Verkiezingsdebat levert Sluiskil geen oplossingen op
MS
7
c Dankzij oud-burgemeester Gallandat is Hulst nog steeds een vestingstad
Hulst zonder stadswallen: het
is niet voor te stellen. Toch was
er ooit sprake van, maar daar
stak Isaac Henry Gallandat
een stokje voor.
e Isaac Henry Gallan-
datstraat. Of apparte
mentencomplex
Veste Gallandat. Dat
klinkt allemaal goed,
maar zo'n straatnaambordje of
naam van een complex kom je in
Hulst niet tegen. Bijna tweehon
derd jaar na zijn overlijden ont
breekt iedere nagedachtenis aan
de arts en oud-burgemeester van
Hulst. Onterecht, vindt Huub
Stals. Als het aan hem ligt, ver
dient Gallandat alsnog de eer die
hem toekomt. ,,Hij heeft de wallen
gered en nog zóveel meer gedaan."
Stals heeft er grondig onderzoek
naar gedaan, voor zijn website ge-
schiedenishulst.nl. Die bestaat
sinds 2018 en zit sinds kort in een
nieuw jasje. Stals is historicus en
schrijft artikelen over streekge
schiedenis in de breedste zin. Alles
pluist hij uit. „Bronnenonderzoek
moet je leuk vinden én je moet het
daarna in een verhaal gieten."
Toen hij in het gemeentearchief
op Gallandat stuitte, was zijn inte
resse gewekt. ,,Dat ging vanzelf. Ik
ben er de laatste vier, vijf jaar mee
bezig geweest." Gallandat wordt
namelijk wel genoemd in publica
ties en documenten maar er is
geen biografie. De historicus
haalde de afgelopen jaren van alles
naar boven. Over wie Gallandat
was, wat hij deed en zelfs bij welke
Vlissingse schone hij ooit een
blauwtje liep.
Als jonkie naar Hulst
Gallandat (1783-1823) werd gebo
ren in Vlissingen, maar over zijn
jeugd, studie en carrière als arts/
verloskundige is niet veel bekend.
Hij werd als 24-jarige gevraagd om
naar Hulst te komen, om een arts
w/'/ /Al/Cs II,
v..;. y. -
te vervangen die met pensioen
ging. ,,Hij kwam net binnen en
was een jonkie." Toch was hij bin
nen een paar maanden een lokale
bestuursambtenaar (schepen) en
werd daarna burgemeester. Boven
hem stond in die tijd nóg een bur
gemeester die de gedreven, be
scheiden en plichtsgetrouwe Gal-
landat het meeste werk liet doen.
Gallandat loodste Hulst door
roerige tijden heen. Hij beleefde
het laatste decennium van de Ver
enigde Provinciën (1785-1795), de
Franse bezetting (eind 1794-1813),
de opbouw van een nieuwe Ne
derlandse staat (1813-11815) en de
eerste acht jaar van het Verenigd
Gallandat bedolf
koning Willem I onder
de smeekschriften,
om de vestingwerken
te redden
Koninkrijk der Nederlanden. Bij
machtswisselingen sloegen over
heidsfunctionarissen wel eens op
de vlucht of zorgden dat ze uit de
wind bleven. ,,Maar Gallandat
bleef altijd op zijn post."
Zijn misschien wel grootste ver
dienste is dat hij nagenoeg alleen
verantwoordelijk is voor het red
den van een groot deel van de ves
tingwerken. Die zouden rond 1820
in afzonderlijke percelen openbaar
verkocht worden, maar Gallandat
stelde alles in het werk om dat te
voorkomen. ,,Hij heeft koning
Willem I bedolven onder de
smeekschriften." Met succes.
Hulst kreeg de wallen, bolwerken,
stadspoort en en linie terug. Ook
zat de arts en burgemeester óók
nog bij het kerkbestuur, vertaalde
brieven voor Hulstenaren en sloeg
geen raadsvergadering over. Op
63-jarige leeftijd stierf hij.
Alle informatie verwerkte Stals
in een artikel, dat eigenlijk een on-
lineboek geworden is. Op 23 sep
tember 2023 is het tweehonderd
jaar geleden dat Gallandat over
leed en daarom trekt de historicus
aan de bel: dat is hét moment om
Gallandat zijn eerbetoon te geven.
,,Het is jammer dat de naam van
het fietspad langs de wallen al aan
Michelstadt is vergeven, want dat
zou qua locatie een zeer symbo
lisch aandenken zijn geweest.
Maar, de gemeente heeft nog an
derhalf jaar de tijd om een passend
alternatief te vinden!"
