WIM HOFMAN
Een nieuwe lente
9
c Akkerbouwer Leo Dalebout voelt de oorlog in Oekraïne op het erf
n toen hoorde ik een
specht: hij hamerde op
een eikenboom en het ge
luid dat het maakte leek
op dat van een xylofoon.
Er zijn wel meer geluiden in de na
tuur die op muziek lijken en als je vo
gels bezig hoort in de lente vraag je je
wel eens af of ze niet zomaar fluiten,
maar of ze misschien een partituur
hebben.
Veel dieren maken geluiden. Zo
zegt men dat termieten geluid maken
dat op het neervallen van zand op pa
pier lijkt, maar bij nadere bestude
ring lijken de geluidjes die ze maken
niet zomaar op geruis, maar ze zijn zo
genuanceerd dat het lijkt alsof de
diertjes elkaar seintjes geven. Ik las
ook ergens dat regenwormen gelui
den maken. Ik weet dat ze zich lang
en dun kunnen maken en erg vlug
kunnen zijn, maar hun geluiden heb
ik nog nooit gehoord.
Van vleermuizen weten we dat ze
ultrasonische geluiden maken, waar
door ze zeer goed in het donker hun
weg en voedsel kunnen vinden. Er
zijn nachtvlinders die geluiden kun
nen maken: een hoog snerpend ge
luid. Over vliegen en muggen wil ik
het niet hebben. Er zijn ook vissen
die geluiden maken en we kennen
het gekwaak van kikkers, maar er zijn
ook kikkers die kunnen piepen. An
dere soortgelijke kikkers piepen dan
terug.
Muizen kunnen piepen, maar ze
trommelen ook met hun pootjes op
de grond, net als hazen en ook meeu
wen trappelen wel ritmisch met hun
poten. Ze weten dat daardoor de wor
men naar boven komen. Onze buren
hadden ooit een hond die alarme
rend ging janken en dan wisten we
dat er een tijd later een ziekenwagen
zou passeren.
De opvallendste geluiden in de
lente zijn echter die van de vogels. Ze
laten horen dat ze een maatje willen
of dat ze juist een ander willen weg
jagen; ze slaan alarm en ze lijken af
en toe een andere vogel na te doen.
De kraaien krassen, de eksters kwet
teren.
Toch kan ik me niet aan de indruk
onttrekken dat sommige vogels ge
woon voor hun plezier fluiten. Zo
hoorde ik laatst een lijster, als het
ware voor de vuist weg, soepele me
lodietjes fluiten. Volgens mij zomaar
omdat hij het zelf mooi vond en voor
zijn eigen plezier en dus ook voor het
mijne!
De oorlog in Oekraïne dwingt
Europa meer voedsel te
produceren. Maar terwijl de
voedselprijzen stijgen, legt
akkerbouwer Leo Dalebout uit
Noordgouwe nu grof geld toe.
,,Door de oorlog in Oekraïne is het
beeld compleet gekanteld. Een jaar
geleden kotste iedereen de agrari
sche sector nog uit. Plots zijn we
weer belangrijke voedselproducen
ten. Dat willen we ook zijn, maar ik
maak mij grote zorgen over de
voedselvoorziening. Bij de huidige
teeltkosten zou voedsel twee tot
drie keer zo duur moeten worden.
Dan praat je over zo'n 300 euro per
gezin per week. Consumenten met
een klein inkomen kunnen dat niet
betalen. Honger? We gaan het mee
maken", vreest Dalebout.
Werkbezoek
De teler sloeg zijn hartenkreet gis
teren tijdens een werkbezoek van
landbouworganisatie ZLTO en ge
deputeerde Jo-Annes de Bat. Dale
bout maakt zich vooral zorgen om
de consument, maar boeren drei
gen evengoed slachtoffer van de
oorlog te worden. Kunstmest,
brandstof en energie kosten mo
menteel goud. Dalebout heeft dan
nog het geluk dat zijn schuurdaken
vol met zonnepanelen liggen.
