Vechtscheidingen zorgen voor drukte in jeugdzorg
8
JEUGDZORG
Olaf Prinsen viel van de ene
verbazing in de andere na
dat hij directeur werd van
branchevereniging Jeugd
zorg Nederland. Daarvoor
werkte hij als directeur bij
de vereniging van afval- en reinigingsma-
nagement. ,,Het ophalen van afval hebben
we in Nederland beter vastgelegd dan de
zorg voor kwetsbare kinderen'', zegt hij.
,,In de wet staat gedetailleerd beschreven
hoe vaak gemeenten afval moeten ophalen
en hoe ze dat moeten financieren met een
afvalstoffenheffing. Bij de jeugdzorg staat
er alleen: gemeenten, u bent verantwoor
delijk voor de hulp aan kinderen. Punt.''
De jeugdzorg is sinds 2015 de verant
woordelijkheid van gemeenten. Daar valt
alles onder, van kinderen die ernstig wor
den mishandeld, reclassering voor jonge
ren die iets hebben misdaan tot kinderen
die niet goed kunnen lezen. En al die vor
men van hulp worden door duizenden
jeugdzorgaanbieders geboden. Gemeenten
moeten met aanbestedingen die hulp in
kopen voor hun inwoners. Prinsen: ,,Toen
ik hier net zat, las ik dat de jeugdbescher
ming ook moet worden aanbesteed. Ik
vroeg: dat is toch een tikfout? Maar nee,
zelfs de zorg voor de kinderen met de
meest zware problemen is overgelaten aan
de markt.''
,,We hebben een systeem dat is ingesteld
op luxere vormen van jeugdzorg. Maar niet
op dat wat we als maatschappij de belang
rijkste taak van jeugdzorg vinden: zorgen
voor veiligheid van kinderen en gezinnen.''
,,Bij ons thuis gaat alles goed, maar op een
dag zei de lerares over mijn zoontje dat hij
zijn fijne motoriek wat meer kon ontwik
kelen. De school kon bewegingstherapie
regelen. Maar als je daarmee instemt, valt
je kind dus ineens onder de jeugdzorg. Ter
wijl het vroeger heel normaal was om zelf
je kind op gymnastiek te doen bijvoor
beeld. Er valt nu te veel onder jeugdzorg. Je
kunt je afvragen of dit nou zaken zijn waar
de gemeente zich mee moet bemoeien.''
,,Deels. Veel dingen die we nu problemati
seren horen gewoon bij opgroeien. Niet
iedereen die bijzonder gedrag vertoont,
hoeft in een hulptraject. Maar belangrijker
is de vraag hoe we de zorg beter kunnen
inrichten voor kinderen die het thuis echt
niet goed hebben. Waarom doen we dat in
een systeem met marktwerking? Jeugdbe-
Te veel maatschappelijke
problemen komen op het
bordje van jeugdzorg.
Tijd om de boel om te gooien,
vindt branchevereniging
Jeugdzorg Nederland.
Want nu loopt de hulp aan
kwetsbare kinderen vast.
scherming, jeugdreclassering en zorg
voor de meest kwetsbare gezinnen en
kinderen, dat laten we toch niet volle
dig over aan de markt? De instellingen
willen dat ook niet. Zij moeten nu met
al die gemeenten verschillende con
tracten afsluiten. In deze tak van
jeugdzorg wordt geen geld ver
diend. De verhalen over grote
winsten gaan over bedrijven die
lichtere vormen van zorg aanbie
den. Als u een jeugdzorgbedrijf
wilt beginnen, dan mag dat.
Ook voor zware hulp. Dat is
niet goed."
„Natuurlijk helpt ervaring
om afgewogen je werk te
doen. Maar ik zie vooral me
dewerkers in de jeugdbe
scherming die onder enorme
druk staan, die veel gezinnen onder hun
hoede hebben waardoor hun agenda over
loopt. Het verloop is groot. Elders kunnen
medewerkers meer verdienen en krijgen
ze minder kritiek, maar toch kiezen veel
mensen ervoor om uit overtuiging dit
werk te blijven doen.''
,,Als je wordt aangevallen op je oprecht
heid, reageer je soms hard op kritiek. Dat
snap ik wel. Soms worden fouten ook ge
maakt door de omstandigheden waaron
der mensen hun werk moeten doen. Nu
hebben we een systeem waarbij eerst het
budget wordt bepaald en daarna wordt ge
keken welke zorg daarvoor gegeven kan
worden. Nu weer: het kabinet bepaalt nu al
dat de jeugdzorg met een half miljard euro
minder toe kan, zonder eerst te kijken
welke hulp nodig is. En nog even over die
ouders. Bij een uithuisplaatsing zegt nie
mand: 'wat ben ik blij dat er is ingegrepen'.
Ik snap dat zij het niet eens zijn met een
beslissing. Maar het is wel een beslissing
door een rechter op basis van regels die we
als maatschappij hebben gesteld voor wat
het beste is voor een kind.''
