9
Dol op onze medicijnen en bloemen
mede door de crisis tussen Oekraïne en
Rusland de gasprijs zeker tot maart
2023 hoog blijft. Dat is weer in het voor
deel van de Russen. Zij zullen de gas
kraan dan ook niet snel dichtdraaien
voor het Westen. Nogmaals, voor beide
kampen staat er op het gebied van ener
gie te veel op het spel.''
Ook het besluit van de Duitse rege
ring om gaspijpleiding Nord Stream 2
tussen Rusland en Duitsland niet in ge
bruik te nemen, zal volgens Van Cleef
niet al te grote gevolgen hebben. ,,Die
pijpleiding heeft miljarden gekost, dan
is het nogal zonde dat ie niet kan wor
den gebruikt. Maar de Russen kunnen
Tweede ronde
Mocht de situatie in het grensgebied
verder escaleren, dan schermen de
westerse landen met een tweede ronde
van strafmaatregelen. Een sanctie die
dan kan worden opgelegd, is het los
koppelen van Rusland van Swift. Dat is
een systeem dat internationale financi-
ele overdrachten afhandelt. Swift zorgt
er onder meer voor dat grote Russische
en Europese bedrijven gemakkelijk za
ken kunnen doen met elkaar, maar ook
dat Nederlandse consumenten op een
gemakkelijke manier in een Russische
webshop kunnen betalen en andersom.
Als Rusland wordt verbannen uit
Swift, betekent dit dat ook andere lan
den hier last van hebben.
De Russische econoom Movtsjan ziet
ook die sanctie niet als rampzalig. „De
Russische Centrale Bank heeft een ei
gen, intern systeem ingevoerd, dat al
20 procent van de betalingen verwerkt.
Swift is bovendien niets anders dan
een communicatiesysteem voor beta
lingen. Voor buitenlandse betalingen is
er nog altijd de telex. Daarmee kunnen
Russische en buitenlandse banken nog
altijd communiceren."
Geen sanctie zonder tegensanctie.
Het Kremlin richtte de pijlen gisteren
vooral op de VS en komt op korte ter
mijn met een 'krachtige en pijnlijke'
reactie op de Amerikaanse sancties.
Het Nederlandse bedrijfsleven zal niet
massaal worden geraakt door de
Russische maatregelen.
Slechts vierhonderd be
drijven hebben in Rus
land een kantoor of doch
terbedrijf.
De meeste EU-landen,
waaronder Nederland,
hebben op korte termijn
amper alternatieven
voor Russische energie
nog wel even doorgaan met het huidige
stelsel van pijpleidingen. En zolang
Nord Stream 2 niet operationeel is, is er
voor Gazprom nog een reden de gas-
prijs hoog te houden.'' De Nederlandse
politiek gaf gisteren in meerderheid
aan minder afhankelijk te willen wor
den van de Russische energiebronnen
en heeft het kabinet opgeroepen snel
met een strategie te komen.
worden, door te zorgen voor alternatie
ven. Zo zijn ze minder financieel af
hankelijk van Europa geworden door
meer zaken te doen met de Chinezen.
Recent hebben ze gascontracten voor
een periode van dertig jaar met China
gesloten'', vertelt Hans van Cleef, als
energie-econoom verbonden aan ABN
Amro.
De onafhankelijke Russische eco
noom Andrej Movtsjan zei eerder in
deze krant dat Rusland kan overleven
met minder gaslevering aan Europa,
met name doordat het de prijs ervan
kan opdrijven. „Hierdoor zal de EU wel
twee keer nadenken over een zwaar
sanctiepakket.''
Volgens Van Cleef kunnen de Ameri
kanen Rusland veel harder treffen
doordat ze niet of nauwelijks afhanke
lijk zijn van Russische energie. ,,Die
luxe heeft Europa niet. Ze kunnen op
dat gebied niet zonder elkaar. Rusland
heeft dan wel nieuwe afzetmarkten ge
vonden, maar 42 procent van de uitvoer
van gas en olie gaat nog steeds naar de
EU en het VK. De meeste EU-landen,
waaronder Nederland, hebben op korte
termijn amper alternatieven. We im
porteren wel meer vloeibaar gas, lng,
maar het aanbod is klein. Dat komt
vooral door de Chinezen, die massaal
lng opkopen. Klimaattechnisch denk ik
niet dat we hier de handen op elkaar
krijgen voor extra kolencentrales, en
het bouwen en in gebruik nemen van
een kerncentrale duurt jaren. Kortom,
we hebben Rusland keihard nodig voor
het verwarmen van onze gebouwen en
voor onze industrie."
