H
De genomineerden 2022 zijn:
Lidstaten IEA halen olie
uit strategische reserves
8
OORLOG OEKRAÏNE
RUSLAND
F
Oorlog is voor het gros van de Nederlanders iets uit films, games en
geschiedenisboeken. De dienstplicht leidt al een kwart eeuw een
slapend bestaan. Kunnen we nog wel vechten, mocht dat ooit nodig zijn?
Schiet ik, als de vijand
tegenover me staat?
Gooi ik een molo-
tov-cocktail naar een
tank vol Russische sol
daten, als die onder mijn raam
door de straten rijdt? Voor steeds
meer gewone, vredelievende Oe-
kraïners zijn die vragen al lang
niet meer hypothetisch.
De ontluisterende beelden uit
het voormalige Oostblokland roe
pen bij mensen in Nederland wel
licht de vraag op wat ze zelf zou
den doen. Vechten, als de situatie
daarom vraagt? Voor je land, voor
je kinderen? Het is nogal lastig
voor te stellen. De laatste keer dat
er vijandelijke troepen in ons land
waren, is bijna 77 jaar geleden -
een heel mensenleven.
Toch is het precies de stap die
veel Oekraïners nemen, nu de
Russen hun land zijn binnenge
vallen. Dat is niet in de laatste
plaats de 'verdienste' van hun pre
sident, Volodimir Zelenski, ,,Hij is
er heel goed in geslaagd om de
mensen duidelijk te maken waar
ze het voor doen", ziet militair his
toricus Samuel Kruizinga, werk
zaam aan de Universiteit van Am
sterdam. ,,Dat zorgt ervoor dat
mensen elkaar recht in de ogen
kunnen blijven kijken, hoewel ze
misschien dingen moeten doen
die ze nooit voor mogelijk hadden
gehouden."
Dat doel lijkt voor de Russische
militairen minder zonneklaar.
Kruizinga: ,,Ik ben echt benieuwd
hoe dat zich gaat ontwikkelen. Dat
leger, waarvan een deel bestaat uit
minder enthousiaste dienstplich
tigen, is op pad gestuurd met het
verhaal dat ze zielige mensen in
Oekraïne moeten beschermen.
Hoe lang houdt dat stand als ze de
realiteit zien? Hoe lang blijven ze
daarin geloven?"
De vraag hoe je de moderne
mens, gewend aan comfort, 'ver
leidt' om oorlog te gaan voeren, is
er een die al lange tijd wordt ge-
Een mens doet
natuurlijk allerlei
dingen liever dan
vechten
steld, stelt Kruizinga. ,,In legers ge
baseerd op een actieve dienst
plicht moeten burgers binnen een
paar maanden zodanig worden
opgeleid dat ze in elk geval in
theorie in staat zijn om het ge
vecht aan te gaan. Maar een mens
doet natuurlijk allerlei dingen lie
ver dan vechten."
De manier waarop mensen te
gen geweld aankijken, is cultureel
bepaald, zegt Kruizinga's collega
Wim Klinkert, ook militair histo
ricus aan de UvA. ,,In de loop van
de geschiedenis zie je dat dat con
tinu verandert. Vanaf de 19de
eeuw hebben we bijvoorbeeld het
idee opgevat dat je oorlogvoering
kunt moraliseren en aan regels
kunt binden. Dat je met elkaar af
spreekt dat je bepaalde wapens
niet gebruikt, bijvoorbeeld, omdat
ze te veel schade aanrichten. En
dat je het Rode Kruis zijn werk laat
doen."
Zo zijn er ook verschillen in hoe
landen tegen het gebruik van ge
weld aankijken. ,,Van Russen
wordt gezegd dat ze extreem hard
zijn. Dat is niet per se altijd slim of
efficiënt, maar het is wel een gege
ven, zag je ook in Syrië. Wij Ne
derlanders zien onszelfjuist als
vredelievend, dat is al een paar
eeuwen zo. We houden niet van
vechten, zeker niet offensief. Maar
in Indonesië zag je dat ook daar
grenzen aan zitten."
