Hoogleraar Lückerath ziet omslagpunt in emancipatie
wm~,
■JN
17
Nederlanders zijn behoudender dan
ze zelf denken, maar er begint echt
iets te schuiven. Het is een mijlpaal dat
de helft van het kabinet uit vrouwen
bestaat, stelt hoogleraar Mijntje
Lückerath. ,,Deze vrouwelijke
ministers zijn rolmodellen."
viüy
'Geen enkel
Duits meisje zal
twijfelen of een
vrouw bonds
kanselier kan
worden'
l jaren brengt
Mijntje Lüc
kerath als onder
zoeker in de Fe
male Board In
dex het aantal
vrouwen op topposities in Ne
derland in kaart, dus, ja, die ene
bordesfoto van de nieuwe rege
ring van vorige maand was een
persoonlijk hoogtepunt. ,,Het is
zonder twijfel een mijlpaal dat er
50 procent vrouwelijke ministers
zijn." Toch zat de Tilburgse hoog
leraar corporate governance (over
bestuurscultuur bij grote bedrij
ven) en zelfverklaard 'strijdster
voor de vrouwenzaak' iets dwars
aan alle berichtgeving over het
nieuwe kabinet. ,,Als over Sigrid
Kaag als eerste vrouwelijke mi
nister van Financiën gesproken
werd, ging het vaak over het feit
dat zo'n post 'een opstapje' naar
een vrouwelijke premier kan zijn
en dat vind ik echt afschuwelijk.
Hebben wij als Nederlanders een
soort gewenningsfase nodig?
Voor een vrouwelijke premier?
Seriéus?"
,,Ik ben van 1968, groeide op in
een tijd dat Nederland als zeer
vooruitstrevend bekend stond.
Mijn vader en moeder werkten
allebei en kookten allebei. Pas in
mijn studententijd ontdekte ik
hoe conservatief dit land óók is.
Ik was als economiestudent in de
minderheid, daarna werd ik er als
moeder op aangekeken dat mijn
kinderen op school altijd over
bleven, en als er iets met hen was,
werd ik gebeld. Ook als ik 80 kilo
meter verderop zat en mijn man
5. En dan was er natuurlijk mijn
Female Board Index, het onder
zoek naar vrouwen aan de top,
waaruit lang bleek dat vooral
mannen de macht hadden. Dus,
ja, mijn conclusie: Nederlanders
zijn behoudender dan ze denken
en zien een man nog altijd eerder
als premier dan een vrouw."
,,Het begint ermee dat we lange
tijd niet de noodzaak voor twee
inkomens voelden. Daarnaast is
er dat oude, taaie idee dat kinde
ren gelukkiger zijn met een moe
der die thuis met een kopje thee
wacht. Ook ik had dat idee, tot ie
mand me erop wees dat Neder
landse kinderen niet om die re
den de gelukkigste ter wereld
zijn, maar omdat ze veel bewe
gingsvrijheid hebben. Als wer
kende moeder strijd je zowel te
gen het beeld dat de buitenwe
reld van een 'goede moeder'
heeft, als tegen je eigen angst
beeld dat jouw kinderen het
slechter hebben."
„Natuurlijk. Door diversiteit ver
betert de besluitvorming. Er ko
men andere perspectieven op ta
fel. Het is ook democratisch van
groot belang. Het kabinet als af
spiegeling van de bevolking.
Daarnaast zullen deze vrouwe
lijke ministers rolmodellen zijn,
zoals ook Angela Merkel een rol
model was. Geen enkele Duitse
jongen of meisje zal ooit twijfe
len of een vrouw bondskanselier
kan worden."
,,Als hij er nadrukkelijk bij stil
had gestaan, had hij misschien de
indruk gewekt dat het er vooral
om ging om vrouwen te benoe
men. Dat 'vrouw zijn' hun voor
naamste kwaliteit was. Dus het is
wel goed dat hij er niks groots
van maakte.''
H 1
,,In die tijd kwam hij nog met die
uitleg die ik echt als onzin zie:
'We zijn voor de beste kandidaat
gegaan'. Alsof zo'n selectiecom
missie uiterst objectief vaststelt
wie de 'beste' is. Juist in zo'n se
lectieproces spelen allerlei onbe
wuste processen een rol, bijvoor
beeld dat mannen eerder voor
een man kiezen die op hen lijkt
dan voor een vrouw. Een selectie
commissie beoordeelt een vrouw
vaak ook anders dan een man. Bij
twijfel is de gedachte over een
man: 'Ik zie het hem wel doen'.
