Schunnige foto's 'neveneffect
van 1,8 miljoen jaar evolutie'
■M&J
Wangedrag van Marc Overmars
kan leiden tot een tuchtzaak
5
financiële belang? Als je ingrijpt, zijn de kosten
op korte termijn groot. Maar als morele missers
uiteindelijk onderdeel van de heersende cultuur
worden, creëer je uiteindelijk een groter pro
bleem."
Moreelverval?
Is Ajax een club in moreel verval? David Endt,
tot 2013 teammanager en cultuurbewaker bij de
Amsterdamse club, vindt die conclusie veel te
voorbarig. ,,Dat kun je in mijn ogen niet afmeten
aan een paar losstaande incidenten. De corona-
vlucht was echt een misser, dat is duidelijk. En
de tijd moet leren wat de club Ajax in het geval
van Overmars te verwijten valt. Ik ken Ajax juist
als een club die zichzelf een voorbeeldfunctie
toedicht. Shirtjes in de broek, kousen omhoog,
sportief voetbal. Wel is het zo dat de club ope
reert in een veranderende wereld."
Als directeuren werden Van der Sar en Over
mars 'net zoals elk serieus bedrijf geconfron
teerd met maatschappelijke discussies als diver
siteit, inclusiviteit en Metoo, constateert Simon
Kuper. Maar daar zijn ze volgens de Britse auteur
niet bepaald goed voor opgeleid. ,,Ze hebben er
vanuit hun achtergrond als voetballer nul erva
ring mee. Ze zijn groot geworden in een wereld
die niet op de normale lijkt.''
Nee, veel onderzoek is er op
merkelijk genoeg niet naar het
fenomeen dickpics gedaan,
vertelt seksuologe Mandy Ronda. ,,Er
zijn diverse theorieën in omloop. Het
strategische motief is een veelge
noemde: de man hoopt dat de vrouw
hen een vergelijkbare foto terug
stuurt."
Een probleempje: geen vrouw
vindt een ongevraagde foto van een
mannelijk geslachtsdeel fijn, laat
staan sexy, zegt Ronda. ,,Het is op zijn
best vervelend en soms ronduit inti
miderend, zoals bij Overmars of Riet
bergen." Zelf kreeg en krijgt de sek
suologe ook regelmatig vieze foto's
toegezonden. ,,Vrijwel altijd van ano
nieme accounts."
Duidelijk is dat dickpics in deze tijd
van WhatsApp, Facebook en Snap-
chat schering en inslag zijn. Bijna de
helft van de single-vrouwen ontving
wel eens een ongevraagde dickpic,
aldus een Amerikaanse studie door
Match.com uit 2016. Bij een andere
poll van YouGov erkende een kwart
van de 18- tot 34- jarige mannen - de
millennials - dickpics te hebben ver
stuurd. Ruim de helft van de vrou
wen had er tenminste één ontvangen.
Bij vrouwen in de leeftijd van 35 tot
54 jaar was dat ruim een derde. In dit
onderzoek ging het overigens mede
om foto's binnen een relatie of bij het
daten.
De onderzoekers vroegen vrouwen
en mannen verder wat zij van dick-
pics vinden. 'Onbeschoft' was bij bei
den de nummer 1-reactie. Dan komt
een opmerkelijk verschil aan het
licht: 'sexy' is namelijk reactie twee
bij mannen. Vrouwen antwoordden
juist 'stompzinnig' en daarna 'zielig'.
Een onderzoek van de Amerikaanse
Indiana University onder ruim twee
duizend vrouwen en bijna driehon
derd homo- en biseksuele mannen
bevestigt dit genderverschil. Vrijwel
alle vrouwen - hetero, lesbisch en bi
seksueel - reageerden negatief op een
ongevraagde dickpic. Homoseksuele
en biseksuele mannen vonden het op
een uitzondering na juist prima.
Motieven
Het Amerikaans-Canadese onder
zoek 'Ik zal jou de mijne laten zien,
dan toon jij de jouwe' uit 2020 is een
van de eerste grote wetenschappelijke
studies naar dickpics. De onderzoe
kers bevroegen 1307 mannen naar
hun motieven: ruim de helft hoopte
op een foto retour, ruim een derde
poogde er seks door te krijgen, schrij
ven Flora Oswald en haar mede-on
derzoekers in The Journal of Sex Rese
arch. Velen zien dickpics verder als
een normale manier van flirten.
Een minderheid van de mannen
gebruikt de dickpic om te shockeren
of angst aan te jagen. Zulke mannen
vertonen vaker narcistische karakter
trekken of vrouwonvriendelijk sek
sistisch gedrag, concluderen de on-
derzoekers verder. Regelmatig kan er
sprake zijn van exhibitionistisch ge
drag.
Seksuologe Ronda spreekt van de
digitale variant van het ouderwetse
potloodventen. ,,Ook dat doen vooral
mannen. Heb je ooit een vrouw op
een paadje in een park of in de bus
opeens haar regenjas zien open
slaan?"
De diverse redenen waarom man
nen dickpics sturen, maken het voor
vrouwen lastig om de verzender op
hun nummer te zetten. Zelf wilde
Ronda er een statement tegen maken.
Als ludieke actie beloofde ze tegen
betaling van 10 euro afzenders te ad
viseren over de kwaliteit van hun
foto. De opbrengst ging naar slachtof
ferhulp. ,,Gevolg was dat ik alleen
maar meer dickpics ontving. Toen
ben ik er maar mee gestopt."
