middelbare schooltijd
Jeugdpsychiater: 'Jongeren
konden elkaar niet steunen'
5
'Na elke lockdown
moesten we
opnieuw
beginnen in de
klas. Het was
alsof een nieuw
schooljaar begon'
leuke dingen op school gemist.
Jongeren komen niet naar school
vanwege de lessen: het gaat ze om
het kletsen als ze tien minuten
eerder klaar zijn met de lesstof. Ik
heb net bijvoorbeeld de kerstspul
len opgeruimd met een groepje
leerlingen. We hebben de dozen
samen naar de zolder van de
school gebracht. Geweldig von
den ze het: het is een verhaal dat
ze meenemen."
Op maandagochtend de voet
baluitslagen doornemen met de
klas, ook zoiets. ,,Op zulke mo
menten komen de leerlingen met
verhalen. Maar ja, voetbal ging
ook niet door en we hadden lange
tijd online les. De schoolreizen
naar het buitenland: daar leefden
we altijd een heel schooljaar naar
toe en daar koppelde ik lesonder-
werpen aan. Ik durfde niet meer
over Berlijn te beginnen. Ik zag
leerlingen minder vrolijk worden,
gedemotiveerd, en gefrustreerd."
Hageman ziet ook dat er minder
groepsgevoel is in de klassen. ,,Dat
gevoel ontstond altijd gewoon,
maar doordat de structuur telkens
werd weggerukt, gebeurde dat tij
dens de coronapandemie niet. Als
leerlingen moeten samenwerken,
dan zijn ze zoekende, omdat ze
niet goed weten wat ze aan elkaar
hebben. Ze kennen elkaar simpel
weg niet goed genoeg. Ik vind dat
heel opvallend."
Lamgeslagen
Een groep leerlingen is apathisch,
murw en lamgeslagen door de co-
ronapandemie. Dat merkt Inge
Maaskant dagelijks op school. Ze
is leerlingcoördinator op het Pon
tes Goese Lyceum en geeft ook
Nederlands aan havo 2 en 3. ,,Ik zie
gelatenheid bij ze. Ze zijn moeilijk
op gang te brengen. Ouders en
docenten verwachten van de leer
lingen dat ze meteen weer in de
presteermodus staan, maar dat is
niet zo."
Hoe dat komt? ,,Ze hebben de
afgelopen twee jaar bijna tien
maanden niet 'gewoon' in de klas
gezeten. Dat is echt extreem.
Vooral in de tweede klassen merk
ik dat de leerlingen nog niet zo
goed weten hoe het werkt in het
voortgezet onderwijs. Ze hebben
een groot deel van hun brugklas
jaar gemist. Terwijl het groeps
proces in dat jaar juist zo belang
rijk is: je moet je veilig voelen op
school om te kunnen presteren.
Het is belangrijk dat je docenten
leert kennen en routine opbouwt.
Om schoolritme op te bouwen, is
sociale cohesie nodig. Als school
leuk is, dan zijn leerlingen meer
bereid om zich in te zetten. Dan
willen ze meedoen met hun klas
genoten en óók overgaan naar het
volgende leerjaar. De meeste kin
deren vinden de lessen saai en de
docenten stom. Ze halen hun ple
zier uit het contact met hun klas
genoten. Ze willen lol maken.
Schoolreizen en activiteiten zijn
daarbij heel belangrijk, maar die
konden allemaal niet doorgaan.
Ze verheugden zich elke keer op
iets, en élke keer ging het niet
door. Dat maakt ze murw."
GO ZATERDAG 5 MAART 2022
Niet alleen het onder
wijs viel tijdens de
lockdowns weg, maar
ook sport, het vereni
gingsleven en hun
vrienden. Juist die so
ciale activiteiten vor
men een grote uitlaat
klep, weet kinder- en
jeugdpsychiater Jo-
elle Grootveld. Ze
werkt voor Kiek Zee
land, een praktijk die
psychologische en
psychiatrische hulp
biedt aan kinderen,
jongeren en jongvol
wassenen. ,,Pubers
zijn nog aan het ont
dekken wie ze zijn:
daarbij hebben ze so
ciale prikkels nodig.
Het is normaal dat ze
proberen iets meer
los te komen van hun
gezin en zich meer
gaan richten op hun
leeftijdsgenoten. De
lockdowns hadden
impact op een natuur
lijk sociale behoefte
van jongeren. Boven
dien speelde de uit
zichtloosheid mee. Er
was geen perspectief.
Volwassenen kunnen
langetermijndenken,
maar voor jongeren is
dat lastig. Twee of
drie weken zijn te
overzien, maar dit
duurde veel te lang.
Daardoor doofde hun
motivatie uit. Jonge
ren konden elkaar niet
steunen, terwijl dat op
die leeftijd heel be
langrijk is. Ze gaan
meestal niet alleen
voor de lessen naar
school, maar vinden
het vooral fijn elkaar
te zien. Dat geeft ze
motivatie. Tegelijker
tijd hadden ze een
verplichting tot online
onderwijs, die veel
vraagt van het con
centratievermogen.
Daar is hun brein nog
niet op toegerust. De
hersenen zijn in de
puberteit nog volop in
ontwikkeling. Met zo'n
lange periode online
onderwijs overvraag
je veel jongeren."
Kiek Zeeland zag het
aantal aanmeldingen
van jongeren die hulp
zochten, flink stijgen
in de coronaperiode.
,,Ze hadden angsten,
somberheid, paniek
klachten en voelden
zich eenzaam in de
periode van lock-
downs. Maar ook na
de lockdown, toen ze
ineens weer volledig
naar school mochten
zagen we een stijging
in het aantal aanmel
dingen. Voor jongeren
die van nature sociaal
vaardig zijn, viel dit
wel mee. Maar als je
een gevoelig type
bent, of bijvoorbeeld
autisme hebt, dan
kom je sneller in de
problemen door de
enorme overgang en
hoeveelheid aan prik
kels. Die jongeren
hadden een half jaar
thuis gezeten, en
moesten ineens weer
presteren en de aan
sluiting bij de klas vin
den. Dat was soms
echt ingewikkeld."
Ondersteuningscoördinator Marlou Karkach en docent Marc Smol
ders van SSG Nehalennia (locatie Kruisweg) in Middelburg.
FOTO DIRK-JAN GJELTEMA
Marc Smolders, docent