Bij een vrouw: 'Ze is er nog niet
klaar voor'."
,,Het belangrijkste is dat mensen
door hebben dat zo'n selectiepro
ces helemaal niet zo objectief is
en dat ze ervoor zorgen dat een
selectiecommissie niet alleen uit
mannen met dezelfde achter
grond en visie bestaat. Waar ik
ook op hamer: zoek niet iemand
met precies dezelfde capaciteiten
als de mensen die er al zitten
maar iemand die iets anders mee
brengt. En: geef headhunters de
opdracht te verrassen. Die head
hunters zijn voor de top van be
drijven vaak heel belangrijk, zij
maken de voorselectie. Als zij al
tijd maar met dezelfde namen
komen, schiet het niet op."
,,Ik ben er principieel nog steeds
op tegen dat de overheid zich zo
intensief met de leiding van be
drijven bemoeit. Waarom moet
dat ene middelgrote familiebe
drijf per se een vrouw van buiten
voor een raad van bestuur als er
een mannelijke interne kandi
daat is die jarenlang meeloopt?
Loyaliteit is dan ook belangrijk.
Het gaat me erom dat vrouwen
aan de top over de hele linie heel
gewoon worden; niet dat er in élk
bedrijf een vrouw aan de top zit.
Tegelijkertijd zie ik dat het vrij
blijvende 'streefgetal' van de
overheid niet veel deed en dat dit
quotum wel werkt. Nu al. Een be
drijf als Snowworld (indoor
ski-centrum) had twee manne
lijke commissarissen klaarstaan
maar moet nu toch op zoek naar
een vrouw. Prima. Ik denk overi
gens dat het aantal topvrouwen
hoe dan ook zal toenemen, onaf
hankelijk van quota."
,,We naderen het punt waarop
bedrijven zich gaan schamen als
ze in hun jaarverslag nog een foto
hebben van een raad van com
missarissen of raad van bestuur
met dezelfde mannen met de
zelfde pakken, huidskleur en
leeftijd. Het punt waarop mensen
zich realiseren dat ze star en ou
derwets overkomen en dat het
schadelijk voor hun reputatie is.
Jongeren willen veel liever voor
een modern en vooruitstrevend
bedrijfwerken."
,,Daar stuiten we op het feit dat
mannen en vrouwen op één punt
wezenlijk van elkaar verschillen.
Vrouwen hebben een grotere so
ciale interesse, werken liever met
mensen dan met dingen. Onder
zoek toont aan dat ze daardoor -
ook na een technische studie -
liever in de zorg of farmaceuti
sche industrie werken dan als in
genieur op een booreiland of als
flitshandelaar op de beurs. Is dat
dus niet te veranderen? Of spelen
er andere dingen? Bijvoorbeeld
een machocultuur in bepaalde
sectoren? Dat moeten we verder
onderzoeken.''
GO ZATERDAG 12 FEBRUARI 2022
Een vrouw als
premier, hoezo
is dat wennen?
EEFJE OOMEN
A
U stelt de vraag, maar wat is het
antwoord?
Waarom is dat zo?
Toch: u wordt vrolijk van dit
nieuwe kabinet. Waarom?
Opvallend: Rutte zelf besteedde
nauwelijks aandacht aan dit his
torische feit.
Of wilde Rutte geen aandacht
voor het feit dat er allang meer
vrouwen hadden kunnen zijn?
Het hoog
ste aandeel
topvrou
wen zit bij
non-pro-
fitorganisa-
ties: 40
procent.
1 1 ~l
FEMALE BOARD
INDEX
r "Pf iA
1
Als topmannen zich vaker omrin
gen door mannen, hoe door
breek je dat dan?
Sinds 1 januari heeft Nederland
voor het eerst bij wet een vrou
wenquotum. Dat moet zorgen
voor meer vrouwen in de rvc's. U
was daar lange tijd tegen.
O ja?
Op sommige plekken gebeurt er
bijna niks. In de top van de bouw,
de techniek, de ict.