13 bij 'little rocket man' Kim Jong-un. Belarus zwengelde een vluchte- lingencrisis aan en prompt kreeg president Aleksandr Loekasjenko een telefoontje van de toenmalige Duitse bondskanselier Angela Mer kel. Dat was hem nog nooit overko men. De vraag is hier niet zozeer wat het heeft opgeleverd (in beide ge noemde gevallen niet zo veel), maar wel dat er serieuze gesprekken op leidersniveau kwamen. En dat bete kent dat je meetelt. Ook voor Poetin geldt dat hij zich in deze crisis luid en duidelijk heeft gepositioneerd als absolute leider van de wereldmacht die Rusland volgens hem nog steeds is. Na de val van de Sovjet-Unie, vol gens Poetin 'de grootste geopolitieke catastrofe van de twintigste eeuw', is Rusland weer terug op zijn plek aan de top. Er wordt weer geluisterd. Stuk somberder Dat is Poetins succes op de korte ter mijn. Mocht hij overgaan tot een totale invasie van Oekraïne, en zijn toespraak van maandag voorspelt weinig goeds, dan gaat de wereld er anders uitzien voor hem. Voor de lange termijn worden de vooruit zichten dan een stuk somberder, zo menen veel waarnemers. Wat gaat er bijvoorbeeld gebeuren als het Wes ten serieus werk maakt van de be loofde strenge sancties? Is de Russi sche economie daartegen bestand, ook al is ze ingericht als een zoge naamd handelsfort (zo onafhanke lijk mogelijk)? De Europese Unie zorgt voor bijna een kwart van de handel, is dat gemis op te vangen? Of als Duitsland de omstreden gaspijp- lijn Nord Stream 2 (onder de Balti- sche Zee van Rusland naar Duits land) definitief niet in gebruik neemt? Dat scheelt ook enorm veel geld. En kunnen de grote Russische banken nog wel functioneren als ze niet meer mogen handelen via Ame rikaanse financiële instellingen? Knipmessen Als al die inkomsten wegvallen, is er dan nog wel voldoende geld om de Russische bevolking tevreden te houden? Zelfs een absolute leider als Poetin kan uiteindelijk niet zonder draagvlak. En het kan nog extra las tig voor hem worden als de oligar chen worden aangepakt: de mensen die door hem rijk en machtig zijn gemaakt en als knipmessen voor hem buigen. Pak hun luxueuze hui zen in Londen af, bevries hun mil jardentegoeden, weiger hun kinde ren toegang tot dure Westerse oplei dingen, en dan kun je wachten op een interne revolte. Sommigen menen dat Poetin zich dan nog altijd kan wenden tot China en zijn 'kameraad' Xi Jinping. Maar in die verhouding is hij niet de bo venliggende partij. En dat zal niet fijn voelen voor de leider van het machtige Rusland. De tv-toespraak van Vladimir Poetin maandagavond zal worden herinnerd als het moment dat de Russiche president twee gebieden die zich van Oekraïne hebben afgescheiden als zelfstandige staten erkende. Maar wat zei Poetin nu écht? De toespraak was óók his torisch omdat Poetin zijn volk een mee slepend college gaf over de geschiedenis van Oekraïne, een selectieve eigen versie. En die komt erop neer dat Oekraïne eigenlijk geen bestaans recht heeft. Nooit gehad heeft ook. De toespraak, waarvan een Engelse vertaling is terug te lezen op de site van het Kremlin, sluit naadloos aan op een gevoel dat al dertig jaar bij veel Russen leeft: het uiteenvallen van de Sovjet-Unie was een vergis sing. Het leidde tot verlies van grond gebied, van mensen en van internati onaal respect. Poetin heeft het zelf al eerder 'de grootste geopolitieke cata strofe van de twintigste eeuw' ge noemd. Hij lijkt die geschiedenis stapje voor stapje terug te willen draaien. In bijna alle voormalige Sovjetrepublieken zijn inmiddels weer Russische troepen. In Rusland zien ze dat anders: juist de Navo is sinds het uiteenvallen