,,In de jeugdzorg komen heel veel maat
schappelijke problemen samen. Schulden
problematiek, verslavingen en problema
tische scheidingen. Afhankelijk van de re
gio speelt bij 60 tot 80
s s procent van de kinde
ren die met jeugdbe
scherming te maken
Ik vroeg: krijgen echtschei-
dat is dingsproblematiek.
Vechtscheidingen
toch een zijn een groeiend pro
tikfout? bf™!11 onze
leden. Doordat we te
- Olaf Prinsen weinig aan die pro
blemen doen, komen
de gevolgen bij jeugdzorg terecht. Dat is
ook een van de redenen dat we het aantal
uithuisplaatsingen lastig omlaag krijgen.''
,,Daar moeten we ook vanaf! Maar soms is
het ook gewoon een gebrek aan plaats of
alternatief. En dan is een onwenselijke si
tuatie beter dan een onveilige. Een ander
ernstig probleem is dat jongeren na hun
18de ineens niet meer onder jeugdzorg val
len. Als ze dan geen verlengde zorg toege
wezen krijgen door de gemeente, komen
ze op straat te staan.''
Volgens directeur Olaf Prinsen van
Jeugdzorg Nederland zijn vecht-
scheidingen een groeiend pro
bleem. In sommige regio's zijn er
bij 80 procent van de kinderen in de
jeugdzorg thuis problemen door
ouders die in een scheiding liggen
met vaak veel ruzie. Volgens instel
lingen die zijn aangesloten bij de
brancheorganisatie nemen die per
centages toe.
Echtscheiding is niet altijd de oor
zaak dat jeugdzorg nodig is. Vaak
spelen er ook andere problemen,
zoals verslaving of schulden. Soms
ook is echtscheiding juist een ge
volg van die andere problemen.
Maar volgens Prinsen kunnen we
het hoge aantal vechtscheidingen
niet negeren. Het is er mede de oor
zaak van dat zo veel kinderen pro
fessionele hulp nodig hebben. Vol
gens de gemeenten, die verant
woordelijk zijn voor de jeugd
zorg, gaat het elk jaar om zo'n veer
tienduizend kinderen die een
vechtscheiding meemaken.
Gemeenten waarschuwen ervoor
dat geld dat bedoeld is voor jeugd
zorg nu deels wordt ingezet om ru-
zies tussen scheidende ouders te
sussen en in relatietherapie. Mede
werkers van jeugdzorg zijn tijd
kwijt aan vechtende ouders en niet
aan de kinderen.
De Vereniging Nederlandse Ge
meenten (VNG) deed onderzoek
naar het hoge aantal vechtscheidin-
gen in de jeugdzorg. ,,Het aandeel
kinderen vanuit een vechtschei-
dingssituatie is in jeugdzorgtrajec
ten en in jeugdbescherming over
vertegenwoordigd'', zegt wethou
der Frank Vrolijk van Etten-Leur
die aan het onderzoek meewerkte.
Vrolijk benadrukt dat het niet al
leen om vechtscheidingen gaat.
Ook bij scheidingen waar ouders
zonder ruzie uit elkaar gaan, kun-
nen kinderen in een vorm van
jeugdzorg terechtkomen, bijvoor
beeld omdat ze behoefte hebben
aan een psycholoog. ,,Ook als je ou
ders goed uit elkaar gaan, kunnen
kinderen emotioneel geraakt wor
den.'' Zo ontwikkelen veel kinde
ren een hechtingsprobleem.
Veel gemeenten bieden ouders
die willen scheiden extra begelei
ding. Gemeenten willen zo voorko
men dat ouders elkaar in de haren
vliegen ofdat een ruzie verder esca
leert. Volgens de VNG moet wor
den voorkomen dat 'lokale teams
en de jeugdbescherming volslibben
met complexe scheidingszaken'.
- Hans van Soest
WOENSDAG 23 FEBRUARI 2022 GO
Wat moet er veranderen, volgens u?
Wat bedoelt u met luxe jeugdzorg?
Gemeenten willen lichtere hulp zoals
dyslexieles niet meer onder de jeugdzorg
laten vallen. Eens dus?
'Ophalen afval
beter vastgelegd
dan hulp aan
kwetsbaar kind'
Hans van Soest en Carla van der Wal
Utrecht
Over zware hulp: ouders kla
gen dat ze geholpen worden
door schoolverlaters die niet
snappen wat opvoeden in
houdt.
FOTO KOEN
VERHEIJDEN
Ouders klagen dat jullie niet openstaan
voor kritiek.
Maar er gaat nog steeds veel mis.
Waarom blijft het aantal uithuis
plaatsingen zo hoog?
Te veel kinderen zitten in gesloten instel
lingen. Kinderen zitten in isoleercellen.
DEN HAAG
Het grootste deel van de kinde
ren die een beroep doen op
jeugdzorg kampt thuis met ou
ders die in een scheiding liggen.
Dat blijkt uit cijfers van branche
organisatie Jeugdzorg Neder
land.
|N
Een kind ziet hoe de ouders
ruziën (in scène gezet). foto anp
Carla van der Wal
