■Se^PI I
giggl
kim
Een fantastisch dagje uit
(mi
fïïï'.ïï
27
Jeroen Schmale
Hij schuift al een tijdje
onrustig heen en
weer op zijn stoel, de
man op rij 6 van de
Mary Dressel-
huys-zaal in het
DeLaMar Theater in Amsterdam.
Zoekt en vindt de hand van zijn
vrouw, die haar hoofd op zijn schou
der legt. Maar bij het slotlied van de
voorstelling In het licht, naar het boek
van Karin Bloemen over grootschalig
misbruik door haar stiefvader, kan de
man zich niet meer bedwingen. Hij
jankt, grient, brult.
Bijna anderhalf uur lang wordt in
de hele zaal zo nu en dan diep
gezucht en ingetogen gesnikt, zo hef
tig is de solovoorstelling van de uit
blinkende actrice Lisse Knaapen. Zij
speelt tal van personages, maar vooral
de jonge Karin Bloemen, die net als
haar zussen en moeder ten prooi valt
aan de perverse uitbarstingen van
'ome Ben'. Zeven jaar lang verkracht
hij haar drie keer per week, rekent
Knaapen aan het einde van de voor
stelling voor, met een griezelige
nuchterheid. Dat is bijna 1100 keer.
Normaal gesproken is het wegge
ven van het slot van een voorstelling
een doodzonde, in dit geval functio
neel. Want voor het laatste lied zegt
Knaapen: ,,Het is niet jouw schuld,
het is nooit jouw schuld." Dan
komen de tranen bij Bloemen, uiterst
rechts op rij 6 geplaceerd bij deze
premièrevoorstelling.
,,Die woorden raken me elke keer'',
zegt ze, net nadat ze op het podium is
geklommen om Knaapen buigend
bloemen te overhandigen tijdens een
minuten lange staande ovatie. ,,Dat is
de belangrijkste boodschap. Maar wat
speelt zij dit knap. Weet je, effect
bejag en opportunisme liggen zo op
de loer bij dit thema, maar Lisse weet
zo goed alle fases neer te zetten waar
je als slachtoffer doorheen gaat.''
Daar beklimt Mariëtte Hamer het
podium, ze begroet Knaapen, Bloe
men en Ellen ten Damme - die
tekende voor de liedjes in In het licht
- hartelijk. De voorzitter van de Soci
aal Economische Raad is onlangs
aangesteld als regeringscommissaris
seksueel overschrijdend gedrag en in
die functie naar de voorstelling geko
men. ,,Ik heb echt kippenvel'', zegt ze
tegen de drie andere vrouwen op het
podium. En tegen Bloemen persoon
lijk: ,,Wat moet dit heftig voor je
zijn.''
Even later, wat zakelijker: ,,Ik ben
net begonnen, maar we zijn er nu al
zeker van dat we heel veel verschil
lende vormen moeten zoeken om
deze problematiek bespreekbaar te
maken. Daar kunnen jullie echt bij
helpen.'' Bloemen, Knaapen en Ten
Damme knikken instemmend.
Schrijnend
Valt incest nog wel te scharen onder
de noemer seksueel overschrijdend
gedrag? Bloemen: ,,Ja, absoluut, maar
dan wel de ergste vorm. Maar of je
nou duizend keer verkracht wordt of
dat het eenmalig is: je lichamelijke
integriteit wordt aangetast en dat
doet heel veel met je. Kijk, ik ben 62
en ik heb mijn verhaal pas jaren gele
den op kunnen schrijven en kan nu
pas in vrijheid over mijn ervaringen
praten. En natuurlijk is het heftig wat
bij ons thuis gebeurd is, maar ik krijg
op sociale media nog veel schrijnen
der voorbeelden binnen. Echt, je wilt
het niet weten wat er tijdens die
lockdowns allemaal is gebeurd. Dus
we moeten ermee aan de slag als
maatschappij, te beginnen in de
opvoeding en op scholen. Dat we
onze kinderen leren wat wel en niet
normaal is, in alle opzichten. Wat ze
zelf doen en zeggen, maar ook wat ze
zich laten gebeuren. Mijn zus is daar
ook heel erg mee bezig bij mijn neef
jes, die daar ook veel over praten
sinds het gebeuren bij The Voice of
Holland. Die jongens vragen: 'Wat
1
In de voorstellingen
Snackbar(boven)en
In het licht staat mis
bruik centraal.