van de Sovjet Unie sterk in Russische richting uit gebreid. Zelfs voormalige delen van de Sovjet-Unie, zoals de Baltische Staten, zijn er nu onderdeel van. Poetin begon vriendelijk. Hij onderstreepte dat Oekraïne niet zo maar een buurland is. ,,Het is een on losmakelijk deel van onze eigen ge schiedenis, cultuur en ruimte. Het zijn onze kameraden, onze dierba ren, familieleden, via een bloedband met ons verbonden. Sinds mensen- heugenis hebben de mensen in het zuidwesten van wat historisch gezien Rusland is, zichzelf Russen en ortho dox-christenen genoemd.'' Oekraïne en Rusland delen inder daad een lange geschiedenis, die te ruggaat tot het middeleeuwse rijk rond Kiev. Beide landen zien die stad, die veel ouder is dan Moskou, als geboorteplaats van hun taal en cultuur. Er wonen ook veel Russen in Oekraïne, vooral in het oosten. Maar de laatste duizend jaar is Oekraïne, of een deel daarvan, onder deel geweest van verschillende rij ken. En sinds de tsaren heeft Oe- kraïens nationalisme de heersers in Petersburg en Moskou al geïrriteerd. Kortom, Rusland en Oekraïne heb ben een gedeelde én elk een eigen geschiedenis. Net als Hongarije en Oostenrijk of Nederland en België die hebben. Machinaties Het moderne Oekraïne is vervolgens, zei Poetin, ,,geheel en volledig ge schapen door Rusland.'' Hij vertelde tot in detail hoe het na de revolutie van 1917 op 'slordige wijze' een eigen staat binnen de Sovjet-Unie werd. „Natuurlijk kunnen we het verleden niet veranderen.'' Maar politieke ma chinaties ,,kunnen of mogen nooit gebruikt worden als de grondbegin selen van soevereiniteit.'' Bij het uiteenvallen van de Sovjet Unie in 1991 zijn de Oekraïense auto riteiten begonnen hun soevereiniteit ANALYSE Het zijn onze dierbaren, familie, via een bloedband met ons verbonden te bouwen op het ontkennen van al les wat ons bindt, zei Poetin. ,,Daar werden ze bij geholpen door externe krachten, die daar een netwerk van non-gouvernementele organisaties voor gebruikten.'' Ook de protesten op het Maidanplein, die in 2014 leid den tot democratische verkiezingen, waren extern gedirigeerd. ,,De Ame rikaanse ambassade voorzag de de monstranten van 1 miljoen dollar per dag.'' Poetin concludeerde: ,,De sta biele tradities van een echte staat heeft Oekraïne nooit gekend.'' De president ging hier voorbij aan het feit dat Oekraïne zich in 1991 ont worstelde aan de greep van Moskou, het werd niet 'weggegeven'. Bij een vrij referendum stemde een overgro te meerderheid van het volk vóór on afhankelijkheid. En bewijs dat hulp organisaties werken voor westerse regeringen of dat de Amerikanen geld uitdeelden - een al langer rond gaande complottheorie - is er niet. En nu zijn er dan plannen om Oekraïne Navo-lid te maken, ver volgde de president. ,,Misschien niet morgen, maar dan overmorgen.'' ,,Ik vraag er in het bijzonder aandacht voor dat het gevaar van een plotse linge aanval op ons enorm toe neemt.'' De Navo-landen zeggen juist dat er geen plan is om Oekraïne toe te laten. Alleen willen ze het land niet het recht ontnemen om een lid maatschap aan te vragen. Daarover gaat allereerst een soevereine staat zelf, vinden ze, niet zijn buurman. GO WOENSDAG 23 FEBRUARI 2022 President Poetin overlegt met zijn veiligheidsraad, terwijl Oekraïne voorraden aanvult in het dorp Svitlodarsk in Donetsk. FOTO'S AFP, REUTERS, AP, GETTY De les: 'het bestaansrecht van Oekraïne bestaat niet' Hans Nijenhuis Moskou/Rotterdam - President Vladimir Poetin van Rusland Een vrouw kijkt naar de televisietoespraak van Vladimir Poetin. foto epa

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2022 | | pagina 13