Helft huishoudens
voelt dure energie
niet in portemonnee
GA SNEL NAAR KIOSK.Nl/AUTOWEEK
17
SCHRIKKEN INVESTEERDERS AF
vend was. De rechtbank in Den
Haag gaf vorig jaar Milieudefen
sie gelijk dat Shell zijn uitstoot
moet verlagen. In die laatste zaak
loopt nog een hoger beroep,
maar Milieudefensie heeft al
brieven naar andere bedrijven
gestuurd. De boodschap: verlaag
je uitstoot, anders kan er een
rechtszaak komen.
,,Wij hebben liever ook geen
rechtszaken", zegt Marjan Min-
nesma van Urgenda in een reac
tie. Ze is het eens met Ingrid
Thijssen dat de overheid de lei
ding steviger in handen zou
moeten nemen. Ze ziet dat het
huidige kabinet ook doen en ze
bepleit het al heel lang. ,,Maar als
de overheid dat niet doet, als ze
weigert de maatregelen te ne
men die horen bij de verdragen
waar ze zelf partij bij is, dan
moet je als burger wel.''
Moet je wel? Zou ze het niet
beter aan de politiek kunnen la
ten? ,,Dat zouden we natuurlijk
liever doen, maar als die nalaat
op te treden? Als je eenmaal
weet wat er gebeurt als we het
klimaatprobleem niet aanpak
ken, kun je jezelf niet meer recht
in de ogen kijken als je niks doet.
Althans: ik niet.''
Stikstof
Komt de rechter daarmee op de
stoel van de politiek te zitten?
„Lastige vraag'', zegt hoogleraar
bestuursrecht Jacobine van den
Brink. ,,Want de ene rechtszaak
is de andere niet.''
Bij stikstof was het helder,
zegt zij. ,,Daar is gewoon duide
lijke wet- en regelgeving, de
overheid verstrekte vergunnin
gen die daarmee in strijd waren.
Als de overheid in strijd met de
wet handelt, wat je dan verder
ook van die wet vindt, is het niet
raar dat de rechter daar een
streep doorheen zet.''
Bij de Urgenda-uitspraak ligt
het voor de hoogleraar al iets va
ger. ,,Urgenda beriep zich op in
ternationale afspraken. Die wa
ren bindend, maar waren ze ook
keihard? Hier kun je zeggen dat
de rechter ver gaat, in elk geval
verder dan hij tot dan toe deed.''
En Milieudefensie? ,,Dat was
geen zaak tegen de overheid,
maar tegen een bedrijf. Shell
houdt zich aan de wet. Dan gaat
het wel ver dat een rechter in een
geschil tussen twee particulie
ren zulke grote verplichtingen
oplegt. Te ver, vind ik.'' Maar,
haast ze zich te zeggen, andere
rechtsgeleerden kunnen daar
anders over denken.
En die onzekerheid, die wil je
dus niet. Op dat punt is Van den
Brink het wel met Ingrid Thijs
sen eens. ,,Maar rechters maken
de regels niet, ze passen de regels
toe. Wat je dus wilt, is dat de
overheid heldere regels stelt. En
zich ook zelf aan die wetten en
internationale afspraken houdt.
Als ze dat laatste niet wil of niet
kan, dan moet ze de wet aanpas
sen, of die afspraken niet ma
ken.''
Het hoge inflatiecijfer geeft volgens
ABN Amro een vertekend beeld. In
januari namen de energiekosten
met 90 procent toe, berekende het
CBS. De stroomprijzen waren zelfs
110 procent hoger dan een jaar eer
der. Dat betekent dat alleen al de
energie goed is voor een inflatie van
3 procent. Dat is een flinke aanslag
op de huishoudportemonnee.
In de praktijk valt het koop
krachtverlies veel lager uit, meldt
ABN Amro. Dat heeft te maken met
de manier waarop het CBS de infla
tie berekent. Die vergelijkt de prijs
van een jaar geleden met de prijs
nu.
Maar lang niet iedereen krijgt
met die prijsverhoging van 90 pro
cent te maken. In juni vorig jaar had
56 procent van de huishoudens een
energiecontract met een looptijd
van één tot vijf jaar, blijkt uit de
Energiemonitor van toezichthou
der ACM. En 40 procent heeft een
contract met een looptijd van twee
tot vijf jaar. Deze mensen hebben
dit jaar in ieder geval geen last van
de hogere prijzen. Veel huishou
dens betalen nog gewoon de 'oude'
tarieven. Pas als het contract af
loopt, krijgen ze te maken met de
dan geldende energieprijzen.
Milde winter
ABN Amro keek naar de bedragen
die huishoudens in januari daad
werkelijk betaalden voor energie.
Daaruit bleek dat de uitgaven met
30 procent zijn gestegen. Dat is een
derde van de 90 procent prijsstij
ging die het CBS rapporteerde.
Daaruit blijkt al dat lang niet elk
huishouden met de hogere prijzen
te maken heeft.
ABN Amro wijst ook nog op
energiebesparende maatregelen die
veel huishoudens het afgelopen jaar
namen. Huizen zijn geïsoleerd,
zonnepanelen geïnstalleerd. Bo
vendien is er sprake van een milde
winter. De verwachting is dat er so
wieso minder energie is verbruikt.
Dat is gunstig voor de energiereke
ning.
De andere belangrijke oorzaak
van de inflatie zijn de gestegen
voedselprijzen. Die prijsverhogin
gen merken consumenten wel di
rect; iedereen moet boodschappen
doen. Hoe hard die prijzen stijgen,
is moeilijk aan te geven. Aan de ene
kant zitten er nog de nodige prijs
verhogingen aan te komen. Bedrij
ven als Unilever hebben bijvoor
beeld niet alle kosten doorbere
kend. Voor dit jaar houden de fabri
kanten rekening met verdere stij
gingen. Maar die kosten doorbere
kenen is niet eenvoudig. Als het om
levensmiddelen gaat, zijn de super
markten formidabele tegenstan
ders. Die willen de boodschappen
zo goedkoop mogelijk houden.
De grote vraag is hoelang de hoge
inflatie aanhoudt. De Europese
Centrale Bank (ECB) denkt nog
steeds dat de inflatie in de loop van
het jaar zal dalen, vooral doordat er
een einde komt aan de stijging van
de energieprijzen.
C Inflatiecijfers CBS
geven volgens ABN
Amro een vertekend
beeld; huishoudens
met een vast contract
betalen nog de oude
energietarieven
GO DINSDAG 15 FEBRUARI 2022
klimaatbeleid'
Maar liefst 6,4 procent bedroeg
de inflatie in januari, meldde het
Centraal Bureau voor de Statis
tiek (CBS). Maar die hoge infla
tie voelt lang niet iedereen
direct in de portemonnee.
Peet Vogels
Amsterdam
van de huishoudens heeft een
energiecontract met een looptijd
van twee tot vijf jaar.
F Over acht jaar moet de
CO2-uitstoot met minstens
55 procent zijn terugge
bracht. FOTO ANP