We moeten
onze kinderen
leren wat wel
en wat niet
normaal is
- Karin Bloemen
moeten we dan zeggen als we een
meisje leuk vinden?' 'Nou', zegt mijn
zusje, 'precies dat dus, dat je haar
leuk vindt. En niet: hoi, neuken?'''
Expliciet
Vier avonden eerder, drie kilometer
verderop in de hoofdstad, in het veel
kleinere Theater De Krakeling: de
laatste try-out van de toneelvoorstel
ling Snackbar, die eveneens over
grensoverschrijdend gedrag handelt.
Dit stuk is geproduceerd door de
Toneelmakerij, dat theater maakt
voor kinderen en jongeren en hun
familieleden. Net als bij In het licht
staat in Snackbar een misbruiksitua-
tie in de familie centraal, mijden de
makers expliciete teksten niet en
waren ze al lang met de ontwikkeling
bezig voordat het schandaal rond
The Voice een maatschappelijke
beweging in gang zette.
En net als Bloemen oordeelt regis
seur Timothy de Gilde dat misbruik
binnen de familie ook onder de noe
mer seksueel grensoverschrijdend
gedrag valt. ,,In de hele discussie die
nu wordt gevoerd, zit zoveel thema
tiek dat ook in ons stuk al was opge
nomen. Heeft de omgeving niets ge
merkt? Hadden ze niet meer kunnen
doen? Dat speelt in zo'n familie, maar
ook bij bedrijven en instellingen die
nu in volop in het nieuws zijn.
Natuurlijk wisten we ook niet dat dit
onderwerp zo actueel zou zijn, toen
we twee jaar geleden met deze pro
ductie begonnen. Een van de acteurs
zegt in het stuk: 'Dit is de tijd waarin
zaken die lange tijd duister waren
aan het licht komen.' En hoe corny
het misschien ook klinkt, dat is vol
gens mij wat jeugdtheater moet
doen. Dingen uit de taboesfeer halen,
bezoekers het gevoel geven dat ze er
niet alleen voor staan.''
Heftig
Na elke voorstelling van Snackbar
voeren mensen van de Toneelmakerij
samen met de cast een nagesprek met
het publiek. Een vader met twee
puberdochters prijst de acteurs en
zegt: ,,Dit stuk geeft mij de gelegen
heid eens met mijn eigen dochters
over zulke onderwerpen te praten.''
De Toneelmakerij heeft bij Snack
bar veel middelbare scholieren onder
het publiek. Twee scholieren die bij
deze try-out in de zaal zaten, vinden
dat een goede zaak. ,,Ik vind dat
iedereen een idee moet hebben dat
dit echt gebeurt'', stelt de 14-jarige
Zora. ,,Heel veel mensen hebben daar
echt geen benul van, dat dit in som
mige gezinnen aan de hand is.''
En de 12-jarige Julia: ,,Dat vind ik
ook, maar ik vind wel dat scholieren
er zelf voor moeten kiezen of ze het
stuk willen zien. Ik kan me namelijk
goed voorstellen dat het wel heel hef
tig is, als je zelf met zulke problemen
te maken hebt.''
Terug naar DeLaMar, naar de grie
nende man op rij 6. Na het gesprekje
met Hamer wuift Bloemen naar hem.
,,Wat zal jij trots zijn op je dochter,
wat heeft ze goed gespeeld.''
Het is de vader van Lisse Knaapen.
En ja, antwoordt hij met nog altijd
waterige ogen, hij is trots. Ongeloof
lijk trots, zelfs.
5 WEEKDEAL
1*
GRATIS
VANAF
PT 95
Q ACTIE LOOPT T/M 6 MAART 2022
15+ gave aanbiedingen voor al jouw uitstapjes
Yes, we kunnen er weer op uit! Breng in het voorjaar een bezoek aan de dierentuin,
kom oog in oog te staan met dino's of kijkje ogen uit tijdens een mooie expositie.
S Profiteer alleen deze 2 weken van extra hoge kortingen
Ga bijvoorbeeld naar Burgers' Zoo met 5,- voordeel
Ontvang bij iedere aankoop 2,5 uur paintballen
voor 8 personen t.w.v. €160,- cadeau
Profiteer nu op pzc.nl/weekdeals
ÏWÜM1
PC
WOENSDAG 23 FEBRUARI 2022
FOTO'S ANNEMIEK VAN DER TOGT,
SANNE PEPER
PAINTBALLEN
1
J LUCHTVAART
MUSEUM
AVIODROHE
mU^HI
