We dachten dat het leven
maakbaar wasen toen
kwam die vermaledijde
coronacrisis
een nieuwe variant opdoemt, of een positieve
test roet in het eten gooit? Zou ik niet geluk
kiger zijn als ik mijn verwachtingen bijstel en
ga leven bij de dag?
Jan Wolter Bijleveld, auteur van het zelfeulp-
boek Wat had je dan verwacht? helpt me direct
uit de droom. Verwachtingen horen bij de mens.
'Je kunt je wel voornemen geen verwachtingen
te hebben, maar als je dat doet om teleurstel
lingen te voorkomen, misschien zelfs om er
kalmer of gelukkiger van te worden, dan is
dat ook weer een verwachting waarin je teleur
gesteld kunt worden,' zegt Bijleveld, die naast
schrijver docent is aan de School of Life in
Amsterdam, waar je cursussen 'levenskennis'
kunt volgen.
Volgens Bijleveld kun je beter leren leven met
je verwachtingen, dan ze de kop in te drukken.
Ze leveren immers ook voorpret op. En die roze
bril is bovendien een drijfveer om iets van het
leven te maken.
De uitdaging voor iedereen met hoge verwach
tingen: je flexibel opstellen wanneer de werke
lijkheid niet voldoet aan je dromen. Enigszins
sceptisch na twee jaar vol afgelastingen en
niet uitgekomen verwachtingen, vraag ik hoe
je dat in vredesnaam doet. 'Je zou werkelijkheid
en verwachting kunnen zien als twee draai-
knoppen,' legt Bijleveld uit. Vaak willen we
bij een tegenvaller aan de werkelijkheid-knop
draaien. En soms lukt dat ook. Ik herinner me
nog de opluchting toen we, na een slapeloze
nacht op een gehorige en benauwde hotel
kamer, de sleutel kregen van een veel prettiger
verblijf. Onze klacht had zijn vruchten afge
worpen: het was gelukt de werkelijkheid ten
positieve te veranderen.
Maar soms zit de draaiknop van de werkelijk
heid muurvast. Je hebt een skivakantie geboekt
maar er ligt geen sneeuw. Je zou uit eten gaan
maar je lief had barstende koppijn. Dan is er
nog maar één optie: je verwachting bijstellen.
Bijleveld: 'Dat wil zeggen: de situatie draag
lijker maken, je teleurstelling dempen of ervan
leren.'
Natuurlijk mag je eerst flink balen. 'Teleurstel-
ling is een heel normale en begrijpelijke emotie, stop die niet
weg,' zegt de auteur. Pas dan kan er ruimte komen voor relati
verende gedachten. Zoals: dit is waarschijnlijk niet de laatste
wintersport van mijn leven, of: nu houd ik geld over voor die
dure fauteuil.
JORBERT (43) EN LIANNE VAN DER SCHAAF (33) moesten hun
verwachtingen de afgelopen twee jaar ook flink bijstellen. Hun
bruiloft was heel anders dan ze droomden toen hij in oktober
2019 voor haar op de knieën ging. Ze trouwden 28 mei 2021,
met slechts dertig gasten en zonder diner en feest. En dan was
er nog de angst dat hun naasten op het laatste moment corona
zouden krijgen en er niet bij konden zijn. 'Op de ochtend van
de bruiloft wisten we pas dat het door kon gaan, met onze
ouders en getuigen erbij,' vertelt Jorbert.
Zijn vrouw werd er behoorlijk somber van en overwoog de hele
boel af te blazen. 'Ze fantaseerde als klein meisje al van een
grote bruiloft met al haar familie en vrienden.' Zelf lukte het
hem iets beter om zijn verwachtingen bij te stellen. 'Ik ben
wat praktischer ingesteld en keek vooral naar wat er wel kon.'
Uiteindelijk werd het een prachtige dag, met een ceremonie
in een kasteel, een take-away lunch en een borrel in de zon.
Omdat het toch niet als een volwaardige bruiloft voelde, doen
ze de bruiloft nog eens over in april. In de hoop dat ze nu wel
met een groot gezelschap de dansvloer op kunnen. 'De vooruit
zichten zijn gunstig. Voor het eerst durven we heel voorzichtig
voorpret te hebben.'
NU HET LEVEN LANGZAAM WEER NORMAAL WORDT, rijst de
vraag: hebben de laatste twee jaar ons geleerd beter met tegen
slagen om te gaan? Beseffen we door de pandemie beter dat het
leven niet zo maakbaar is als we hoopten en dat teleurstellingen
ook bij het leven horen? Damiaan Denys, psychiater in het AMC
en hoogleraar aan de VU, heeft er een hard hoofd in. 'Ik geloof
niet dat we gehard uit deze crisis komen. Ik vrees eerder dat we
er bedroevend weinig van hebben geleerd.'
Volgens hem heeft de coronacrisis blootgelegd hoe mentaal
kwetsbaar veel Nederlanders zijn. 'Onze weerbaarheid is laag.
We vinden het moeilijk te accepteren dat het leven niet altijd
maakbaar is, dat we niet naar het café
kunnen op het moment dat wij dat
willen.' Het zou ons helpen als we
het leven leren accepteren zoals het
is, in plaats van het zoveel mogelijk
proberen te controleren.
Hij heeft ook goed nieuws: Denys
verwacht niet dat we lang in onze
somberheid blijven hangen. We
hebben een kort geheugen als het
om crisissen gaat. 'We zijn ook flexi
bel: na een natuurramp of terroristi-
30