Bovendien hebben we nu te ma
ken met een generatie die nul er
varing heeft met oorlog. Maar,
voegt hij toe: dat wil ook echt niet
alles zeggen. ,,In de 19de eeuw
konden we ons in Europa ook niet
voorstellen dat we zouden gaan
vechten. En voor de Eerste We
reldoorlog was de gedachte dat je
in het leger niets had aan nette
stadsjongens. Die zouden week en
slap zijn, in tegenstelling tot de
jongens van het boerenland. Maar
dat is nooit gebleken."
De neiging tot vechten is boven
dien niet puur cultureel bepaald,
voegt Kruizinga toe. Er is ook een
biologische component. ,,Er ko-
men stofjes vrij, endorfine. Uit on
derzoek is gebleken dat soldaten in
de Eerste Wereldoorlog soms met
plezier vertelden over het doden
van de vijand. In het heetst van de
strijd, als het een kwestie is van hij
of ik, kunnen soldaten het als pret
tig ervaren. Het is aantrekkelijk
om te denken dat wij nooit zou
den kunnen doden, maar de vraag
is of dat zo is."
Dienstplicht
Nederland kent nog steeds een
dienstplicht, maar sinds 1997 is de
opkomstplicht verdwenen.
Dienstplichtige burgers krijgen
dus geen militaire training. In heel
uitzonderlijke situaties kunnen
regering en parlement besluiten
dat er wel weer een opkomstplicht
komt. In ons land zijn mannen
Libris
Literatuur
moo prijs
Vanwege de oorlog in Oekraïne
zijn de olieprijzen naar het hoog
ste niveau sinds 2014 gestegen,
omdat er zorgen zijn dat de Russi
sche olieleveringen geraakt zullen
worden door de harde westerse
sancties tegen Rusland.
Het nieuws over de vrijgave van
oliereserves door de IEA-landen
had overigens geen effect op de
prijzen, want die gingen gister
middag verder omhoog. De prijs
van een vat Amerikaanse WTI-
olie (van 159 liter) steeg met 8,5
procent naar 104,21 dollar. Brent-
olie, de maatstaf voor olie uit het
Midden-Oosten, Europa en
Afrika, kostte bijna 8 procent meer
op 105,65 dollar per vat.
Het IEA telt dertig leden, waar
onder de Verenigde Staten, Duits
land, Japan, het Verenigd Konink
rijk, Frankrijk en ook Nederland.
Volgens de Japanse minister van
Industrie nemen de VS 30 miljoen
vaten voor hun rekening.
- ANP, Reuters
nitsukost
roostbab}
:ompany
ATLAS 4
OVEliAL
24 Boeken bestellen bij je lokale boekhandel - via Libris.nl m.u.v. onder andere tweede-
WOENSDAG 2 MAART 2022 GO
lukt dat nog?
Strijden voor
Nederland,
Sander van Mersbergen
Amsterdam
- Samuel Kruizinga, historicus
Gebonden 27,50 Paperback 21,99 Gebonden 26,99 Paperback 22,99 Paperback 21,99 Paperback 22,99
Ook als ebooken Ook als ebooken Ook als ebook en Ookalsebooken Ookalsebooken Ook als ebook en
luisterhoek
luisterhoek
luisterhoek
luisterhoek
luisterhoek
Luisterhoek
PARIJS
De lidstaten van het Internatio
naal Energie Agentschap (IEA)
gaan 60 miljoen vaten uit de
strategische oliereserves vrij
geven om zo de hoge olieprij
zen tegen te gaan.
REHEE ïitH MIRISSIHG
OMZIKINOEIEh
I)rj 35a
\rm vf dim/
KITPFHS
1 lllir 1 1 1 j, hands boeken; voor alle
VV Gratis bezorgd vanaf 17,50 binnen NL* voorwaarden kijk op Libris.ni
