Jonge Russen zien hun toekomst in duigen vallen
8
OORLOG OEKRAÏNE
RUSLAND
De woede over de
oorlog in Oekraïne raakt
ook Russische onder
nemers in Nederland.
Ze worden overspoeld
met negatieve reacties,
met name online. ,,Rot
op, schrijven ze. Maar
wat kan ik er aan doen?
Ik vind het vreselijk wat
daar gebeurt."
cht onder de indruk
lijkt Olga Chamova niet
van alle consternatie.
De eigenaar van de
Russische specialitei
tenwinkel Vjatka, gevestigd net
buiten het stadscentrum van Gro
ningen, vertelt doodgemoedereerd
over de 'rare figuren' die afgelopen
week haar winkel binnenstapten,
om haar te vertellen wat ze van de
hele situatie in Oekraïne vinden.
Of over de mailtjes die achter el
kaar binnenstromen. ,,'Rot op met
je Russische producten', schrijven
ze, en 'Poetin moordenaar'. Ik lees
het maar niet meer. Je kunt met el
kaar van mening verschillen, maar
als je zulke dingen schrijft, ben je
gek."
Laat er geen misverstand over
bestaan. Ook Chamova, opge
groeid zo'n duizend kilometer ten
noordoosten van Moskou, vindt
het 'hartverscheurend' wat er in
Oekraïne gebeurt. ,,Ik snap dat er
woede is, oorlog is nooit goed. Het
is vreselijk dat het zover is geko
men." De ondernemer heeft veel
lof voor de Groningse politie. ,,Af-
gelopen week zijn een paar agen-
ten de winkel binnengelopen, om
te vragen hoe het gaat. Ze hebben
toen ook gezegd dat ze de boel hier
wat vaker in de gaten houden, de
komende tijd. Dat vind ik heel
fijn." Een woordvoerder van de
politie Noord-Nederland kan dat
overigens niet bevestigen. Hij wil
niet op de concrete situatie ingaan.
Nietwelkom
Chamova is niet de enige die last
heeft van negatieve reacties. Een
Russische ondernemer uit de
Randstad, die niet met zijn naam
in de krant wil, vertelt dat hij con
stant commentaar krijgt. Hij toont
een aantal Google Reviews die
binnenkomen op zijn adres. 'Ga
terug naar je eigen land, je bent
hier niet meer welkom!', schrijft
een internetgebruiker. Een andere
'recensent' heeft een foto geplaatst
met een foto waarop de gezichten
van Hitler en Poetin aan elkaar
zijn gefotoshopt.
,,Ik heb een deel van de reviews
gerapporteerd. Wat kan ik eraan
doen? Ik vind het vreselijk wat er
gebeurt, wil dat het vandaag op
houdt. Verder wil ik er niks meer
over zeggen."
Een week na het begin van de
oorlog is de jacht losgebarsten op
alles wat Russisch is. Het Westen
probeert Poetin en zijn oligar-
chenkliek in het hart te raken, bij
hun via corruptie verkregen ver
mogen dus. Dat het Europa en de
VS menens is, kan niemand ont
gaan. Zelfs oliereuzen BP en Shell,
die decennialang goud geld ver
dienden aan Rusland, maken een
forse terugtrekkende beweging.
In het zog van deze mokerslagen
heeft iedereen in Nederland die
Ga terug naar je eigen
land, je bent hier
niet meer welkom!
een connectie heeft met Rusland,
inmiddels iets uit te leggen. Dat
geldt voor voetbalclub Vitesse (ei
gendom van een Rus), groente
producent HAK (in 2021 overgeno
men door een Russische partij) en
voor de winkels van de Holland
Barrett (eigenaar van miljardair
Mikhail Fridman). Voor het Russi
sche consulaat in Maastricht, dat
dinsdag beklad werd in de kleuren
van de Oekraïense vlag.
En dus ook voor Olga Chamova,
een vriendelijke mid-veertiger die
vanuit haar winkel vlakbij de Gro
ningse Turfsingel kaviaar, sau
namutsen, en matroesjkapoppen
verkoopt - ook online.
Van teruglopende klandizie zegt
ze nog weinig te merken. ,,Mijn
winkel bestaat al twintig jaar, en is
heel goed geïntegreerd in de Gro
ningse samenleving. Over het al
gemeen zijn mensen heel meele
vend."
Amerikanen
Tegelijk weet ze wel dat haar visie
op de gebeurtenissen anders is dan
die van de gemiddelde Europeaan.
