Zeven vragen over weer een nieuw klimaatrapport van het VN Klimaatpanel
13
De mens doet te weinig om zichzelf en de natuur te beschermen
tegen de gevolgen van klimaatverandering. Ook Nederland loopt
gevaar, staat in een nieuw rapport van het IPCC.
Klopt, in augustus. Daarin werd
samengevat wat er in de weten
schap tot nu toe bekend is over de
opwarming van de aarde. Die gaat
nog sneller dan gedacht, en wordt
veroorzaakt door menselijke acti
viteit. Het rapport van gisteren
gaat over de gevolgen en over mo
gelijkheden om ons aan te passen.
In april verschijnt een derde deel,
over het verminderen van de uit
stoot van broeikasgassen.
Het IPCC: het Intergovernmental
Panel on Climate Change. Dat is in
1988 opgericht door de Verenigde
Naties om beleidsmakers te infor
meren over de laatste wetenschap
pelijke kennis over klimaatveran
dering. Eens in de vijf tot acht jaar
brengt het verslag uit. Niet om be
leid voor te schrijven, wel om al
het relevante onderzoek dat in we
tenschappelijke artikelen is ver
schenen, zo samen te vatten dat
beleidsmakers begrijpen wat 'we'
wel en niet goed weten.
Honderden deskundigen verza
melen elk wat er op hun terrein de
afgelopen jaren is gepubliceerd en
beoordelen dat in werkgroepen.
Op een eerste conceptrapport ko
men dan - schrik niet - zo'n
30.000 commentaren van andere
wetenschappers. ,,Op elk com
mentaar geven wij een reactie,
waarom we het wel overnemen of
waarom niet'', zegt Maarten van
Aalst, als 'coördinerend auteur' bij
dit rapport betrokken. ,,Ieders ex
pertise is welkom, het gaat er om
alle relevante wetenschappelijke
kennis te verzamelen."
In het geval van het IPCC niet.
Niet alleen zijn de meeste weten
schappers die ertoe doen op een
of andere manier betrokken, bijna
alle landen ter wereld onder
schrijven de zogenoemde 'samen
vatting voor beleidsmakers'. Dat
gebeurt in een twee weken du
rende vergadering waarin het
rapport zin voor zin wordt door
genomen. Als een rapport een
maal verschijnt, is er geen rege
ring meer die de inhoud betwist.
,,De risico's komen harder op ons
af dan eerder gedacht'', vat Maar
ten van Aalst samen. ,,We kunnen
ons op allerlei manieren aanpas
sen, maar dat gebeurt nu nog veel
te weinig.'' Het rapport wijst er
ook op dat grenzen zitten aan wat
nog kan worden aangepast. ,,Ko-
raalriffen bijvoorbeeld gaan bij
temperatuurstijging vanaf 1,5 gra
den simpelweg verloren. En we
zitten op dit moment al boven de
1,1 graad.'' Bijna de helft van de
huidige wereldbevolking is 'zeer
kwetsbaar', met name delen van
Afrika, Zuid-Azië, Centraal- en
Zuid-Amerika, het Noordpoolge
bied en kleine eilandstaten lopen
gevaar. Tussen 2010 en 2020 zijn in
die regio's al zo'n vijftien keer
meer mensen overleden aan kli-
maatgerelateerde rampen dan in
minder kwetsbare landen.
De wetenschappers signaleren
ook dat allerlei factoren samenko
men: een overstroming na een
droogte, extreme regenval na een
bosbrand waardoor er aardver
schuivingen volgen, of twee
droogteperiodes kort achter el
kaar. Voor iedere regio in de we
reld heeft het IPCC een overzicht
gemaakt van de belangrijkste be
dreigingen. Die worden over het
algemeen (veel) ernstiger bij een
opwarming van 2 graden dan bij
een opwarming van 1,5 graad.
Voor Nederland is de belangrijkste
vaststelling dat de stijgende zee
spiegel Europese kustplaatsen be
dreigt in hun voortbestaan. Zeker
in de volgende eeuw zal sprake
zijn van een 'existentiële dreiging'.
Al tegen het einde van de eeuw
kan schade door overstromingen
vertienvoudigen ten opzichte van
nu. Ook landen bij ons in de buurt
krijgen het moeilijk. Zuid-Europa
ondervindt vooral gevolgen van
hitte en droogte. De landbouw zal
daar in de loop van de eeuw te ma
ken krijgen met 'substantiële ver
liezen'. Bij een opwarming van 2
graden krijgt meer dan een derde
van de Zuid-Europese bevolking
te maken met waterschaar-
ste. Door hitte stijgt ook het risico
op bosbranden en raken ecosyste
men verstoord.
Eerst nog iets slechts. Het IPCC
ziet dat sommige manieren om
ons aan te passen aan één pro
bleem elders weer nieuwe pro
blemen opleveren. ,,Ook som
mige manieren om broeikasgas
sen terug te dringen, kunnen zelf
weer een probleem worden'',
vertelt Van Aalst. Hij noemt als
voorbeeld productie van
bio-energie, energie uit bio
massa, die biodiversiteit en
voedselproductie kan bedreigen.
Maar: ,,Al deze risico's zijn nog
hanteerbaar, mits we razendsnel
aan de slag gaan om het niet echt
uit de hand te laten lopen. Voor
sommige dingen is het ook nu al
te laat - en daaraan zien we al
heel duidelijk dat voorkomen
goedkoper is dan genezen.''
GO DINSDAG 1 MAART 2022
Wat staat er op het spel? Alles!
Hans Nijenhuis
Rotterdam
1 Alweer een? Het vorige rapport
was toch pas verschenen?
^Wie maakt die rapporten?
O Hoe gaat dat in de praktijk?
4 Maar tegenover het ene rap
port staat wel weer een ander
rapport, toch?
w Wat staat er deze keer in?
VWat staat er over Nederland?
f Is er ook goed nieuws?
Dit binnenmeer in Malawi is volkomen drooggevallen door extreme droogte en hitte. foto afp
Bij een opwarming van 2 graden krijgt meer dan een derde van de Zuid-Europese bevolking te maken
met waterschaarste en stijgt het risico op bosbranden. foto epa
V
Hoog water in de Nederlandse rivieren door smeltend ijs en zware regenval in Duitsland. foto rob voss
