Wie denkt dat de
plasticsoep zich pas in
de oceaan vormt, heeft
het mis. Al in de rivieren
verzamelen stukjes
plastic, flesjes, blikjes en
verpakkingen zich. In de
Biesbosch vormen ze
één bonk vuil.
et gaat om zakken
chips, piepschuim en
stukken plasticfolie,
maar ook om micro
plastics, sanitaire
doekjes, visnetten en in uitzon
derlijke gevallen: grote apparaten.
Het afval wordt door de stro
mende rivieren meegenomen naar
Nederland en maakt van de Bies-
bosch 'het afValafVoerputje van
Noordwest-Europa' volgens
Schone Rivieren. Dat is opgezet
door IVN Natuureducatie, Stich
ting De Noordzee en de Plastic
Soup Foundation.
Het afval hoopt zich op in de
Biesbosch en het Haringvliet, stelt
IVN. 'Als er niets wordt gedaan
aan dit probleem, dan worden de
gevolgen voor de natuur steeds in
grijpender en stijgen de overlast
en de kosten van de aanpak.' Ver
schillende organisaties en ge
meenten kwamen onlangs bijeen
om over het zwerfafvalprobleem
in de natuurgebieden te spreken.
Afgesproken werd om te streven
naar een plasticvrije Maasdelta
in 2030.
Al eerder bleek hoe groot de
kracht van het water is om al dat
plastic te verplaatsen. In de zomer
van 2018 werden meerdere kliko's
gevonden in de Biesbosch, die af
komstig bleken uit Duitsland. Mo
gelijk door vandalen daar in het
water gegooid en vervolgens de ri
vier afgestroomd en in het natuur
gebied terechtgekomen.
Vaten en wasmachine
Boswachter Thomas van der Es zei
toen al dat Staatsbosbeheer eigen
lijk niet meer opkijkt van vreemde
objecten in het gebied. ,,De Kleine
Noordwaard heeft sowieso wat
met kliko's. We treffen er om de
zoveel tijd wel een markante con
tainer aan.'' En daar blijft het niet
bij. ,,Er spoelt zoveel aan hier. De
ene keer vinden we een winkel
wagen, dan weer enkele vaten. We
troffen zelfs eens een complete
wasmachine aan.''
Volgens de boswachter heeft het
aanspoelen van de objecten alles te
maken met het getijdenverschil.
De Noordwaard heeft een directe
vertakking op de rivier en afval
kan er dus gemakkelijk vanaf de ri
vier instromen. Als het water ver
volgens lager staat, ontstaan er
zandbanken en eilandjes met slib
en zand. Daar blijft veel plastic en
ander afval op achter.
Boterkuipjes volgen
Een recenter voorbeeld is er ook.
De stichting Schone Rivieren deed
afgelopen najaar onderzoek naar
de kwaliteit van het water in de ri
vieren. Daarbij werd een opmerke
lijke vondst gedaan. Onder meer
in de Biesbosch vonden onderzoe
kers massaal lege boterkuipjes. Ze
bleken afkomstig uit een Belgische
zuivelfabriek die vorig jaar juli
overstroomde. Door vrijwilligers
werden uiteindelijk op 24 locaties
langs de Maas boterkuipjes terug
gevonden. Op een plek in Limburg
spoelden zelfs 45 kuipjes aan langs
een oever van zo'n honderd meter
lengte.
,,De boterkuipjes zijn afkomstig
van een door de watersnood ge
troffen zuivelfabriek, gelegen in de
Belgische Ardennen aan de Ves-
dre, een zijrivier van de Maas'',
zegt projectleider Sylvia Spierts-
Brouwer van Schone Rivieren.
,,Nu blijkt dat de boterverpakkin-
gen zelfs tot voorbij de Biesbosch
Ook omliggende
landen moeten
worden betrokken
bij de aanpak
zijn aangespoeld en dus meer dan
200 kilometer hebben afgelegd.''
Die boterkuipjes maken het
goed mogelijk om te onderzoeken
hoe afval zich door de rivieren be
weegt, legt ze uit. ,,Ze zijn op één
specifiek moment vrijgekomen
vanaf één specifieke locatie. Daar
door vertellen ze veel over hoe het
afval zich verspreidt wanneer het
eenmaal in de rivier is beland. We
blijven deze boterkuipjes dan ook
in de gaten houden.''
Waar het afval dat zich ophoopt
in het natuurgebied nog meer van
daan komt? Industrie, bouw,
scheepvaart, visserij, riolering en
dumpingen, somt Schone Rivie
ren op. En vlak ook het effect van
recreatie langs de rivieren niet uit.
In de Biesbosch zelf wordt daar
naast ook volop ontspannen door
bezoekers, wat zorgt voor nog
meer afval in het gebied.
Dat al het afval zich ophoopt,
kan er ook voor zorgen dat de Bies-
bosch voor toeristen op de wat
langere termijn juist minder aan
trekkelijk wordt. Iets wat de be
trokken organisaties juist ook niet
willen.
Tijd voor actie
Dat het tijd is voor actie, daar zijn
alle partijen het eigenlijk wel over
eens. Op de online-conferentie,
waar natuurorganisaties en ge
meenten met elkaar in gesprek
gingen over zwerfafval in de Bies-
bosch en het Haringvliet, werd af-
gesproken te streven naar een
plasticvrije Maasdelta, binnen acht
jaar tijd. Maar hoe moet dat voor
elkaar komen?
In de Biesbosch wordt gestart
met een intensieve aanpak van het
recreatieafval. Via 'heldere com
municatie en goede voorzienin
gen' moeten bezoekers erop wor
den gewezen en ertoe worden be
wogen om niets achter te laten in
de natuur. Gemeenten kunnen er
verder op letten dat zij bij het aan
besteden van hun bouwprojecten
opnemen dat bedrijven maatrege
len moeten nemen tegen zwerfaf
val.
Geen afval in de wc
Verder moeten er afspraken ge
maakt worden met ondernemers
in de natuurgebieden. Zij kunnen
volgens de partijen 'verantwoor
delijk worden gemaakt voor het
zwerfafvalvrij houden van de om
geving tot 100 meter afstand'.
Tevens moet er een campagne
worden gestart om inwoners er
van bewust te maken geen voch
tige doekjes en ander sanitair afval
door de wc te spoelen.
Maar met al die maatregelen zijn
we er nog niet, weet Spierts-Brou-
wer van Schone Rivieren. ,,Als we
echt iets aan de stroom zwerfafval
willen doen, dan moeten ook om
liggende landen worden betrok
ken bij de aanpak. Als daarvan
daan immers nog steeds afval in
het water terechtkomt, stroomt
het onvermijdelijk toch weer deze
kant op."
DONDERDAG 24 FEBRUARI 2022 VL
De Biesbosch is eigenlijk het
afvoerputje van Europa
Langs de rivieren werden veel boterkuipjes gevonden, afkomstig
van een overstroomde Belgische fabriek. foto schone rivieren
Chantal Blommers
Werkendam
- Sylvia Spierts, Schone Rivieren
H
In de Biesbosch spoelt al langer veel plastic aan, blijkt uit deze foto van twee jaar geleden. foto cor de kock