De Amerikaanse Kerry Quinn
wilde mannen eveneens een lesje le
ren. Ze stuurde matches op da-
ting-app Bumble ongevraagd clo
se-ups van haar vagina. De meeste
mannen reageerden euforisch.
Vraag blijft, waarom veel mannen
menen dat vrouwen een ongevraagd
kiekje van hun geslacht wel kunnen
waarderen. ,,Dickpics zouden wel
eens het ongelukkige neveneffect
kunnen zijn van 1,8 miljoen jaar men
selijke evolutie", noemt Oswald één
van de hypothesen. ,,Mannen zijn ge-
evolueerd om seksuele bedoelingen
te overschatten." Nu veel mannen al
te graag naaktfoto's van vrouwen
zouden willen ontvangen, denken ze
dat dat omgekeerd ook zo is.
Deze veronderstelling, die het ge
drag van een Marc Overmars enigs
zins lijkt goed te praten, is er echter
maar één. De 'schot hagel-methode'
is een andere, oppert Oswald. ,,Man-
nen kunnen dergelijke afbeeldingen
naar talloze vrouwen sturen in de
hoop dat ten minste één positief zal
reageren. Een dergelijke aanpak ver
eist een minimale investering van de
afzender." Bij Overmars komt daar
een machtspositie bij, waardoor hij
denkt het te kunnen maken.
Volgens directeur Henk van Aller van
ISR moeten bestuurders en begelei
ders in de sport melding maken van
misstanden zodra ze er kennis van
krijgen. Die afspraken zijn gemaakt
met alle sportbonden, ook met de
KNVB. Op dit moment is er volgens
Van Aller nog geen melding binnen
over misstanden bij Ajax, maar hij
verwacht dat dit binnen afzienbare
tijd wel zal gebeuren. Mocht Ajax zich
toch niet zelfmelden, dan kan de aan
klager van het ISR op eigen initiatief
informatie inwinnen over de zaak op
basis van wat de club zelf naar buiten
bracht en wat er nu in de media over
is verschenen.
Volgens Henk van Aller staan on
derzoeken naar misstanden in de
sport onder leiding van officieren van
justitie, die door het ISR worden ge
vraagd op te treden als speciaal aan
klager. Zij beschikken over een team
van ongeveer 25 onafhankelijke on
derzoekers, veelal mensen met erva
ring bij de recherche of onderzoeks
bureaus, die de feiten en omstandig
heden onderzoeken. Is er sprake van
ernstige strafbare feiten, dan is er
nauw overleg met de politie over wie
het onderzoek gaat doen. Ook wordt
bij slachtoffers geïnformeerd of ze
aangifte willen doen.
De onderzoekers rapporteren hun
bevindingen aan de aanklager die op
basis daarvan een conclusie trekt. Dat
kan betekenen dat de zaak wordt voor
gelegd aan de tuchtrechter. Als er te
weinig bewijs is, volgt een sepot.
De vertrokken Ajax-directeur loopt
het risico dat hij voor levenslang ge
schorst wordt en geen functies meer
in het Nederlandse voetbal mag uit
voeren. Die straf zou niet gelden voor
het buitenland.
Bij de KNVB zijn vorig jaar tachtig
meldingen binnengekomen over
grensoverschrijdend gedrag in het
voetbal, zoals pesten, machtsmisbruik
en seksuele intimidatie.
Meer vrouwen
De kwestie-Overmars kan voor Ajax flinke ge
volgen hebben. Hoofdsponsor Ziggo gaf bijvoor
beeld al aan 'zeer geschrokken' te zijn. Wat zou
Ajax moeten doen om het morele kompas weer
in de juiste richting te krijgen? Meer vrouwen in
de top zou zeker helpen, zegt diversiteitsonder
zoeker Inge Claringbould. ,,Maar dan niet één of
twee, want vanuit een minderheidspositie is het
alsnog lastig om je stem te laten horen. Het zou
ook heel veel helpen als mannen die het niet
eens zijn met de gang van zaken zich laten ho
ren. Juist mannen die minder macho zijn, die
een prima moreel besef hebben. Want die zijn er
genoeg."
Hoogleraar corporate governance Lückerath-
Rovers adviseert de Ajax-top ook om op zoek
te gaan naar tegenspraak. „Je zou jezelf als
top van een bedrijf minimaal één keer
per jaar heel kritisch moeten evalueren.
Dat is moeilijk voor mensen die alle
maal heel succesvol zijn, daarom moetje
er ook altijd een externe deskundige voor
inschakelen. En dan de vraag stellen: wat
wij normaal vinden, vinden anderen
dat ook normaal?"
GO WOENSDAG 9 FEBRUARI 2022
Digitaal potloodventen, zowel
Ajax-directeur Mark Overmars als
ex-The Voice bandleider Jeroen
Rietbergen hebben zich er schuldig
aan gemaakt. Maar waarom verstu
ren mannen eigenlijk ongevraagd
foto's van hun geslachtsdeel
(dickpics) naar vrouwen?
David Bremmer
Amsterdam
Wat bezielde Marc Overmars
om foto's van zijn geslachtsdeel te
versturen, als een soort digitaal
potloodventen? foto pim ras
Het gedrag van Marc Overmars
(48) bij Ajax heeft mogelijk tucht
rechtelijk consequenties voor
hem. Ajax is verplicht de zaak
aan te melden bij het Instituut
Sportrechtspraak (ISR), dat
onderzoek gaat doen. De uitkomst
kan in het uiterste geval leiden
tot een tuchtzaak.
Raymond Boere
Hilversum
