u
Minister Kuipers: 'Blijf wél een mondkapje dragen'
5
In de stem van verpleegkun
dige Claudia Anssems klinkt
nu, bijna twee jaar later, de
emotie nog door als ze terug
denkt aan die ochtend tijdens
de eerste coronagolf. Onderweg
naar haar werk in het Brabantse
verzorgingstehuis hoorde ze op de
autoradio het zoveelste item
over applaus voor ziekenhuisper
soneel. ,,Dat was zo confronterend.
Het leek alsof de helden van de
zorg alleen in het ziekenhuis be
stonden. In de politiek en in de
media ging het toen alleen maar
over de situatie in de ziekenhui-
delijke sluiting van verpleeghui
zen voor bezoek was voor ons het
absolute dieptepunt", stelt Ac-
tiZ-bestuurder Mireille de Wee.
De verpleeghuizen moeten zelf
ook lessen trekken uit de coronacri
sis, stelt de Onderzoeksraad. ,,Ook
de verpleeghuissector was niet op
een pandemie voorbereid'', schrijft
de raad. ,,In verpleeghuizen is de af
gelopen jaren door groeiende aan
dacht voor kwaliteit van leven, au
tonomie en huiselijkheid sprake
van ontmedicalisering. Dit heeft
mede tot gevolg dat de hygiëne en
infectiepreventie binnen verpleeg
huizen ondergeschikt raakt'', con
cludeert het rapport.
Ouderenbond KBO-PCOB ziet
het rapport als een 'erkenning van
het leed van alle bewoners, perso
neel, mantelzorgers en naasten'.
De organisaties hopen dat er les
sen worden getrokken uit de con-
Mijn kinderen konden
zwaaien voor het
raam: daar moest ik
het mee doen
clusies. ANBO stelt dat verpleeg
huizen 'nooit en te nimmer' meer
volledig mogen worden afgesloten
van de buitenwereld bij een vol
gende virusuitbraak.
Bami
Daar is iedereen het mee eens.
Ook de bewoners van Hagedonk,
die rond het middaguur in het res
taurant op hun bord bami wach
ten. Degenen die niet dementeren
herinneren zich de eerste maan
den van de pandemie nog goed.
,,Het eten werd op m'n kamer ge
bracht, mijn kinderen konden
zwaaien voor het raam: daar moest
ik het mee doen'', vertelt Mien
Aarts (86). ,,Die eenzaamheid
hoop ik nooit meer mee te ma
ken.'' Haar tafelgenote Jo de Graaf
(91) schudt haar hoofd. ,,Dat was
vreselijk. Die herinnering raak ik
nooit meer kwijt.''
aan in de rij bij de verdeling van de
toen nog schaarse beschermings
middelen en testcapaciteit. Mede
daardoor kon het virus ongenadig
hard toeslaan in verzorgingshui
zen: ongeveer de helft van alle co
ronasterfgevallen in die periode
betrof verpleeghuisbewo
ners. Toen eenmaal doordrong hoe
ernstig de situatie was, stelde het
kabinet een bezoekverbod in,
waardoor ouderen maandenlang
hun naasten moesten missen:
,,Heel schrijnend. Ook het geeste
lijk lijden was enorm.''
Afzondering
Door gebrek aan testcapaciteit
moesten soms complete afdelin
gen in afzondering na twee infec
ties op de verdieping. Zo werd
quarantaine opgelegd aan grote
groepen bewoners. Als er meer ge
test kon worden en als schaarse
mondkapjes eerder aan de oude
renzorg verstrekt waren, hadden
de verpleeghuizen er beter voorge
staan, stelt OVV-voorzitter Jeroen
Dijsselbloem, 'mogelijk ook zon
der bezoekverbod'.
De eerste maanden van de co-
ronapandemie waren voor de ver
pleeghuizen 'een slechte film',
stelt bestuurder Jacqueline de
Groot van Verenso, de vereniging
van specialisten ouderengenees-
kunde, in een reactie op het rap
port. ,,Wij hebben al aan het begin
van de uitbraak continu aan de bel
getrokken en gevraagd om testen
en persoonlijke beschermings
middelen voor de langdurige zorg.
Aanvankelijk vonden we helemaal
geen gehoor, alle aandacht ging
naar de ziekenhuizen. Terwijl de
meest kwetsbaren in het verpleeg
huis wonen."
Ook de koepel van zorgorganisa
ties ActiZ herkent zich 'helaas' in
de conclusies van de OVV. ,,De tij-
zen, de bezetting van de ic's. Voor
ons werd niet geklapt, terwijl wij
echt op ons tandvlees liepen. De
ziekenhuizen konden in elk geval
nog operaties afzeggen, hoe verve
lend dat ook was. Wij niet. Wij
konden onze bewoners niet naar
huis sturen.''
