Alsje te lang wacht, verliezen planten nodeloos energie
Klem
27
HUISARTSENPOST Rutger Verhoeff schrijft wekelijks over patiënten die hem raken
De plantensappen gaan binnenkort weer
stromen. Hoog tijd om te snoeien. Dat is
geen must - in de natuur gebeurt dat ook
niet - maar het zorgt wel voor mooie
vormen en meer oogst.
Dat snoeien zou dienen om
een plant klein te houden,
is een misvatting. Zeker als
je in één keer drastisch in
grijpt, krijgt je plant er een
groeiboost door. Snoei dus nooit
meer dan 20 procent in één keer weg.
Wil je planten compact houden, dan
doe je dat door ze regelmatig bij te
snoeien in plaats van één keer per
jaar, en fruitbomen en leifruit kort
wiek je liever in de zomer dan win
ter.
Heb je deze winter struiken en
hagen geplant? Snoei de
twijgen nu terug tot bo
ven een paar mooie
knoppen. Het lijkt te
genstrijdig - de plan
ten zijn nog maar zo
klein - maar het stimu
leert ze om meer wor
tels te ontwikkelen.
Jonge fruitbomen geef
je door te snoeien een mooie,
open kruin, waarin fruit beter
groeit en jij makkelijker plukt. Bo
men zoals leilinden, dakplatanen,
bolacacia's en leifruit moet je so
wieso elk jaar in vorm snoeien.
Bessenstruiken
Als je nog aan de klus moet begin
nen, doe dat dan bij fruit als druiven,
kiwi's en vijgen. Hoe langer je wacht
des te groter de kans dat de planten
sappen uit de snoeiwonden lopen en
planten nodeloos energie verliezen.
Leid druiven, kiwifruit en kiwibes-
Bewaar
altijd het
etiket van je
clematis voor
snoeidata
sen naar één verticale hoofdtak, met
links en rechts horizontale zijtakken.
Kort die zijtakken in na de vijfde of
zesde twijg. Knip de twijgen terug
tot op één tot twee knoppen of
'ogen'. Dat is een verdikking waar
straks een nieuwe twijg met bessen
uit groeit.
Snoei uiterlijk in maart ook je bes-
senstruiken. Bij aalbessen en kruis
bessen houd je vijf tot zes rechte
hoofdtakken over, de rest knip je tot
op de grond af. Top alle zijscheuten
tot drie of vier knoppen, dat is
zo'n 10 centimeter. Bij
zwarte bessen mik je op
een achttal takken per
struik; houd de jongste
over. Knip elk jaar twee
tot vier van de oudste
takken tot op de grond
af. De zwarte bes ver
nieuwt zichzelf met
jonge grondscheuten.
Bij frambozen knip of
breek je alle droge takken af, de
rest laat je staan. Houd niet meer dan
acht takken per lopende meter over.
Trek alle andere uit, want frambozen
hebben de neiging te woekeren.
Van bramen en de Japanse wijnbes
snoei je alle takken die vruchten heb
ben gedragen tot op de grond af. Knip
de zijscheuten van de resterende tak
ken terug tot op twee knoppen, dat is
meestal ruim 10 centimeter.
Appel- en perenbomen hoefje
maar een keer in de drie jaar te
snoeien. Knip bij een jonge boom de
hoofdtakken met
een derde in en
snoei de lange zij
takken tot op twee
of drie knoppen te
rug. Haal alle kruisende
en schurende takken weg.
Snoei nu geen kastanjes, pruimen
en kersen. Dat doe je in de (na)zo-
mer, na de oogst. Ook leifruit snoei je
zo veel mogelijk in de zomer, met
wintersnoei stimuleer je de boom
om zogenaamde waterloten te vor
men: steil omhoog groeiende jonge
twijgen waar geen fruit aan komt.
Knip van je vijgenboom alle scheu
ten op de stam en onderaan de stronk
weg. Houd vier tot zes hoofdtakken
over. Zijtakken die zich te ver uit
strekken, knip je af na de eerste knop,
dat is op 5 a 8 centimeter. Laat genoeg
jongere takken staan, daar komen de
vijgen van dit jaar aan. Vaak zie je nu
al die erwtachtige vruchtjes staan.
Bloemenborders
Rozen snoei je voor meer bloemen
en voor de vorm. Bij struikrozen
houd je de drie sterkste twijgen over,
mooi over de plant verdeeld, en knip
je alle anderen tot tegen de stronk af.
De overblijvende twijgen knip je af
net boven de derde naar buiten wij
zende knop.
