t
13
c Kirsten reisde voor haar boek zwemmend heel Nederland door
Voor haar boek Water pakken
reisde Kirsten van Santen al
zwemmend heel Nederland door,
om uiteindelijk in de
Westerschelde tot de conclusie
te komen dat er eigenlijk geen
betere, dapperdere zwemmers
zijn dan Zeeuwen.
We mogen dan wo
nen in een echt wa
terland: de meeste
Nederlanders halen
twee zwemdiplo
ma's, gaan af en toe met hun kinde
ren naar het plaatselijke zwembad,
maar daar blijft het bij. Zo niet in de
familie Van Santen. ,,Wie bij ons een
goed kind wilde zijn, moest zwem
men", vertelt Kirsten. ,,Er werd ge-
waterpolood en 's zomers gingen we
naar zee. Ook als het koud was. Niet
piepen, gewoon gaan."
Kirsten van Santen (47) dacht dat
het overal zo ging, tot ze merkte dat
de meeste mensen toch liever droog
blijven. „Terwijl ik steeds meer in de
ban raakte. Als ik ergens een tekstje
vond over zwemmen, dan nam ik dat
over in een boekje. Weetjes, anekdo
tes, ik schreef alles op. Dat doe ik tot
op de dag van vandaag."
Chloor
Die blauwe opschrijfboekjes - in
feite meer dan twintig jaar archief
werk - vormen de basis van het boek
dat vanaf morgen in alle winkels ligt.
Water pakken heet het en het staat
vol interviews met zwemmers in
meren, kanalen, zeeën en zwemba
den. Allemaal mensen die, net als de
schrijver zelf, niets liever doen dan
zwemmen.
,,Ik ben van chloor naar zoet naar
zout gegaan", vertelt Van Santen,
woonachtig in Friesland en werk
zaam bij de Leeuwarder Courant. ,,Ik
ben geen Wim Hof-type, dus ik ben
's winters begonnen in verwarmde
binnenzwembaden, in het voorjaar
heb ik plassen en rivieren opgezocht
en bij Katwijk aan Zee heb ik me via
de Oude Rijn de Noordzee op laten
stromen. In de zomer natuurlijk."
Opblaasbare boeitjes
Zo kwam Van Santen uiteindelijk
ook in Zeeland. ,,Ik was benieuwd of
Zeeuwen van water houden of dat ze
er, vanwege de watersnoodramp,
misschien bang van zijn. Maar al snel
ontdekte ik een cultuur die ik nog
niet eerder had gezien: in Zeeland
zijn heel veel zwemmers, en ze zijn
goed ook! Op zondagochtend een
hele meute die de zee in ging bij
Vlissingen, met van die opblaasbare
boeitjes. Wel dertig, veertig man. Ik
wist niet wat ik zag."
Daar stond Van Santen dan, in haar
wetsuit. ,,Ik ben een voorzichtige
zwemmer. Ik heb altijd geleerd om
niet bij eb te zwemmen, niet als het
mm
'Ik heb altijd bij het water gewoond'
In Zeeland zijn
heel veel
zwemmers
onweert en niet als het harder waait
dan windkracht 4. Maar toen ik dat in
Vlissingen zei, keken ze me appelig
aan. Gewoon je benen gebruiken,
werd er gezegd. Die paal, dat is een
wasmachine. Bij die paal word je te
ruggezet in zee. Niet voorbij de Ge
vangentoren drijven. En ze gaan ge
woon, die Zeeuwen."
Niet naïef, wel dapper
Van Vlissingen naar Breskens zelfs.
Een hele zeearm oversteken, Van
Santen kan er met haar verstand niet
bij. ,,Of de Zwartepolder Zeezwem
tocht. Massale evenementen zijn het.
Die zie je in Noord-Holland niet
hoor. Op de Wadden wordt zelfs
nauwelijks gezwommen. Maar de
Zeeuwen hebben een mentaliteit die
ik verder alleen in Maastricht heb ge
zien, bij mensen die in de Maas
zwemmen, dwars tegen de stroom in.