De energie-econoom denkt dan ook
dat Europa niet snel zal kiezen voor ex
treme strafmaatregelen. „Tenzij
Poetin alsnog overgaat tot een
grootschalige invasie, dan is er
weinig keuze. Maar anders snij
den de lidstaten vooral zichzelf
in de vingers. De energieprij
zen gaan nu al door het dak,
met enorme gevolgen voor
veel inwoners en bedrijven.
Er wordt al voorspeld dat
,,Wat is een land dat in de afgelo
pen jaren veel invloed heeft ge
wonnen door slim economisch
beleid? China, met de nieuwe Zij
deroute. Ze hebben een hele hoop
landen van infrastructuur en al
lerlei andere dingen voorzien. Er
zijn veel problemen met hoe dat
op de grond gaat. Maar het is sim
pel: je wint meer invloed door
landen geld te geven dan door ze
van geldstromen af te snijden. En
als je de economische kosten van
een grotere oorlog in Oekraïne be
rekent, of wat het kost om ons op
nieuw te wapenen tegen Rusland,
dan is het veel goedkoper om te
zeggen: Oekraïne moet sterker
worden. De EU zou een soort
Marshallplan voor Oekraïne moe
ten opzetten.''
,,Er zijn wel degelijk diplomatieke
oplossingen denkbaar. De agressie
moet zeker worden veroordeeld,
maar als historicus probeer ik te
kijken naar een duurzame lange-
termijnoplossing. Ik zie dat me
teen impulsief terugslaan vaak es
caleert, en dat je situaties creëert
die nog veel moeilijker oplosbaar
zijn. Hoe kunnen we op lange ter
mijn een relatie aangaan met Rus-
land, als Europeanen? Want het is
toch een land dat aan ons grenst,
niet aan Amerika. De sancties die
het beste werken, zijn de maatre
gelen waarbij je ook bereid bent
diplomatie te bedrijven en oprecht
te onderhandelen.''
,,Ik ben pessimistischer geworden,
want dit kan een bevroren conflict
worden. Dat betekent dat Oekra-
ine nooit bij de Navo zal komen,
want met een conflict op je grond
gebied kom je daarvoor niet in
aanmerking. Ik vermoed dat de
Russen hebben gedacht: als we die
belofte niet op papier krijgen, dan
creëren we die situatie zelf wel.
Rusland zal dus niet meer van be
leid veranderen. Tegelijk is het
voor het Westen heel moeilijk om
sancties op te heffen zonder ge
zichtsverlies. Daardoor houden
we een soort permanente vijan
digheid in stand, waardoor ieder
een slechter af is.''
Handel
GO DONDERDAG 24 FEBRUARI 2022
Russisch gas
door naar het
Westen. foto ap
- Hans van Cleef, econoom ABN
Voorzitter
van de
Europese
Commissie
Ursula von der
Leyen beraadt
zich op stap
pen. FOTO AP
F Leidingen voor
Nord Stream 2
zijn er al in het
noorden van
Duitsland, maar
er stroomt voor-
Irtrtin nnn
Nicholas Mulder schreef een
boek over het nut van sancties.
FOTO CORNELL UNIVERSITY
Wat is het alternatief?
We hebben nu te maken met
acute agressie. Kan dat wel, zo'n
positieve benadering?
Is zoiets nu mogelijk?
- Karlijn van Houwelingen
Sancties moeten
Rusland vooral
economisch tref
fen. Dat gebeurde
ook in 2014, nadat
de Russen schier
eiland de Krim an
nexeerden. De
handel tussen Rus
land en Nederland
zakte toen behoor
lijk in, mede door
dat Moskou met te
genmaatregelen
kwam en bijvoor
beeld veel land
bouwproducten uit
ons land op de
zwarte lijst zette.
Wat zijn nu de be
langrijkste export
producten uit Rus
land en - andersom
- welke producten
halen de Russen
het liefst uit Neder
land? Het Centraal
Bureau voor de
Statistiek zocht het
voor ons uit.
Invoer uit Rusland* (x miljard euro)
Uitvoer naar Rusland (x miljard euro)
1.
Ruwe aardolie:
8,2
2.
Geraffineerde producten
van aardolie:
2,2
3.
Koper en koperlegeringen:
0,6
4.
Nikkel en nikkellegeringen:
0,2
5.
Staven van ijzer en staal:
0,2
6.
Gewalste platte platen van
ijzer of staal:
0,2
1.
Geneesmiddelen:
0,6
2.
Overige automobielen
(trekkers voor opleggers):
0,4
3.
Bloemen en planten:
0,4
4.
Elektronenbuizen, transistors:
0,3
5.
Toestellen voor telecom
(zoals smartphones):
0,2
6.
Computers/laptops:
0,2
Totaal: 11,6 miljard
Totaal: 2,1 miljard
Hoeveel aardgas ons land invoert uit Rusland is geheim.
Dit product zou anders zo goed als zeker op nummer 1 staan.
Bron: CBS
