'Kan doodsteek voor
4
Het werd gevreesd, toen gevoeld en is nu met cijfers
bevestigd: de hoge energieprijs en de Russische inval hakken
in op de portemonnee van Nederlanders. Het kabinet worstelt
met een menu van oplossingen.
ONZE PORTEMONNEE
Als de rekenmodellen van het
Centraal Planbureau uitkomen,
daalt de koopkracht voor Neder
landers dit jaar het hardst sinds
1983. Na de hosanna over hoe goed
ons land de coronapandemie had
doorstaan en terugveerde, is het
kabinet nu vol in standje damage
control.
De inflatie, goeddeels door de
hoge energieprijzen, én daar bo
venop de Russische inval leiden
tot een peperdure slotsom. Waar
schijnlijk leveren we 2,7 procent
aan koopkracht in dit jaar, in het
zwartste scenario zelfs 3,4 procent,
zo wijzen berekeningen van het
CPB van gisteren uit.
Het zijn de sommetjes en tabel
len die het startsein vormen van
nader crisisoverleg in Den Haag,
want het kabinet wil economische
neergang afwenden. En nog meer
urgent: het ziet hoe vooral de arm-
sten nu al geconfronteerd worden
met torenhoge energienota's. Die
zijn relatief gezien het grootste
deel van hun inkomen daaraan
kwijt.
Armer
Reden voor minister Karien van
Gennip (Sociale Zaken) om giste
ren vast een tipje van de sluier op
te lichten. Dit jaar worden de lage
inkomens en de laagste middenin
komens gecompenseerd, is de be
lofte. Maar die woorden van troost
gingen gepaard met zuinigheid:
voor de middeninkomens zit er
hooguit volgend jaar compensatie
in. ,,We kunnen niet iedereen hel
pen. We hebben met z'n allen ge
woon minder te besteden, we wor
den gewoon armer als land.''
Durfde het kabinet in januari
nog een 'positief koopkrachtbeeld
voor iedereen' te beloven, een oor
log, torenhoge inflatie en grond
stoftekorten verder ziet de wereld
er heel anders uit. Of zoals Van
Gennip zegt: ,,Toen was er nog
geen oorlog.''
Maar wat nu? Het kabinet zint
op een 'gebalanceerd' pakket. En
eentje in delen. Voor de laagste in
komens wordt 'volgende week'
meer duidelijk, de rest van het
land moet wachten tot - waar
schijnlijk- het najaar als de begro
ting wordt bijgesteld, ook voor
2023.
Daarmee lijkt het kabinet zo ge
richt mogelijk per inkomensgroep
te willen bijsturen. Maar niet alles
kan nu ook, wettelijk gezien. Voor
de laagste inkomensgroep kunnen
in theorie de toeslagen worden
verhoogd, net als de heffingskor
ting, maar dat soort aanpassingen
gaan altijd per 1 januari in. Wat al
wel kan is via gemeenten bedra
gen uitkeren. Daarvoor is ook een
wet in de maak, die nu nog 200
euro aan compensatie extra regelt
voor de laagste inkomens. Dat be
drag kan omhoog.
Wat ook per direct kan, maar
veel minder gericht is: ingrijpen
op de brandstofaccijnzen, wat bij
voorbeeld regeringspartijen VVD
en Christenunie opperen. Die ver
lagen helpt iedereen met een auto,
maar de keerzijde is: ook zij die
misschien wel iets extra's kunnen
missen. Datzelfde geldt voor het
'bevriezen' van de energieprijzen,
of de belasting op gas en elektra te
verlagen.
Het is de categorie schot hagel:
iedereen profiteert, maar ook ie
dereen betaalt indirect mee omdat
het geld, vroeg of laat, moet wor
den opgehaald bij de burger.
Hamvraag
Want dat is uiteindelijk de ham
vraag: op welke manier wil het ka
binet bloeden? Enerzijds zou het
kunnen beknibbelen op de uitga
ven die het de komende jaren wil
doen. Oppositiepartijen als de
PW, JA21 en FvD roepen om het
hardst dat de investeringen in kli
maat (35 miljard) en stikstof (25
miljard) wel kunnen worden te
ruggedraaid. Maar daar voelen re
geringspartijen weinig voor, al
was het maar omdat zij via ver-
groeningsbeleid onafhankelijker
willen worden van Russisch gas,
zei minister Sigrid Kaag (Finan
ciën) deze week nog eens.
Anderzijds zou het kabinet ook
de overheidsschulden kunnen la
ten oplopen om de (dat is dan te
hopen) tijdelijke pijn te verzach
ten, maar ook dat is al bijna geen
optie meer. De grenzen aan wat de
overheid zichzelf toestaat aan
schulden, werden met het regeer
akkoord al opgezocht. Bij het CPB
wordt dan ook gesproken van 'pijn
die we zullen moeten nemen'. En
'we' is in deze: de burger. Het zou
'onmogelijk zijn' om 'iedereen te
compenseren'.
Het kabinet geeft zich nog een
week voor die gordiaanse knoop,
maar kortom: wonderen moeten
niet worden verwacht.
Iedereen heeft het volgens hem
over de prijsstijgingen van brand
stof in Nederland. ,,Afgelopen
maandag en dinsdag is er 12 cent per
liter per dag bijgekomen. Het is het
gesprek van de dag."
Pomphoudersvereniging Beta
vindt het tanken over de grens nog
binnen de perken, maar is wel be
zorgd. ,,Het tanken in het buiten-
land gebeurt al langer, we zien geen
duidelijke toename sinds brandstof
door de oorlog in Oekraïne snel
duurder is geworden", zegt voorzit
ter Ewout Klok.
Dat wordt anders als België de
accijns op benzine gaat verlagen tot
de Europese minimumnorm van
1,70 euro voor Euro95. ,,Als België
dat doet, wordt benzine daar ineens
dubbeltjes goedkoper. Dat zou een
drama voor pomphouders in de
grensstreek zijn. Zij lopen dan leeg.
In dat geval moet het kabinet actie
ondernemen.''
Ook Tamoil is bezorgd. ,,Dit zou
voor onze tankstations in het grens
gebied de doodsteek kunnen zijn",
zegt Ronald Kempen, algemeen
DONDERDAG 10 MAART 2022 GO
Koopkracht
nu ook officieel
kopzorg, maar
wonderpil
is er niet
Tobias den Hartog
Den Haag
tn
Waarschijnlijk leveren we
2,7 procent aan koopkracht in dit
jaar, in het zwartste scenario
zelfs 3,4 procent.
Tankstationhouders in Neder
land zien met lede ogen aan dat
hun benzineklanten naar het
buitenland uitwijken. ,,Dit heb ik
nog nooit meegemaakt, en ik
doe dit toch al even", zegt Johan
van Esch van Esso Tankstation
Van Esch in Moergestel.
MOERGESTEL
