5
'Ik vind het een
mooie traditie.
Er zijn al zo veel
tradities
verdwenen'
komt er een met hamer en zaag
bestellen, de bakker een met een
deegrol. Maar in Zeeland is het
toch echt nog steeds iets van de
vissersvloot en vrienden daarom
heen. Zo'n oorbel kost tussen de
150 en 1000 euro. Een jongere kan
zoiets met een week werken in de
vis al bij elkaar verdienen."
Ook Nico Boertjes (43) uit Yer-
seke heeft ze 'helaas' zelf moeten
verdienen, als basisschoolleerling.
Met maar liefst vijf oorbellen -
drie links en twee rechts - steekt
hij iedereen naar de kroon. ,,Ge-
woon gladde gouden, met een
paar facetten", zijn die van hem.
De eerste ging er op zijn 11de in.
,,Mijn vader was mosselkweker en
ik wist al vroeg welke kant ik op
wilde. Je moet er wel een beetje
het kind voor zijn, om zo vroeg te
beginnen", vindt Boertjes. ,,En
dan is het hetzelfde als met tat
toos. Na de eerste komt er vanzelf
een tweede. Ik vind het een mooie
traditie. Er zijn al zo veel tradities
verdwenen. Mijn oudste is 14: die
draagt een oorbel met een kotter-
tje, zelf bij elkaar gespaard. Mijn
zoon van 12 begon laatst ook al
over een oorbel. Hij zal er zelf
voor moeten werken. Het is niet
altijd Sinterklaas, als je snapt wat
ik bedoel."
Vraagtekens
Maar wat is dan precies de tradi
tie? Streekdrachtkenner Jankees
Goud zet zijn vraagtekens bij al te
stellig verkondigde waarheden
over de vissersoorbellen. ,,De kle-
derdrachtgroepen van nu zijn
heel gefolkloriseerd. Er gaan veel
verhalen rond over onderdelen
van de dracht. Zoals dat verhaal
dat van de oorbel de begrafenis
betaald wordt. Gaat erin als koek,
zo'n verhaal, maar het hoeft
daarom nog niet waar te zijn",
zegt de geboren Yersekenaar.
Ook uitspraken over wat waar
gedragen werd (en hoe) neemt hij
na 25 jaar studie van klederdracht
met een korreltje zout. ,,Op Arne-
muiden alleen maar dit, een dorp
verder dat.De mensen waren
vroeger te arm om kieskeurig te
zijn en na de oorlog was gebrek
aan alles. Als je een paar goeie oor
bellen kon kopen van een dorp
verderop, dan deed je dat. Ik heb
zelf archiefonderzoek gedaan.
Dan lees je wat bij mensen in de
kast lag, als er een erfenis te ver
delen was tenminste. Wat arme
mensen hadden, blijft volledig uit
zicht. Een vrouw zei eens tegen
mij: 'Kind, je was allang blie as je
wat ao!' Als je dan geld had om
iets te kopen, waren het eerder
knopen voor je broek of hemd.
Die hadden tenminste nog een
functie. Die oorbellen? Dat was
gewoon versiering."
stonden - leek
de vraag in te
zakken. „Nu
doen we weer
ontzettend veel.
Ook in Zeeland.
In plaatsen als Yer-
seke en Arnemuiden
wordt vaak op de 4de, 5de
verjaardag een knopje voor de
kleine gekocht. In Urk nog sneller,
in het eerste levensjaar."
Buiten Zeeland is de oorring
wat losgekomen van de visserij,
merkt Kaptijn. ,,De timmerman
Fenijn kocht ze bij Kobus Kaptijn.
De juwelier uit Urk doet als speci
alist vissersoorringen goede zaken
in Zeeland. ,,Mijn vader, die de
winkel op Urk vijftig jaar geleden
begon, had het idee die oorbel op
nieuw in de markt te zetten. Er
waren toen eigenlijk alleen nog
wat erfstukken in omloop", ver
telt Kaptijn. ,,Die oude oorbellen
waren niet veel meer dan een
klein ringetje met een eenvoudige
sluiting. Binnenin de oorbel had
de een initialen, de ander heel
eenvoudig een draadje van links
naar rechts, dat in het midden een
krulletje maakt. Dus mijn vader
dacht: we maken er een stoere
oorbel van. Met een bootje."
Het bleek een gouden greep. ,,In
1999, hetzelfde jaar dat onze web
site online ging, ben ik voor me
zelf begonnen, met de mallen van
onze oude goudsmid. Er waren
toen vijf, zes modellen in omloop.
Dat heb ik uitgebouwd tot hon
derden combinaties van boten,
ankertjes, visjes,
letters, hartjes en
noem maar op. Dat
sloeg enorm aan." Ook de
webshop - een van de eerste - was
een schot in de roos. ,,Dat was
toentertijd nog compleet nieuw.
Later is het een enorm voordeel
gebleken. Nog steeds komen de
Zeeuwen speciaal naar Urk gere
den, maar het hoeft niet meer."
Kaptijn en zijn ringen waren ja
renlang graag geziene gasten op
onder meer de Mosseldagen en de
Visserijdagen. ,,Later gingen we
adverteren in Het Visserijnieuws
en stonden we op grote beurzen
als Rotterdam Maritiem en Am
sterdam Rai, op internationale
beurzen. Toen explodeerde het
helemaal. We kregen ook steeds
gekkere opdrachten. We hebben
al bierlogo's in oorbellen gemon
teerd, kratjes bier, favoriete auto's
of motoren, noem maar op." Een
aantal jaren - toen de inkomsten
in de visserij zwaar onder druk
GO ZATERDAG 19 MAART 2022
Ronald Ribbe, Breskens. foto karen van de kerkhove
Lieven Kusse, Arnemuiden. foto ruben oreel
Kees van Belzen, Vlissingen. foto ruben oreel
Nico Boertjes, visser Yerseke
Luister ook naar de podcast
over Zeeuwse vissersoorbellen
op pzc.nl
Boertjes: rijk Oorringen linkeroor Nico Boertjes: eenvoudiger,
met facetten als versiering. foto johan van der heijden
Piet Minderhoud in zijn atelier in Westkapelle.
Foto inzet: Minderhoud verkoopt voornamelijk
traditionele typen oorbellen. fotos ruben oreel
Oorbellen in rechteroor van Nico
versierd. foto johan van der heijden
