10
Minimaal een op de acht mensen die
zijn besmet met de omikronvariant van
het coronavirus kampt met reuk- en
smaakverlies. Dat suggereren de eerste
studies uit het buitenland. Het treft
tienduizenden mensen.
'Avondeten,
'Verlies van reuk
ervaar ik als gemis,
als handicap'
'Hard mijn best doen
om genoeg te eten'
CORONA
ensen die hun reuk
vermogen verliezen
ervaren dat als han
dicap, zegt Elbrich
Postma, neurobio-
loog bij het Reuk- en smaakcen-
trum van Ziekenhuis Gelderse
Vallei in Ede. ,,Niet alleen genieten
ze niet meer van eten, waardoor het
lastig kan zijn om gezond te blijven
eten en op gewicht te blijven. Het
kan ook zorgen voor gevaarlijke
situaties. Je ruikt het niet als je
per ongeluk een pannenlap op
een gaspit legt. Onze reuk heeft
evolutionair een signaalfunctie: we
ruiken gevaar. Ook bij partnerkeuze
en een band opbouwen met je kind
speelt geur een rol.''
Wat het coronavirus precies
aanricht in het reukorgaan is niet
duidelijk. ,,We weten dat het op
steuncellen in de neus gaat zitten,
die ervoor zorgen dat geurrecep-
toren hun werk kunnen doen.
Zodra het virus daar weg is, krijgen
de meeste mensen hun reuk terug.
Bij 90 procent binnen vier weken'',
zegt Postma. ,,We onderzoeken nog
hoe het komt dat sommige mensen
twee jaar na besmetting nog steeds
niets ruiken of last hebben van ver
vormde geuren. Voor hen hebben
we helaas de minste antwoorden.''
Een werkend medicijn is er nog
niet. Het UMC Utrecht heeft hoge
verwachtingen van prednisolon,
een sterke ontstekingsremmer.
,,Wij denken dat ontsteking
rondom de reukzenuw een belang
rijke rol speelt bij de aanhoudende
klachten. Dat onderzoeken we nu
bij patiënten die corona hebben
gehad'', stelt KNO-arts Digna
Kamalski van het UMC Utrecht.
De resultaten worden komende
zomer verwacht.
Artsen adviseren reuktraining
aan mensen die vier weken na een
corona-infectie nog steeds niet goed
ruiken. Een soort fysiotherapie voor
de neus. Twee keer per dag ruiken
ze 20 seconden aan verschillende
geurflesjes. De kunst is om dat een
half jaar vol te houden, zegt Kirsten
Voor hen hebben we
helaas nog steeds de
minste antwoorden
Jaarsma, voorzitter van patiënten
vereniging Reuksmaakstoornis.nl.
,,Zelfs als je niets ruikt. Uit MRI-
scans blijkt dat ook mensen die niets
ruiken vaak nog wel hersenactiviteit
vertonen in het gebied dat over geur
gaat. Daarom adviseren we ook om
de hele dag door bewust te ruiken
aan alledaagse, bekende geuren: pin
dakaas, pizza, lavendel. Zo train je je
reukorgaan om prikkels weer goed te
vertalen naar de hersenen.''
Daarnaast adviseren artsen om
met smaken en texturen te experi
menteren. ,,We zien dat veel mensen
met smaak- en reukverlies het lastig
vinden om op gewicht te blijven.
Het is belangrijk om gezond te blij
ven eten'', zegt Postma.
Kirsten Jaarsma heeft daar zelf veel
baat bij gehad. ,,Hutspot is voor mij
oranje blubber, daar beleef ik geen
enkel plezier aan. Voor mij werkt het
om er bijvoorbeeld knapperige
spruitjes en scherpe mierikswortel
aan toe te voegen. Smaak wordt voor
een groot deel waargenomen door je
neus. Als dat wegvalt, houd je je
tong- en mondgevoel over. Daar kun
je mee experimenteren. Focus op
wat wel werkt.''
MAANDAG 7 MAART 2022 GO
Tienduizenden zijn
hun reuk en smaak
kwijt door corona
Annemieke van Dongen
Rotterdam
- Elbrich Postma, neurobioloog
Voor Siep Tolsma
(14) uit Almere
smaakt alles vies,
vloeibare kunstvoe
ding houdt haar op
de been. ,,In septem
ber kreeg ik corona.
Op school proefde ik
m'n broodje salami
niet meer. Verder was
ik alleen een beetje
verkouden. Na vier
weken kwamen m'n
smaak en reuk terug,
maar in november
kreeg ik ineens last
van rare geur. Brood,
Co van der Kolk
(64) uit Rotterdam:
,,Mijn reuk is door
corona vervormd.
Of ik nou aan m'n
koffie ruik, op de wc
zit of sta te koken,
ik ruik steeds een
vreemde, chemi
sche lucht. Een
paar dagen nadat
ik in september
positief testte op
corona, rook ik in
eens mijn eigen eau
de toilette niet
meer. Na een paar
dagen begon de
vervorming. Aan
eten beleef ik
sindsdien geen
plezier meer. Vorige
week had ik Mexi
caans gekookt,
nacho's. Maar de
groene paprika gaf
zo'n vieze, akelige
smaak dat ik m'n
bord heb wegge-
kiept. Normale geu
ren ruik ik niet. Dat
is soms beangsti
gend. Laatst rook
m'n vrouw buiten
een sterke brand
lucht, ik rook niets.
Dat het verlies van
geur en smaak zó
heftig is, heb ik echt
onderschat. Je mist
een dimensie. Ik
ben graag in de
natuur, kon erg ge
nieten van de geur
van humus en pad
denstoelen. Nu
moet ik een beroep
doen op m'n geheu
gen om te weten
dat iets lekker rook.
Ik ben verder ge
zond, zo relativeer
ik maar, er zijn er
gere dingen dan het
verlies van m'n reuk.
Maar ik ervaar het
wel als een gemis,
als een handicap.''
Marie-Louise Leen-
ders (68) uit Vught:
„Vlees, ontlasting,
zweet, ei, prei,
paprika: het ruikt
voor mij allemaal
hetzelfde: vies. Som
migen spreken van
een chemische lucht
of verrotting, maar
dat dekt voor mij de
lading niet. Ik noem
het coronageur.
Sinds december
2020 heb ik er last
van. In het begin
vluchtte ik naar
buiten als m'n man
aan het koken was.
Op straat dook ik
200 meter voor de
bakker al in m'n
kraag; vers brood
stinkt vreselijk. Ik
ben 5 kilo afgeval
len, moet hard m'n
best doen om ge
noeg te eten. Alleen
zalm, makreel,
bietjes en donkere
chocoladetoetjes
smaken nog. Meer
nog dan lekker eten
mis ik de geur van
m'n partner, kinde
ren en kleinkinderen.
De geur van hun
lichaampjes ver
mengd met wasmid
del als ze hier blijven
slapen. Ik weet niet
meer hoe mijn huis
ruikt. Ik mis de geu
ren van het leven.
In mijn werkbare
leven was ik de hele
dag bezig met de
vijf zintuigen. Ik
leerde kinderen met
een meervoudige
beperking senso
risch ervaren: horen,
zien, ruiken, proeven
en voelen. Ik dacht
goed te weten wat
het verlies van een
zintuig inhoudt.
Maar dat de impact
van het verlies van
geur en smaak zó
heftig is, heb ik echt
onderschat.''