In de verpleeghuizen voltrok
zich tijdens de eerste coronagolf
een 'stille ramp', concludeert de
OVV in het gisteren verschenen
rapport. Ondanks het expliciete
doel om kwetsbare mensen te be
schermen, werden verpleeghuizen
over het hoofd gezien. Aanvanke
lijk was de ouderenzorgsector niet
vertegenwoordigd in het OMT.
Verpleeghuizen stonden achter-
Die sluiting van
verpleeghuizen voor
bezoek was het
absolute dieptepunt
Vanaf vrijdag 25 februari geldt de
mondkapjesplicht alleen nog in het
openbaar vervoer en op luchtha
vens. In winkels, op scholen of in
andere openbare gebouwen hoeft
een mondmasker dan niet meer.
Toch is het verstandig om de mond-
maskers wél te blijven dragen, zei
Kuipers in een Kamerdebat over de
nieuwe coronamaatregelen. ,,We
deden in het verleden vaak lacherig
over Aziatische landen waar het ge
bruikelijk is een mondmasker te
dragen. Maar het is verstandig als
wij dat ook doen.'' De mondkap
jesplicht blijft overigens wel gelden
in winkels in stationshallen.
Hoewel het debat ging over de
aangekondigde versoepelingen van
de coronamaatregelen, wilde de
Tweede Kamer vooral praten over de
invloed die het ministerie van Volks
gezondheid uitoefende op adviezen
van het Outbreak Management
Team (OMT). Die adviezen horen
onafhankelijk te zijn, maar inmid
dels is duidelijk dat ambtenaren van
het ministerie teksten aanpasten.
Volgens minister Kuipers hebben
ambtenaren alleen teksten verdui-
delijkt, maar zijn conclusies niet
veranderd. De adviezen van de
OMT'ers waren volgens hem af en
toe zo technisch, dat niet altijd dui
delijk was wat ze betekenden.
Het programma Nieuwsuur
meldde vorige week dat ambtena
ren teksten aandroegen over mond-
We deden vaak
lacherig over
Aziatische landen,
waar dit normaal is
kapjes in verpleeghuizen. Ambte
naren vroegen een zin toe te voegen
die het dragen van mondmaskers in
de ouderenzorg ontmoedigde. Op
positiepartijen verwijten het mi
nisterie van Volksgezondheid doel
bewust 'de boel te hebben misleid'
omdat er een tekort was aan be
schermingsmiddelen.
SP-Kamerlid Maarten Hijink
wees erop dat het kabinet op vragen
over de noodzaak van mondmas-
kers in verpleeghuizen destijds ver
wees naar het OMT-advies waarin
stond dat dat niet nodig was. ,,Ik
ben hier gewoon piswoest over!''
Minister Dilan Yesilgöz (Justitie)
maakte verder duidelijk dat carna
val dit jaar vooral 'een horecacarna-
val' zal zijn. Omdat er bijna geen
evenementen ofoptochten worden
georganiseerd, wordt carna
val vooral in cafés gevierd. ,,En dan
gelden dezelfde regels als in de rest
van het land'', zegt ze. In kroegen
met meer dan vijfhonderd bezoe
kers geldt dan het zogeheten ïG-be-
leid: alle bezoekers, gevaccineerd of
niet, moeten zich laten testen op
corona om binnen te mogen. In
kroegen en zalen met minder dan
vijfhonderd bezoekers kan ieder
een gewoon binnenlopen.
Carnaval begint op 26 februari, de
dag nadat vrijwel alle coronaregels
vervallen.
GO DONDERDAG 17 FEBRUARI 2022
Prinsenbeek
- Mien Aarts (86), bewoonster
van complex Hagedonk
'Die eenzaamheid hoop ik
nooit meer mee te maken'
Jo de Graaf, bewoonster van
woonzorgcentrum Thebe Hage-
donk, nuttigt haar middageten
met anderen in het restaurant.
FOTO ARIE KIEVIT
- Mireille de Wee, koepel van
zorgorganisaties ActiZ
Annemieke van Dongen
DEN HAAG
Hoewel de mondkapjesplicht
straks vrijwel overal vervalt, is
het toch verstandig om een
mondmasker te blijven dragen in
openbare ruimtes. Dat zegt mi
nister Ernst Kuipers (Volksge
zondheid).
- Ernst Kuipers, minister
- Marcia Nieuwenhuis
Hans van Soest
