegen aan te
leggen op plekken waar
koala's die daar wél de
energie voor hebben nu
juist van boom zouden
willen wisselen. ,,Ze zijn
erg langzaam en worden
vaak aangereden", treurt
Sarah Lafaut van de Zoo
Antwerpen.
Vorige maand besloot de
Australische regering dat
de koala toch echt beter be
schermd moest worden en
sindsdien heeft het dier of
ficieel de status 'bedreigd'.
In Europa vind je nauwe
lijks exemplaren, maar de
dierentuin net over de Bel
gische grens heeft twee
koala's. Mannetje Maka
toont hoe traag hij is door
in slow motion uit zijn
boom te klimmen op weg
naar de verse eucalyptus-
takken die voor hem zijn
neergezet. Zoogdierencu
rator Lafaut is opgetogen
dat we het dier in actie
zien. ,,Hij slaapt twintig
uur per dag."
Koala's houden is niet
eenvoudig. ,,Je moet zomer
en winter verse eucalyptus
tot je beschikking hebben",
zegt ze. ,,Wij hebben het
geluk dat er een kweker in
de buurt zit die onze voor
raad op peil houdt."
Maka is een aandoenlijke
verschijning. Hij is net zo
zacht als hij eruitziet, zegt
Lafaut. Dit eucalyptus kau
wende beestje achter glas
mag dan ver van huis zijn,
hij is wel veilig. In 2020 en
2019 kwamen in Australië
zo'n 60.000 koala's om
door bosbranden. ,,Vuur is
altijd vlugger dan een
koala", weet Lafaut. Iconi
sche beelden van de bui
deldieren die bij brand
weermannen bedelden om
een flesje water, gingen de
wereld over. Als een koala
water drinkt, is er volgens
Lafaut altijd iets mis. Nor
maal halen ze al hun vocht
uit de eucalyptusbladeren.
In Australië werden zelfs
hulphonden ingezet om
tussen de asresten op zoek
te gaan naar bomen waar
zich nog gewonde of uitge
droogde koala's bevonden.
Het barst van de koala-op
vangcentra in Australië.
Zoo Antwerpen heeft
een vader en een zoon die
in aparte verblijven wonen
omdat koala's nu eenmaal
solitaire dieren zijn. Alleen
om te paren zoeken man
netjes en vrouwtjes elkaar
op, verder heeft ieder zijn
eigen boom. Helaas over
leed moeder Alinga eind
oktober.
Lafaut benadrukt de am
bassadeursrol van de twee
koala's. ,,Wij willen vooral
dat het publiek weet van
het bestaan van dit mooie
maar bedreigde dier."
Bedreigd is nog zwak
uitgedrukt, want in heel
Australië daalde het aantal
dieren volgens het World
Wildlife Fund (WWF) de
laatste twintig jaar met een
schokkende 95 procent.
Zonder serieuze bescher
mingsmaatregelen lijkt
uitsterven onvermijdelijk.
De verwachting is echter
niet dat koala's snel op
krabbelen. Snel zit sowieso
niet in hun vocabulaire,
vrouwtjes krijgen één jong
per jaar. Wat extra tegenzit,
is dat veel dieren chlamy
dia hebben, een geslachts
ziekte die via seks of van
moeder op baby wordt
overgebracht en tot on
vruchtbaarheid kan leiden.
In Australië loopt nu een
proef waarbij vierhonderd
wilde koala's werden ge
vaccineerd tegen de ziekte.
Ze kregen ook een chip in
geplant om ze te volgen.
De mannetjes in Zoo
Antwerpen zijn vrij van
ziektes en worden goed in
de gaten gehouden. Zo
gaan ze twee keer per week
op de weegschaal om te
controleren of ze genoeg
eten. Verzorgers plukken
de slomeriken gewoon uit
de boom. Als hun gewicht
niet op orde is, wil dat zeg
gen dat ze plots hun neus
ophalen voor een bepaalde
soort eucalyptus. Waarom
is niet altijd even duidelijk.
,,We bieden altijd vijf soor
ten aan zodat ze iets te kie
zen hebben", zegt Lafaut.
Lachend: „Koala's zijn
luxepaardjes, hoor.''
ofuck your
self ofwel
'Krijg de te
ring'- dat wa
ren vrij ver
taald de on
verschrokken
woorden waarmee dertien Oekraïense
soldaten zichzelf een heldenstatus be
zorgden, toen een Russisch oorlogs
schip hun basis op Slangeneiland wilde
innemen. Voor zover dat nog nodig
was, wonnen ze hiermee ook meteen
de onvoorwaardelijke sympathie van
het Westen.
Wat weinig Europeanen zich bij het
zien van de beelden realiseerden, is dat
de oorlog zich met die confrontatie al
meteen aan de poorten van de EU
meldde. Vanaf het Roemeense plaatsje
Sulina, aan de monding van de Donau,
is het maar 30 kilometer naar het door
de Russen bezette puistje in de Zwarte
Zee.
Omdat Sulina alleen met een lange
boottocht bereikbaar is, zijn wij afge
reisd naar Mamaia, dat iets zuidelijker
ligt. Het is rustig op het schel-
penstrand, vanochtend. De mist kleurt
zowel de hemel als het water grijs, het
is moeilijk te zien waar de zee ophoudt
en de lucht begint.
Aan de overkant, 300 kilometer ver
derop, bevindt zich de Krim, in 2014
door Rusland ingenomen. Als je een
beetje naar links draait, weet je dat daar
Cherson ligt, een stad die door Poetin
met veel geweld is ingenomen. Nog iets
dichterbij stijgen de iconische trappen
van Odessa op uit de zee.
Het is een vreemd besef dat daar ach
ter de horizon Russische oorlogssche
pen patrouilleren. De golven die hier zo
kalm het strand op rollen, zijn mis
schien wel veroorzaakt door een ma
noeuvre van een marineschip van Poe-
tin. Het is niet eens zo'n gekke meta
foor. De oorlog in Oekraïne raakt hier
in Roemenië een open zenuw, veel
meer nog dan in het westen van Europa
en dan in sommige andere Oost-Euro-
pese landen.
Onvoorspelbaar
,,Toen Poetin Oekraïne binnenviel, was
iedereen in het Westen geschokt'', zegt
Elena Calistru. ,,Hier in Roemenië
dachten we alleen maar: zie je wel. Wij
zijn opgegroeid met het idee dat Rus
sen onvoorspelbaar zijn, en dat ze ner
gens voor terugdeinzen. Die informatie
hebben we niet uit een boek, maar uit
de eerste hand, uit de verhalen van
onze opa's en oma's. Die hebben in de
Tweede Wereldoorlog het geweld mee
gemaakt, de plunderingen, de ver
krachtingen."
Ze haalt haar eigen familiegeschiede-
ZATERDAG 19 MAART 2022 GO
FOTO JONAS VERHULST
Soort:
koala
Woonplaats:
Australië (oostkant)
Bijzonderheid:
heeft vingerafdruk
ken die voor elk dier
uniek zijn.
Heeft u een suggestie
voor een dier met een ver
haal? Mail annemarie.haver-
kamp@persgroep.net
'Laat ons
niet vallen.
We zijn
nog zo
kwetsbaar'
SANDER VAN MERSBERGEN
BOEKAREST
