'Zo wordt de horserace benadrukt'
11
'Rechts staat voor
vrijheid, toch?'
'Een plek om veilig
te wonen is het
allerbelangrijkste'
de mensen die nu uit Oekraïne
komen. Maar ook voor Nederlan
ders." Belangrijke onderwerpen
zijn voor haar de wachttijd voor
sociale huurwoningen, werk voor
iedereen en coronasteun voor on
dernemers. Haar man heeft een
restaurant, zelf volgt ze een mas
ter internationale betrekkingen
en werkt ze als bron- en contact
onderzoeker bij de GGD.
De meeste Syriërs in haar om
geving gaan niet stemmen. ,,Het
kiessysteem is voor hen heel inge
wikkeld. Er zijn zo veel partijen
en kandidaten. In hun partijpro
gramma's staan mooie woorden,
maar doen ze wat ze beloven? Par
tijen hebben ook een geschiede-
nis, die kennen wij niet.'' Zelf
heeft ze om zich voor te bereiden
een cursus gevolgd, een vergade
ring van de gemeenteraad bijge
woond en met veel mensen over
politiek gepraat. Ze lacht. ,,Ja, ik
heb daar erg veel tijd aan besteed.
Ik zal de rest van mijn leven elke
kans pakken om mijn stem uit te
brengen.''
Voor nieuwkomers in Neder
land zijn er behoorlijk wat barriè
res om naar de stembus te gaan,
beaamt socioloog Niels Spierings
(Radboud Universiteit), die on
derzoek doet naar politieke parti
cipatie. ,,Weten ze dat ze mogen
stemmen, waar dat kan, hoe dat
werkt en op wie? Politieke par-
tijen zoeken hen minder actief op,
omdat het om een relatief kleine
groep gaat. Veel informatie is al
leen in het Nederlands beschik
baar. Kosmopolitische partijen,
zoals D66 en GroenLinks, com
municeren in sommige gemeen
ten wel in het Engels.''
Sumer Chaban geeft op zijn Fa-
cebookkanaal Somarsound met
85.000 volgers in het Arabisch
uitleg over de Nederlandse poli
tiek. Zelf vluchtte hij in 1990 met
zijn ouders uit Syrië naar Neder
land. Hij is voor D66 verkiesbaar
in de gemeenteraad van Hoorn.
,,Het is zo jammer dat de stemwij
zers niet in andere talen beschik
baar zijn. Veel nieuwkomers die
naar Nederland zijn gevlucht, ko
men uit landen waar politieke
participatie niet bepaald wordt
aangemoedigd. Zij zijn zich heel
bewust van de waarden hier. Daar
willen zij onderdeel van zijn.''
De lokale verkiezingen zijn een
laagdrempelige manier, legt hij
nieuwkomers uit. ,,Op de markt
kun je met een lokale politicus in
gesprek. Je kunt hem aanspreken,
mailen en ter verantwoording
roepen. Aan de wereldpolitiek
kun je niets veranderen. Maar je
hebt wel invloed op wat er in je
straat, je buurt, je stad gebeurt.
Op hoe we de vluchtelingen uit
Oekraïne gaan opvangen. Lokaal
kun je een verschil maken.''
Mohamad Alsahli (25) uit Am
sterdam twijfelt tussen Groen
Links en D66. Zijn docent Neder
lands heeft uitleg gegeven over de
verschillen tussen partijen. ,,In
Syrië kon je alleen stemmen op de
president. In Nederland kan ik
invloed uitoefenen. Of er nieuwe
coffeeshops mogen openen, inte
resseert me niet. Een plek om vei
lig te wonen, dat is het allerbe
langrijkste in het leven. Nu komen
Oekraïners naar Nederland, vluch
telingen, net als ik. Ik stem op een
partij die goed voor hen wil zor
gen, daklozen helpt en betaalbare
woningen regelt voor alle Neder
landse mensen.''
publiceren 'laat je vooral de wed
strijd zien, niet de inhoud' en ma
ken D66 en GroenLinks 'er een
tweestrijd van'. Volgens Kruike
meier, verbonden aan de Univer
siteit van Amsterdam, kan dat lei
den tot wantrouwen onder de
kiezers die juist willen weten
waar een partij voor staat en niet
op welke plek een partij staat in
een tabelletje.
