Bouwen aan je immuunsysteem
Betrapt!
HUISARTSENPOST Rutger Verhoeff schrijft wekelijks over patiënten die hem raken
Zowel in je huis als in je lichaam bevinden
zich dierentuinen aan bacteriën. Kan dat
kwaad? En hoeveel zin heeft het om je
handen vaak te wassen?
De handzeep, desinfecte
rende doekjes en bacte-
riedodende gels met
hoge percentages alco
hol vlogen er doorheen
tijdens de pandemie. Was je han
den zo vaak mogelijk, was het ad
vies van het RIVM, want zo voor
kom je de verspreiding van het co
ronavirus. Dus wasten we massaal
onze handen schraal. Als we het
virus buiten willen houden, wat is
dan het effect op de goede bacte
riën die op ons, in ons en om ons
heen huishouden?
Geschat wordt dat er
zo'n 100 miljoen ver
schillende soorten
micro-organismen
zijn. Het merendeel
daarvan is helemaal
niet schadelijk. ,,Best
gek dus, dat we ons
altijd op de slechte
bacteriën richten'',
vindt professor Remco
Kort, als microbioloog verbon
den aan de Vrije Universiteit Am
sterdam en Artis-Micropia. ,,Maar
ook niet geheel onlogisch, want ze
veroorzaken wel tal van verve
lende ziektes.''
Tegen allergie en astma
Dat grote deel onbeminde, goede
bacteriën, is enorm belangrijk.
,,De meeste zitten in onze dikke
darm en spelen een belangrijke rol
in de spijsvertering. Vezels die we
zelf niet kunnen verteren, worden
Zelfs
je eigen
poepbac-
teriën vormen
geen gevaar
verteerd door bacteriën'', legt Kort
uit. Daarnaast kunnen we onze
darmen vergelijken met een bus.
Zit de bus vol goede bacteriën?
Dan passen de slechte bacteriën er
niet meer bij. Je huis continu met
hevige middelen reinigen, is dus
helemaal niet zo'n goed idee voor
je immuunsysteem.
,,Handen wassen is altijd goed,
maar je moet het niet overdrijven.
Gebruik geen antibacteriële zeep
met agressieve middelen en ont
smet niet continu je handen. Het
is anders als je in een pande-
mie zit en je het hebt over
ziekteverwekkers,
maar over het alge
meen is blootstel
ling aan goede bac
teriën heel belang
rijk. Vooral aan het
begin van je leven.
Als je weinig in con
tact komt met bacte
riën in je eerste levensja
ren, bouw je geen goede weer
stand op. Met soms astma en aller
gieën tot gevolg.''
Zo wijst een onderzoek van de
Universiteit van Iowa uit dat de
Amish, die gedurende eeuwen
niet zijn meegegaan met nieuwe
technologie, minder vaak astma
krijgen dan de Hutterites, een
volksstam die ook dichtbij de na
tuur leeft, maar wel gekozen heeft
om moderne technologie te ge
bruiken voor de landbouw. Met je
handen in de aarde, en daarmee in
BACTERIE
WEETJES
mer. ,,Op een aanrechtdoekje kun
nen bacteriën heel goed groeien en
daar zitten slechte bacteriën tus
sen'', zegt Seegers. De keuken
schoonhouden en vaatdoekjes
vaak vervangen, is dus wel een ad
vies van de microbioloog. En wie
een goed immuunsysteem wil,
hoeft ook niet meteen alle poets
spullen aan de wilgen te hangen.
,,Schoon en steriel zijn twee ver
schillende dingen. Je hebt in ieder
geval geen baat bij alles desinfecte
ren, zeker niet als je kleine kinde
ren hebt. Laat ze buiten spelen, in
de modder wroeten. Zo bouwen ze
weerbaarheid tegen infecties op.''
de goede
bacteriën
wroeten, doet je
immuunsysteem een
plezier.
Aanrechtdoekjes
De bacteriën die je in je huis vindt,
zijn veelal afkomstig van je eigen
lichaam. Daar hoef je je dus geen
zorgen om te maken. Zelfs je eigen
poepbacteriën vormen geen ge
vaar. ,,Als je alleen woont, hoef je
in theorie je handen niet eens te
wassen na een toiletbezoek'', zegt
microbioloog Jos Seegers van My-
MicroZoo. ,,Het lichaam van ie
mand anders is daar niet mee be
kend, dus een ander kan er wel
ziek van worden'', legt hij uit.