Bij klimrozen knip je de oudste
hoofdtakken tot tegen de grond af;
houd er niet meer dan drie tot vier
over. Snoei alle zijtakken terug tot op
een of twee knoppen; je krijgt dus
veel korte stompjes. Leid de takken zo
veel mogelijk horizontaal, daar ko
men de meeste bloemen op.
Een wilde scheut die uit de
grond komt, trekje er
uit. Clematissen die in
de zomer bloeien,
knip je in maart
tot 30 centi
meter van
de grond
af. Clematis
sen die in de
winter of vroeg in
de lente bloeien zo
als Clematis montana,
snoei je pas na de bloei.
Bewaar altijd het etiket van
je clematis, daar staan de
snoeidata of snoeigroepen
op beschreven.
Ook vlinderstruiken snoei je nu
flink terug, anders krijg je alleen kale
takken met wat bloemen in de top.
Houd vijf tot zes hoofdtakken over en
knip de rest tot op de grond af. Knip
de overblijvende takken tot 30 centi
meter in, telkens boven een naar bui
ten wijzende knop.
Als je je blauweregen niet snoeit,
ontpopt hij zich tot een klimmer met
veel blad en weinig bloemen. Verwij
der alle scheuten op de zijtakken tot
op twee of drie knoppen na. Horten
sia's en hibiscus snoei je in maart,
lavendel in april. Groenblijvende
hagen en struiken snoei je niet voor
eind april.
De 15-jarige Mark zit vooroverge
bogen in de wachtkamer. Zijn
vader, rechts van hem, heeft zijn
arm om hem heen geslagen. Ook
zijn opa is erbij. Ik heb Mark en
zijn vader één keer eerder gezien. Toen had
Mark last van zijn astma.
Als ik Mark vraag om te komen, helpt
zijn vader hem voorzichtig omhoog. Het
valt me op dat Mark een in elkaar gevou
wen theedoek tegen zijn kruis drukt. Stap
voets begeleidt zijn vader hem mijn kant
op. Mark kreunt zachtjes met gesloten
ogen. Opa blijft achter.
In de spreekkamer stuur ik Mark direct
naar de onderzoeksbank. ,,Lukt het om te
gaan liggen?'' Mark opent zijn ogen en
knikt zachtjes. Hierna laat zijn vader hem
los en gaat hij in gespannen houding op de^
onderzoeksbank liggen. Zijn vader
kijkt me bezorgd aan. ,,Hij heeft
veel pijn, dokter.''
Ik leg mijn hand op de
schouder van Mark. ,,Ik zie
dat je veel pijn hebt. Laat
maar eens zien.'' Mark haalt
de theedoek van zijn kruis en
overhandigt die aan zijn vader.
Vervolgens wipt hij zijn billen
omhoog en trekt hij heel langzaam
zijn trainingsbroek samen met zijn boxer
short naar beneden. Ik zie meteen waar
zijn pijn vandaan komt. Zijn penis doet me
Zijn
penis doet
me denken
aan het spelletje
ringwerpen
denken aan het spelletje ringwerpen
waarbij de ring op driekwart is blijven
steken.
Je hebt een Spaanse kraag'', leg ik Mark
uit. ,,Je voorhuid is klem komen te
zitten achter de rand van je ei
kel. Het gevolg: een opgezwol
len voorhuid en een pijnlijke
eikel.''
,,We dachten al zoiets'', re
ageert zijn vader, terwijl hij
de theedoek ontvouwt en mij
de inhoud laat zien. ,,Vandaar
de bevroren biefstuk. En nu?''
Ik zal de voorhuid terug over de ei
kel moeten schuiven.''
,,Doet dat pijn?'' vraagt Mark met een
angstige blik in zijn ogen.
,,Heel even de tanden op elkaar.''
Na een paar seconden zit Mark opge
lucht op de rand van de onderzoeksbank.
Zijn vader richt zich tot mij. ,,Hoe heeft dit
kunnen gebeuren?''
,,Een te nauwe voorhuid'', antwoord ik.
,,Nee, dat bedoel ik niet. Hoe is de voor
huid klem komen te zitten?''
Ik kijk naar Mark, die ineens begint te blo
zen. ,,Dat weet jij beter dan ik.''
„Nou, ik bewoog de voorhuid
heen en weer en plotseling
zat die vast." „In bed?"
vraagt zijn vader.
Even is het stil. Dan valt
het kwartje. „O. Nou, zul
len we opa maar zeggen dat
het een ongelukje was?
GO ZATERDAG 5 MAART 2022
Snoeien doet
groeien
LAURENCE MACHIELS
De namen zijn geanonimiseerd en/of er is toestemming gevraagd aan patiënten.
