WERK
Defeiten en fabels van een burn-out
Waarom boos worden
om blunders zinloos is
Lead operator
nationale
vacaturebank
18
Je brein op het werk
Wat doet een....
Ruim een miljoen Nederlanders heeft last van burn-out-
klachten, blijkt uit onderzoek. Toch hoeven we volgens
onderzoekers Jan Jaap Verolme en Wilmar Schaufeli niet
te vrezen dat zij ook allemaal uitgeteld thuis belanden.
eker, hij had de vrie
zer van het restau
rant goed schoon
gemaakt, precies
zoals hem gevraagd
was. Maar Jochem was óók
vergeten de vriezer weer aan
te zetten. De dag erop was al
het roomijs gesmolten en raad
eens wat er die Moederdag op
het feestmenu stond? Ieder
een blundert weleens op zijn
werk. Ik heb als student-post
bode een keer de post van
twee straten verwisseld. Goed
voor de sociale contacten in
de buurt, zullen we maar
zeggen.
Hoe moet je als leidingge
vende nou omgaan met dit
soort gestuntel? Jochems
leidinggevende was zacht ge
zegd not amused en gaf hem
flink de wind van voren.
Hierna vergat Jochem nooit
meer de vriezer aan te zetten.
Dus concludeerde zijn baas:
straffen helpt. Toch is het ver
haal niet zo simpel. Jochem
had die dag waarschijnlijk
gewoon een extreme pechdag.
Hij maakt normaal gesproken
nooit dit soort fouten, maar
die dag ging misschien de
telefoon toen hij bezig was
met de vriezer, had hij hoofd
pijn, slecht geslapen of was hij
gestrest. Kan gebeuren.
Het is wat statistici regressie
naar het gemiddelde noemen.
We hebben allemaal weleens
een extreem slechte dag, of
juist een heel goede, maar
hierna zijn we weer zo goed
als op elke andere gemiddelde
dag. Zo'n gemiddelde dag laat
het beste zien hoe goed je
echt bent in je werk. Uitschie
ters hebben meer te maken
met geluk of pech. Als lei
dinggevende moet je dus
goed in staat zijn om tot tien
te tellen. Als iemand een fikse
blunder maakt, dan zal hij
zich daarna vanzelf weer her
pakken, of jij hem nou uitkaf
fert of niet.
Andersom is ook waar. Pres
teert een werknemer een keer
extreem goed, dan helpen
prijzen en complimenten ook
niet om die topprestaties vast
te houden. Hij had geluk en is
in de periode erna weer zijn
gemiddelde zelf. Moet je kie
zen tussen straf of beloning
om mensen beter te laten
presteren, kies dan voor belo
ning. Onderzoeken wijzen uit
dat mensen gemotiveerder
zijn en meer tijd besteden aan
een lastige taak als ze posi
tieve feedback krijgen. Even
buiten afkoelen dus, als je me
dewerker een dure televisie
uit zijn handen laat kletteren.
an Jaap Verolme, werkzaam als
stressexpert in het bedrijfsleven,
hoorde het getal van een miljoen
burn-outgevallen steeds vaker
vallen, maar wist van (bedrijfs)
artsen dat het 'slechts' om duizenden
meldingen ging. Op zoek naar een
goede definitie van wat een burn-out is,
vond hij nergens wat hij zocht. ,,Toen
besloot ik daar zelf maar een boek over
te schrijven.''
Emeritus hoogleraar arbeids- en orga
nisatiepsychologie Wilmar Schaufeli
deed in 1990 al onderzoek naar burn
outs en schreef er een boek over. ,,Ik
merkte toen al dat wat de wetenschap
zegt en het beeld dat in de maatschappij
leeft, niet met elkaar overeenkomen. Jan
Jaap benaderde mij om met hem een
helder boek te schrijven over burn-outs.
Dat leek me meteen een goed idee.''
In De burn-out bubbel proberen Ver-
olme en Schaufeli orde te scheppen in
de wereld van de burn-outs. Want er
zijn veel feiten, maar ook een hoop fa
bels. De twee experts gidsen ons alvast
door hun vijf grootste bevindingen:
H Niet iedereen met
1. klachten heeft een
burn-out
Het onderwerp burn-out wordt vaak in
de media besproken, waardoor mensen
volgens Verolme sneller denken dat ze
er last van hebben. ,,Ze denken: ik ben
ook heel moe en vaak geïrriteerd, ik heb
vast een burn-out. Met deze eigen diag
nose stappen ze dan naar de huis- of
bedrijfsarts. Veel van hen blijken eigen-
'Veel van
deze mensen
hebben
alleen maar
spannings
klachten'
lijk 'alleen maar' spanningsklachten
te hebben. Vervelend, maar heel iets
anders dan een burn-out.''
Om een eind te maken aan die
onduidelijkheid, formuleren de
experts in het boek een échte defini
tie van een burn-out. Daar hoort een
lijst bij met symptomen, zoals moe
heid, prikkelbaarheid, zich gejaagd
voelen en concentratieproblemen.
Als de klachten er al meer dan een
half jaar zijn en de uitputting over
heerst, is er waarschijnlijk sprake van
burn-out.
Hiermee lijken de schrijvers mis
schien te zeggen: iedereen die zich
niet herkent in de échte symptomen,
moet zich niet zo aanstellen. Schau-
feli: ,,Zo willen we de boodschap niet
insteken. Wel willen we mensen een
spiegel voorhouden. Het begrip
wordt nu wel erg ruim opgevat.''
2 Een burn-out is geen
erkende ziekte
Mensen met een burn-out krijgen
vaak niet de juiste zorg, of moeten
die zelf betalen, zien Verolme en
Schaufeli Dat komt omdat een burn
out geen DSM-code (een vermelding
in het Diagnostic and Statistical
Manual of Mental Disorders voor psy
chologen en psychiaters, red.) heeft,
een voorwaarde om gespecialiseerde
zorg vergoed te krijgen. Een burn
out zou dat etiket wel moeten krij
gen, zegt Schaufeli. ,,Je onthoudt hen
op deze manier eigenlijk van goede
zorg. Vermelding in de DSM zou ook
Je vindt je nieuwe baan op nationalevacaturebank.nl
DONDERDAG 3 MAART 2022 GO
Neuropsycholoog Chantal
van der Leest bekijkt onze
gedragingen op de werkvloer:
wie of wat bepaalt onze
dagelijkse beslissingen?
5 ROGER SEETSEN (53) is lead operator bij
Cyclomedia, een bedrijf dat de omgeving in
kaart brengt.
Wat vertel je op verjaardagen over dit werk?
,,We meten de omgeving. Sommige gemeenten
willen een database van alle lantaarnpalen,
andere van alle bomen in de stad, of willen
weten welke verkeersborden waar staan. Dat
doen we op internationaal niveau, we rijden in
28 landen over heel de wereld.''
Lijkt dit je wat?
Kijk voor vaca
tures op de
site van deze
krant bij /werkt
'Werknemers
schamen zich
voor hun stress'
SANNE WOLTERS
- JAN JAAPVEROLME
In samenwerking met Nationale Vacaturebank