Plekken in huis waar je slechte
bacteriën kunt vinden, zijn de
vochtige plekken zoals het aan
recht in de keuken en de badka-
k kom voor de apk daar beneden'', meldt
mevrouw Bollesteijn (53). Ik ken haar al
een paar jaar en met 'de apk daar bene
den' doelt ze op een baarmoederhalsuit-
strijkje. ,,Even de olie verversen en dan
kan ik er weer tegenaan'', grapt ze, terwijl
ze haar bruinleren jasje ophangt. Dan ploft
ze neer op de onderzoeksbank, trapt haar
instapschoenen met luipaardprint uit en
maakt de bovenste knoopjes van haar
blouse los. ,,Kunt u ook even hiernaar kij
ken?'' vraagt ze ineens.
Haar rechterwijsvinger rust op een klein
rood, schilferig plekje. Als ik er zacht
jes overheen wrijf, voelt het ruw aan.
,,Houdt u van de zon?''
,,Ja'', knikt ze bevestigend. ,,Kunt u dat
daaraan zien?'' Nu knik ik bevestigend.
,,Het is actinische keratose, dat ontstaat
door zonneschade.''
,,Is het gevaarlijk?''
,,Er is een kleine kans dat het
huidkanker wordt.''
Glimlachend maakt ze een
zaagbeweging met haar rech
terhand. ,,Weg ermee.''
,,De behandeling is wat sub
tieler dan dat. Ik kan het aan
stippen met stikstof.''
,,Ik kom ervoor terug'', belooft ze
en ze wipt haar borsten uit haar blouse en
BH. ,,Even een verdieping lager. Hoe kom
ik van deze schimmelplekken af? Ik heb
'Even
de olie
verversen en
dan kan ik er
weer tegen
aan'
al van alles geprobeerd.''
Onder haar borsten is de huid vuurrood.
,,Hoe zit het met uw suiker?''
Ze kijkt me ondeugend aan. „Betrapt! Ik
heb de laatste tijd wat gezondigd.''
Als uw suikergehalte hoog is,
dan komt u minder snel van
die plekken af.''
,,Ga ik aan werken'', belooft
ze. ,,Eerst dit.''
Ze zwaait haar benen op de
bank en schuift haar spijker
broek samen met haar slipje
onhandig naar beneden.
Ik verwarm een eendenbek onder
de warme kraan en smeer het in met glij
middel. ,,Heeft u klachten?''
Mevrouw Bollesteijn schudt haar hoofd
en plaatst haar voeten in de stijgbeu
gels. ,,Ga uw gang.''
Vervolgens breng ik voorzichtig de een
denbek bij haar in. ,,Gaat het?''
,,Ja hoor.''
Als de eendenbek goed zit, loop ik naar
het aanrecht om het kweeksetje te pak
ken. ,,Rookt u nog steeds?''
Verbaasd kijkt mevrouw Bollesteijn me
aan. ,,Dat van die zon en suiker vond ik al
knap, maar dat u in mijn
vagina kan zien dat ik nog
steeds rook, vind ik echt
heel bijzonder."
„Nee, nee", zeg ik
lachend. „Ik zie net een
pakje sigaretten in uw
jaszak zitten."
Koester al je
goede bacteriën
SANDRA MOERLAND
GO ZATERDAG 12 MAART 2022
Het enige
microbenmuseum
ter wereld staat in
Amsterdam: Micropia.
In je lichaam alleen al
zitten honderdduizend
miljard bacteriën, waar
van 99 procent huis
houdt in je darmen.
De Nederlander An-
toni van Leeuwenhoek
ontdekte in 1674 als
eerste het bestaan van
bacteriën door gebruik
te maken van een enkel
voudige microscoop.
De microben in je li
chaam zijn goed voor
een gewicht van 0,5 tot
1,5 kilo.
Fossiele bacteriën be
wijzen dat er 3,8 miljard
jaar geleden al leven op
aarde bestond. Vermoe
delijk waren bacteriën
de eerste levensvorm
op aarde.
De namen zijn geanonimiseerd en/of er is toestemming gevraagd aan patiënten.