„Afgelopen week was de dieseltank
leeg, die zal weer vol moeten. En
kunstmest kostte anderhalfjaar te
rug nog 17 cent per kilo. Nu is dat
een euro. Ik heb 44.000 kilo kunst-
Bij de huidige
teeltkosten zou
voedsel twee tot drie
keer zo duur moeten
worden
mest nodig, dus dat tikt aan. Vorig
najaar was kunstmest nog een stuk
goedkoper, maar ik had er na twee
magere jaren geen geld voor. Ik
vond het riskant om er geld voor te
lenen. Ik wachtte daarom af in de
hoop dat de prijzen zouden zakken,
maar dat gebeurde niet."
Kunstmest
Volgende week vragen de aardap
pelen om kunstmest. Daarom heeft
Dalebout andermaal diep in de
buidel moeten tasten. Hij rekent
voor dat hij dit seizoen ruim 80.000
euro meer aan productiekosten
kwijt is dan in 2021. De vraag is of
hij de meerkosten terugverdient.
,,Dat is uiterst onzeker. Ik zie wel
dat een aantal telers nu kiest voor
andere gewassen die voor een la
gere prijs kunnen worden geteeld.
Tarwe bijvoorbeeld. Ik hou voorlo
pig vast aan mijn bouwplan. Ik
moet het toch vooral verdienen met
aardappelen en uien."
Export stokt
Zijn jonge collega Leendert van der
Velde uit Dreischor heeft een ander
probleem: hij kan zijn pootaardap-
pelen moeilijk kwijt. Ook een ge
volg van de oorlog in Oekraïne.
,,We hadden al last van de brexit, nu
stopt ook de export naar Oost-Eu
ropa. En denk dan breed: ook naar
landen als Oekraïne en Oezbeki
stan. Omdat aanvoerroutes geblok
keerd zijn en transport in Oost-Eu
ropa niet meer verzekerd wordt, rij-
den transportbedrijven niet meer.
Daardoor gaan er duizenden ton
nen minder pootgoed weg."
In de fruitteelt komen de klappen
nog harder aan. Fruitteler Jos Mesu
uit Nieuw- en Sint Joosland: ,,Door
de oorlog verliezen we afzetmark
ten. Veel fruit, en zeker peren, ging
via bruto export naar Polen. Daarna
verdween het over de grens naar
Wit-Rusland en Rusland. We ra
ken de peren nu niet kwijt, waar
door de prijs met 60 tot 70 procent
is gedaald."
De wankele situatie waarin boe
rend Nederland zich bevindt, baart
gedeputeerde De Bat zorgen. ,,Nie-
mand heeft kunnen voorzien wat
de oorlog in Oekraïne teweeg
brengt. We moeten wel doorgaan
met de energietransitie en het op
lossen van stikstofproblemen in
Gelderland en Brabant. Met het oog
op de grote opgaven waarvoor de
landbouw staat, lijkt me verder een
pas op de plaats nu het beste."
Om de voedselketen te stabilise
ren, werkt de Europese Commissie
aan een set van maatregelen voor
boeren, waaronder het dempen van
kostprijzen voor energie, kunst
mest en veevoer. De Bat lijkt dat
verstandig: ,,Daarnaast moeten we
voedselverspilling tegengaan en
Europese subsidies vooral inzetten
voor precisielandbouw, zodat boe
ren minder geld kwijt zijn aan ge
wasbeschermingsmiddelen."
GO VRIJDAG 18 MAART 2022
De wereld van Wim Hofman, schrijver/illustrator
'Ik ben80.000euro meer kwijt'
G Leo Dalebout
met frietaard
appelen. Mo
menteel is de
vraag ernaar
laag. foto marieke
MANDEMAKER
Frank Balkenende
Noordgouwe
- Leo Dalebout, akkerbouwer
Zie ook pzc.nl/video