,,Het Russische standpunt is lastig
te begrijpen, als je niet uit Rusland
komt. Wij kijken bijvoorbeeld
echt anders naar de rol van de
Amerikanen. Maar dat geeft niet.
Er komen hier mensen van allerlei
nationaliteiten, met allerlei ver
schillende talen. Ik ga graag in ge
sprek, op een rustige manier."
Een uurtje na het gesprek mailt
Chamova nog een keer. Dat ze het
hartverscheurend vindt wat er
met de mensen in Oekraïne ge
beurt, ofwe dat alsjeblieft willen
opschrijven.
Met zijn ouders praat Maxim (17)
uit Moskou al dagen over dezelfde
vraag: kan hij nog in Nederland
gaan studeren? Maxim, een jongen
die graag zijn eigen videogames
bouwt, is na een lang proces toege
laten tot de opleiding tot game de
signer aan de Hanzehogeschool
Groningen. In de komende maan
den moet hij de middelbare school
in Moskou afronden. Met zijn di
ploma kan hij dan zijn visum aan-
vragen om in september aan zijn
studie te beginnen.
Maar na de Russische aanval op
Oekraïne hebben enkele Europese
landen al gezegd geen visa meer uit
te geven aan Russische burgers. De
Belgische minister van immigratie
stelt voor in de hele EU visaproce-
dures stop te zetten. Voor toelating
tot een Russische universiteit is het
nu te laat. Als Maxim in juli, als hij
18 wordt, niet kan laten zien dat hij
gaat studeren, moet hij het Russi
sche leger in. ,,Mijn ouders zijn
doodsbang", vertelt Maxim vanuit
Moskou. De stad begint de effecten
van internationale sancties te voe
len. De week begon met rijen voor
geldautomaten. Buitenlandse be-
drijven trekken zich terug en de
roebel is inmiddels 30 procent min
der waard. Vooral jonge Russen
willen weg. Google signaleert een
piek in gebruik van het zoekwoord
'emigratie' in Rusland, vooral in
steden als Sint Petersburg en Mos
kou. Maar vertrekken is een hele
opgave.
Naar Spanje
Het lukte Tanya, een 35-jarige soci-
ale-mediamanager en moeder van
een zoon van 7, nog net om met
haar partner in Spanje te komen. Ze
had al plannen om daarheen te ver
huizen, omdat Rusland geen fijne
plek is voor een gezin met twee
moeders. Afgelopen weekend is ze
op stel en sprong vertrokken met
niet meer dan een paar tassen. Ze
kon nog terecht in een vliegtuig
naar Qatar, nu het Europese lucht
ruim grotendeels gesloten is voor
vliegtuigen uit Rusland.
Zo kon ze toch naar Barcelona rei
zen. Voor nu heeft ze een toeristen
visum, maar ook zij vreest dat Eu
ropa haar niet meer voor langere
tijd welkom zal heten, omdat ze
Russisch is, ook al heeft ze een
bloedhekel aan Poetin en kan ze
nog steeds niet geloven dat hij de
aanval heeft geopend op 'broeders
en zusters'. ,,We moeten over twee,
drie maanden een besluit nemen.
We denken dat het beter is om hier
te blijven, want als mijn zoon ouder
wordt, moet hij ook in het leger.
Nóóit!" Tanya's vrienden willen
ook weg, vertelt ze. Maar makkelijk
is dat niet. Dollars en euro's zijn
niet meer te krijgen, en veel Russi
sche rekeningen zijn in het buiten
land geblokkeerd. Niet iedereen
kan op afstand blijven werken, zo
als zij, en een visum heeft lang niet
iedereen. ,,Ze zijn bang om hun fa
milie achter te laten en weten niet
hoe het moet zonder geld."
Maxim probeert maar niet te veel
na te denken. ,,Ik kan het me echt
heel moeilijk voorstellen, ik in het
leger met een wapen. Ik kan nog
geen vlieg doodmaken, laat staan
een mens."
DONDERDAG 3 MAART 2022 GO
Poetin-haat treft Russische
middenstanders in Nederland
Sander van Mersbergen
Groningen
MM
- Reviewer via Google
G Olga Chamova in haar specia
liteitenwinkel Vjatka. 'Vreselijk
dat het zover is gekomen.'
FOTO CORNE SPARIDAENS
MOSKOU
Moskou begint het effect van
zware internationale sancties te
voelen. Jonge Russen zien hun
toekomst in duigen vallen, vre
zen de dienstplicht en proberen
weg te komen.
- Karlijn van Houwelingen
