H
Rozen kopen voor Valentijn? Wees er snel bij en schrik niet
Voor sportwedstrijd of sollicitatiegesprek geldt: bereid je optimaal voor
3
terugkeren naar wat je
moet doen: uitvoeren
wat je hebt getraind.''
Buiten de sport is het
niet anders, zegt Van Ype-
ren. Een sollicitatie is geen
gewone ontmoeting. Bereid je
voor. ,,Denk scenario's uit: welke
vragen kunnen ze me stellen? Juist
ook die waar je bang voor bent. Dan
heb je die antwoorden in laatjes in je
hoofd. En die kun je opentrekken op
het moment dat het moet. Net als
met Max Verstappen. Denk je dat hij
intuïtief de juiste keuze maakt? Nee,
dat heeft hij tig keer geoefend! Hij
heeft alle scenario's doorgenomen: in
die situatie is dat de beste optie, en
dat doet hij dan ook.''
Maar die beruchte strafschoppen
van Frank de Boer dan? De dag voor
de halve finale tegen Italië op het EK
van 2000 had hij er wel tachtig geoe
fend, vertelde hij later. Toch miste hij
er twee. De druk die je tijdens de
wedstrijd ervaart, is niet na te boot
sen, was zijn conclusie.
,,Het vreemde is dat je dat nooit
hoort over piloten. Van hen ver
wachten we toch echt dat ze trainen
in simulaties waar ze het lot van
honderden mensen in handen heb
ben'', zegt Ger Post, docent neurowe
tenschappen aan de Universiteit van
Melbourne en auteur van het boek
Stalen zenuwen. ,,Uit onderzoek blijkt
dat je niet de omstandigheden van
het moment precies hoeft na te boot
sen. Maar door het jezelf moeilijk te
maken in de training - bijvoorbeeld
je presentatie voor een klein publiek
te oefenen - kun je er wel voor zor
gen dat je leert presteren mét die
extra druk.'' En die strafschoppen?
Guus Hiddink liet ze als coach van
Zuid-Korea ook oefenen. Maar dan
mét publiek.
Ireen Wüst kan als geen ander 'pieken'. Presteren op het
moment dat het moet. Kunnen gewone mensen dat ook leren?
„Maak het jezelf eens extra moeilijk in de training.''
dat gebeurt best vaak. Bij sporters, die
net in de finale geen goede wedstrijd
spelen, maar ook bij rijexamenkandi
daten, die bij de eerste kruising in
eens gaan twijfelen. Daar zijn tal van
redenen voor, die mentale begelei
ders van topsporters allemaal rang
schikken onder één term: afleiding.
Bijzondere wedstrijd
„Afleiding is er altijd", zegt Van
Yperen. Denk aan de verwachtin
gen. De angst om te verliezen. Of
juist het besef datje kuntwin-
nen, net voordat je die laatste
bocht door moet. Of de drang om
iets extra's te doen, waarop je niet
hebt getraind. „Dan ga je extra de
mist in." Wegdrukken van die ge-
Denk je dat Verstappen intuïtief
de juiste keuze maakt? Nee, dat
heeft hij tig keer geoefend!
dachten helpt niet. ,,Je hoort olympi-
ers wel eens zeggen: het is maar een
gewone wedstrijd. Maar het gevaar
daarvan is, dat als je dan eenmaal de
baan opkomt, je wordt overmand.
Want het is geen gewone wedstrijd.
Dus je kunt die gedachte beter toela
ten. Het is een bijzondere wedstrijd,
klaar. En dan weer zo snel mogelijk
Of het nu voor een eerste
marathon is, een be
langrijke presentatie of
een lastig examen - er
zijn momenten dat we
boven onszelf willen uitstijgen. Zoals
Ireen Wüst dat kan. „Boven jezelf
uitstijgen is een onhaalbaar
doel", zegt Nico W. van Ype
ren. „Als je dat nastreeft, zet
je jezelf onnodig onder druk.
Het gaatje echt niet lukken
om op een magische wijze
beter te presteren dan je kunt.
Dat doet Ireen ook niet. Wat
wél kan, en wat zij héél goed kan,
is het maximale uit jezelf halen."
