De zomer komt er écht aan
Verontrustend hoge concentraties gemeten in natuurgebieden
ZOUTELANDE
Op het strand in Zoutelande is
begonnen met de opbouw van
de strandhokjes. Ander van
Rooijen bouwt bijna een kilome
ter aan strandhokjes op, 425
Edwald Martijn
is een begrip in
de Zeeuwse
wielersport
Brasserie
Mood
Tom leerde het vak
tot in de puntjes
Jgl
In duinen en dijken zijn erg
hoge concentraties van
schadelijke PFAS gemeten. De
chemische stof is vanaf zee in
kleine druppeltjes (sea spray)
het land opgeblazen.
Zelfs in natuurgebieden langs de
kust, waar geen fabriek ofvervuilde
rivier is te bekennen, dringt PFAS
door. Zeeland en de andere kust
provincies doen daarom samen met
drinkwaterbedrijven onderzoek
naar het effect van sea spray. In de
zeventig jaar dat deze schadelijke
stoffen worden geproduceerd is de
zee een PFAS-reservoir geworden.
Wat er in tientallen jaren vanaf het
land in het water is geloosd, werpt
de zee langzaam terug op de kust.
Westerscheldedijk
Ook in Zeeland is het effect van sea
spray vastgesteld. Ter voorberei
ding van de dijkverzwaring bij
Hansweert is het PFAS-gehalte ge
meten in opdracht van waterschap
Scheldestromen. Aan de Wester-
scheldezijde van de dijk is de con
centratie vier keer hoger dan aan de
landzijde. Sea spray is hiervan de
vermoedelijke oorzaak. Onder
zoeksbureau Marmos Bodemma-
nagement concludeert dat de hoog
ste gehalten PFOS en PFOA (types
PFAS) zijn gemeten in het gedeelte
langs de Westerschelde. De gehal
tes in de Westerscheldedijk zijn
ook 'beduidend hoger' dan in de
dijk langs het Kanaal door Zuid-Be
veland, aldus Marmos.
Sea spray zijn minieme druppel
tjes ofwel aerosolen. Zij zorgen
voor het transport van PFAS tussen
water, lucht en land, zo blijkt uit
onderzoek, gepubliceerd in het blad
Environmental Science uit 2019. De
Verwacht wordt dat
zeewater en dus ook
sea spray nog zeer
langdurig PFAS bevat
aerosolen binden de chemische stof
aan zich en vormen daardoor een
soort PFAS-concentraat dat deels
op land terechtkomt.
Er zijn de afgelopen jaren op ver
schillende plaatsen in het land me
tingen gedaan. In de duinen van de
Noord-Hollandse kust, Texel en
Terschelling werden al relatiefhoge
waarden in de grond vastgesteld.
Op Terschelling lag de PFOS-
waarde zelf boven de norm voor in-
dustriegrond, stelden onderzoekers
van de AnteaGroup vast.
Een recent vervolgonderzoek van
bureau Sweco in de Noord-Hol
landse kuststrook naar deze chemi
sche stoffen in het grondwater is de
aanleiding voor het landelijk on
derzoek. Op één meetpunt, in de
duinen bij Julianadorp in de Kop
van Noord-Holland, zat zoveel
PFOA in het grondwater dat vol
gens de eigen normen van de pro
vincie bodemsanering nodig is.
,,Het in de duinstreek onder
zochte grondwater bevat duidelijk
hogere gehaltes aan PFAS dan op
meer landinwaarts gelegen locaties
en zeker veel hogere gehalten dan
het landelijk gemiddelde", stelt
Sweco vast. ,,Diverse waarnemin
gen wijzen op beïnvloeding vanuit
zee." Het probleem is dat er niets
aan te doen is. PFAS zit nu eenmaal
in de zee en breekt niet af. ,,Ver-
wacht wordt dat zeewater en dus
ook sea spray nog zeer langdurig
PFAS zal bevatten."
Drinkwater
Alle kustprovincies doen mee aan
het onderzoek. Ook drinkwaterbe
drijven haken aan omdat een aantal
bedrijven drinkwater uit de duinen
haalt. De onderzoekers van Sweco
benadrukken dat de gemeten con
centraties in grondwater niet ver
ward mogen worden met het
drinkwater dat in de duinen wordt
gewonnen. Dat is voorgezuiverd
water uit rivieren dat in de duinen
wordt gepompt en gefilterd vanuit
diepere lagen wordt gewonnen en
nabehandeld. ,,Dat is compleet an
der water dan wat in dit onderzoek
is onderzocht." Toch beveelt Sweco
aan te onderzoeken of de PFAS in
de bodem van de duinen op den
duur gevolgen heeft voor de drink
waterproductie.
lpzc.nl e-mail: walcheren@pzc.nl vrijdag 18 maart 2022
Zeeland
FOTO LEX DE MEESTER
stuks. De verhuur begint 1 mei.
Van Rooijen is al zestig jaar ac
tief en eigenaar van verhuurbe
drijf Rooijen en Dochters in
Westkapelle.
,,De hokjes worden op het
strand in elkaar gezet op pla
teaus'', legt hij uit. ,,Dat duurt
zo'n zes minuten per hokje. Bij
mooi weer duurt de opbouw
zo'n drie weken." Het echtpaar
Klein uit Duitsland zocht de be
schutting van de hokjes en ge
noot gisteren van een heerlijk
zonnetje.
CZEELAND14
CZEELAND 10
Zee werpt PFAS terug
Theo Giele
Vlissingen
- Rapport Sweco
G De Wester-
scheldedijk bij
Hansweert.
FOTO JOHAN VAN DER
HEIJDEN