Black box
Maar de partijen móéten wel
peilingen bestellen, zeggen de
campagneleiders, om inzicht te
krijgen in hoe ze ervoor staan. ,,Je
tast in het duister, want er zijn
geen lokale peilingen. Eigen
lijk doen we een dienst aan de
democratie'', vindt D66-cam-
pagneleider Sjoerdsma, die stelt
dat de peilingen 'ook motiverend
werken voor onze campaigners'.
Wijnand Duyvendak, die de
zelfde functie vervult bij Groen
Links, noemt de peilingen een ma
nier om 'de temperatuur van het
water te voelen'. GroenLinks had
bij de gemeenteraadsverkiezingen
van 2018 het beste resultaat ooit.
Maar bij de landelijke verkiezin
gen van 2021 halveerde de partij
bijna. Duyvendak: ,,We keken in
een black box, want de landelijke
peilingen zijn niet zo nuttig. We
wilden weten: liggen we op koers
voor fors herstel?''
GroenLinks vroeg Peter Kanne
van I&O Research daarom in
meerdere steden onderzoek te
doen, maar volgens Kanne kon dat
alleen in drie steden 'verantwoord'
worden gedaan. In Amsterdam en
Groningen leidt D66, blijkt uit zijn
peiling, op de voet gevolgd door
GroenLinks. Alleen in Utrecht
kwam opdrachtgever Groen
Links als grootste uit de bus. Maar
Je tast in het duister,
want er zijn geen
lokale peilingen
alleen die peiling openbaar maken,
was geen optie. ,,De opdrachtgever
bepaalt of ons onderzoek open
baar wordt, maar het is dan wel
alles of niets'', zegt Kanne. ,,Dat is
onze voorwaarde.''
'Niet chique'
Duyvendak besloot tot publicatie,
inclusief het rapport met citaten
van kritische GroenLinks-stem
mers. Hij benadrukt dat de partij
er niet de boer mee op is gegaan.
,,Dan is het wel een heel oppor
tunistisch instrument.'' Dat er bij
de peilingen waar D66 opdracht
toe gaf 'alleen een staatje' wordt
gedeeld zonder verantwoording,
vindt hij 'niet chique'. ,,Dat is niet
inzichtelijk.''
D66 zou volgens ingewijden voor
de peilingen ook I&O Research
hebben benaderd, maar die bleek
al een exclusieve afspraak met
GroenLinks te hebben. Sjoerdsma
laat de kritiek van zich af glijden.
,,Eerder bleek dat De Hond bij
de gemeenteraadsverkiezingen
behoorlijk goede voorspellingen
deed.''
Bovendien, zegt onderzoeker
Kruikemeier, kunnen de gepubli
ceerde peilingen ook zorgen dat
kiezers 'gemobiliseerd' worden
om naar de stembus te gaan. ,,Als
D66 mogelijk de grootste wordt in
Amsterdam, kunnen linkse stem
mers denken: nou, dan stem ik
niet op de PvdA, maar toch op
GroenLinks.''
De uit Syrië ge
vluchte Walaa
Ayoud (26)
woont met haar
ouders en
dochter van 7 in
Amsterdam.
Woensdag gaat
ze voor het
eerst in haar le-
Waala Ayoud ven stemmen.
Wat ze belang
rijk vindt? „Gelijke behandeling,
geen discriminatie, goed onder
wijs.'' Maar welke partij daarbij
past? Dat vindt ze lastig te bepalen.
,,Ik heb geen ervaring, ik weet niet
goed wat de standpunten zijn.
Rechts staat voor vrijheid, toch?''
GO MAANDAG 14 MAART 2022
Shatha Tamim uit Zaandam: „Vanwege de taal is het lastig het Nederlandse kiessysteem te begrijpen.'' foto jeanpierre jans
Mohamad Alsahli
- Sjoerd Sjoerdsma,
campagneleider D66