,,Ik denk dat ik de helft van mijn tijd
als raadslid heb besteed aan Sluis
kil", schatte Johan Hessing
(50PLUS) ,,en dat is treurig. Er is zo
veel aan de hand hier."
Sluiskil heeft te kampen met pro
blemen als wateroverlast, krimp,
arbeidsmigranten, leeglopende
verenigingen en verpaupering. De
als vrolijk element bedoelde ken
nisquiz illustreerde onbedoeld dat
Sluiskil al decennia een zorgen-
kindje is. 'Hoeveel bewoners had
Sluiskil vroeger? Hoeveel scholen
hadden we? Wanneer werd ons zie
kenhuis gesloten en hoeveel huizen
zijn er in het kanaal gevallen?'
Hoe het tij te keren? De partijen
hadden er ook niet een, twee, drie
een antwoord op. Er moet meer ge
bouwd worden. Daar waren alle
aanwezige dertien fracties het over
eens. Duurzame woningen wat be
treft Frans van Kollem (Groen
Links), vooral ook kleinere wonin
gen als het aan Paula Stoker (Ter-
neuzen Sterk) ligt. ,,Als het aan de
provincie ligt, wordt er niet veel
meer bijgebouwd", stelde George
Meij (VVD). ,,Er zijn meer wonin
gen nodig maar de provincie ba-
seert zich op oude cijfers. Er zouden
er 180 leeg staan in Axel. Na con
trole bleken dat er veertig te zijn."
Partijbureau
Johan Hessing brak andermaal een
lans voor het oude plan om het
oude waterschapslab te slopen en
er een woonzorgcomplex voor ou
deren te bouwen. Hij stond alleen.
Het plan loopt al jaren vast. ,,Het lab
lijkt wel het partijbureau van
50PLUS, vanwege alle affiches",
schamperde Rolf Mobach (CDA).
,,Het zou goed zijn als de eigenaar
van het lab eens laat zien dat er
goede bedoelingen zijn en dat hij
antwoord geeft op de vragen die het
college nog heeft over de plannen."
Wie wil er naar
Sluiskil als de
voorzieningen
verdwijnen?
,,Meer huizen, maar wie wil er
naar Sluiskil wanneer de voorzie
ningen verdwijnen?" vroeg Lazlo
van de Voorde (PvdA) zich af. ,,We
moeten niet bouwen voor de leeg
stand", waarschuwde Frans van
Kollem. Het werd een kip en ei-dis
cussie. Meer mensen voor het krim-
pende dorp. Maar hoe trek je men
sen aan als alles verdwijnt?
Schaatsbaan
,,Wat is nou jullie visie?" wilde be
woonster Renee van Houcke we
ten. ,,Hoe gaan jullie de leefbaar
heid verbeteren? Ja, de voetbalclub
weer opstarten. Dat is echt wel ge
probeerd maar er zijn gewoon te
weinig jongeren over." Een helder
antwoord kreeg ze niet. Sluiskille-
naar Meerten Dallinga had wel een
suggestie. „Zeeland heeft geen
overdekte schaatsbaan. Bouw die
hier, in Sluiskil. Je zult zien dat het
kan. Als wij het niet snel doen, doen
ze het aan de overkant."
VL WOENSDAG 2 MAART 2022
'Hij heeft de wallen gered'
Sophie Stockman
Hulst
D
G Het gezin
Gallandat ver
huisde in 1797
naar een nog
steeds be
staand pand
op de hoek
van de Gent
sestraat en
Beestenmarkt
in Hulst. RIJKS
DIENST VOOR HET CUL-
IUHttL tHrGOtU
M# S /rsi, y
ISAAC HENPV GALLANDAT
f't
- ■'.O":'
GEU. IVfiO C-iCr-L. I-S
TE ÏUïSlNUËII ~C IL U L T.
MED. D 0 CF., ADJDIH7 M A I RE.
'LATER R'l r M ÏCSTn WAN HULST EH LID DLH! fAlDVMC ALE
STATEK VAM ZEELAND
De handtekening van Gallandat is vaak terug te vinden in het Hul
ster gemeentearchief. huub stals
Deze kopie van een origineel is het enige bekende portret van
Isaac Henry Gallandat, dat waarschijnlijk dateert uit zijn universi
taire periode in Utrecht. zeeuws archief
- Huub Stals, historicus
SLUISKIL
Dat er heel wat loos is in Sluiskil,
daar waren alle dertien politieke
partijen het roerend over eens
tijdens het verkiezingsdebat
maandagavond bij Hotel-Res
taurant Dallinga.
- Lazlo van de Voorde, PvdA
- Guido van der Heijden