Van Yperen is hoogleraar sportpsy
chologie in Groningen. Hij wijst met
een maar even op een groot verschil
met het 'gewone' leven: topsporters
moeten hun prestaties leveren voor
een groot publiek. Zij kunnen dus
ook falen voor een groot publiek. En
dat voor de camera moeten uitleggen.
Dat is toch anders dan een sollicita
tiegesprek in een kamertje tegenover
twee mannen in pak.
Maar verder werkt veel hetzelfde.
,,Het gaat erom je echt optimaal voor
te bereiden en vervolgens, op het
moment dat het ertoe doet, het pres-
tatieverlies zoveel mogelijk te beper
ken.'' Het verlies inderdaad. Een
mens kan niet beter presteren dan
wat in 'm zit, maar wel slechter. En
Valentijn is misschien wel de belang
rijkste feestdag voor bloemisten en
bloementelers. Vooral rode rozen zijn
een hit op die dag. Maar dit jaar is an
ders dan anders, vanwege hoge prij
zen en beperkte beschikbaarheid.
,,Normaal kost een rode roos met
lange steel 1,95 euro. Met Valentijn is
dat 3,50 euro. Maar dit jaar kosten ze
5 euro'', zegt Edwin van Arkel, direc
teur van bloemenbezorgservice Top-
bloemen.nl. ,,De vanafprijs voor een
Valentijnsboeket is 15,95 euro.''
Niet alleen rozen zijn schaars en
duur. Het totale aanbod van bloemen
blijft achter. Ook chrysanten en tul
pen bijvoorbeeld zijn er minder.
Daar zijn verschillende redenen
voor. Een belangrijke is de hoge gas-
prijs. Sommige telers slaan een teelt
over, uit vrees niet uit de kosten te
komen. Anderen zetten de tempera
tuur lager. ,,Dat scheelt kosten, maar
zorgt er ook voor dat de bloemen
minder groot worden en de stelen
minder lang'', zegt een woordvoerder
van Royal FloraHolland, de grote
bloemenveiling. ,,Zeker rozen en
chrysanten hebben veel warmte en
licht nodig.''
Niet alleen uit Nederland is het
aanbod beperkt. Ook uit het buiten
land, met name Kenia, worden min
der bloemen ingevlogen. ,,Dat heeft
te maken met de beperkte lucht
vrachtcapaciteit'', aldus de woord
voerder. Dat treft opnieuw de roos
het hardst. Een kwart van de Keni-
aanse bloemen zijn rozen.
De telers die wel kunnen leveren,
zijn nu spekkoper. De prijzen zijn
opperbest. In januari was de rozen-
prijs 18 procent hoger dan een jaar
eerder. Dat is flink boven de inflatie.
En de verwachting is dat de prijzen
goed blijven.
Niet alleen voor telers is Valentijn
een belangrijke dag, ook voor de
bloemisten is het topdrukte.
En niet alleen in Nederland.
De vraag naar bloemen blijft
dit jaar groot, ziet Van Arkel. Maar dit
jaar is het wel spannend voor de
C Telers slaan
een teelt over,
uit vrees niet
uit de kosten te
komen
bloemisten. Aan de ene kant is er de
vraag of er voldoende bloemen te
krijgen zijn. Aan de andere kant is
het een personeelsprobleem. ,,Door
corona is het moeilijk personeel te
krijgen.'' Dat is normaal gesproken
ook al lastig. ,,Het is een dag dat va
der, moeder, ooms en tantes worden
ingeschakeld. Maar nu veel mensen
besmet zijn of in quarantaine zitten
is het een nog groter probleem'',
weet Van Arkel.
De kans neemt toe dat bloemis
ten nee moeten verkopen aan
klanten. Dat is zuur, omdat de
omzet op Valentijnsdag tot wel
tien keer zo groot is als op een
normale dag.
GO WOENSDAG 9 FEBRUARI 2022
Wat olympisch kampioen Ireen Wüst
héél goed kan, zegt de sportpsycho-
loog, is het maximale uit zichzelf halen.
FOTO'S PIM RAS
Zo piek je
op het juiste
moment
Hans Nijenhuis
- Nico van Yperen, sportpsycholoog
Groningen
ALMERE
Het Valentijnsboeketje wordt dit
jaar duur betaald. Als er al een
boeket te bemachtigen valt.
- Peet Vogels