Niet naïef, wel dapper."
Precies zoals ze de bijzondere
Zeeuwen omschrijft, met wie ze ging
zwemmen. ,,Een kleine tengere
vrouw in Breskens, 67 jaar. Op het
land zacht en verlegen, maar eenmaal
in het water kwam er een enorme
onverschrokkenheid in haar naar bo
ven. Heel indrukwekkend. Maar ook
de man van 84 die al dertig jaar baan
tjes trekt in Emmeloord. Rollator aan
de kant. Het heeft me zo ontroerd."
Zoet water is veel liever
Wie samen zwemt, merkte van San
ten, heeft gelijk een diepe verbinte
nis. ,,Het zijn een soort blind dates. Je
kleedt je samen uit, dat is natuurlijk
De zee is uitdagend en
onberekenbaar, zoet
water of brak water is
veel liever
al intiem. Maar de gesprekken in het
water zijn dat ook. Met een schrijver
uit Middelburg sprak ik over eeuwig
heid en nietigheid, terwijl de golven
ons omhoog duwden bij Domburg.
Na afloop napraten in je handdoek.
Water doet iets met je."
Al is Van Santen wel een echt zoet
watermens gebleken. ,,De zee is uit
dagend en onberekenbaar, ik voel me
er een wriemelend insect. Zoet water
of brak water is veel liever. De Greve-
lingen is verrassend lekker. Daar heb
ben ze al het gevaar uitgehaald, het
water is in feite dood. Verdrietig voor
het water, maar aangenaam voor
zwemmers. Of het water bij
Dreischor, heel aangenaam fris en
tintelend."
Dimensie
Anders dan de Westerschelde, wil ze
maar zeggen. ,,Dat is niet zo fris, nee.
Al willen de zwemmers het daar lie
ver niet over hebben. Er wordt al vaak
negatief over water gepraat. Over
stromingen, klimaatveranderingen.
Maar er zijn ook andere zorgen. Veel
zwembaden sluiten, buitenbaden
gaan dicht. Duikplanken worden al
jaren opgeborgen. Te duur, te gevaar
lijk. Zwemmen staat onder druk in
ons land." Zelf is Van Santen er nog
meer van gaan houden dan ze al
deed. ,,Ik kan er geen genoeg van krij -
gen, ik wil alleen nog maar meer. Als
je gaat zwemmen, kom je altijd een
beetje veranderd het water uit. Je
hebt even contact gehad met een an
der universum. Een dimensie waar
alles stroomt, waardoor alle pieken
en dalen in je leven even verdwijnen.
Wie zwemt, voelt zich vredig."
GO VRIJDAG 18 MAART 2022
'Zeeuwen zijn de beste
en dapperste zwemmers'
Wendy Wagenmakers
Vlissingen
Jacco Lamfers is één van de
Zeeuwen waar Kirsten van San
ten mee is gaan zwemmen voor
haar boek. ,,Ik heb altijd bij het
water gewoond. Vroeger in Gro
ningen, waar we altijd naar de
Waddeneilanden gingen, later in
Den Haag en Schotland. En nu
Middelburg. In de zomer rij ik
elke dag naar het water om te
gaan zwemmen."
,,Of ja, zwemmen. Ik ben geen
sportzwemmer. Het liefst ga ik
gewoon even de zee in, een bé-
tje drijven, en dan er weer uit.
Meestal bij de Veerse Dam. Ik
vind het heerlijk. De laatste tijd
zag ik steeds vaker winterzee-
zwemmers. Blijkbaar is dat hip.
Ik heb ook zo'n cursus gedaan.
Heel interessant. Bijzonder ook
om samen te zwemmen. Dat
deed ik eigenlijk nooit. Tegen
woordig elke vrijdag."
Jacco Lamfers en Kirsten
van Santen.
Schrijver Kirsten
van Santen bij het Elf-
stedenmonument
over de Murk in Gyt-
sjerk. FOTO HOGE NOORDEN/
JACOB VAN ESSEN
- Kirsten van Santen
- Kirsten van Santen
