Koken we vandaag met olijfolie, kokosolie of roomboter?
WAAROM EEN
KLONTJE
BOTER PRIMA
KAN
Mannenprobleem
u
27
HUISARTSENPOST Rutger Verhoeff schrijft wekelijks over patiënten die hem raken
n de discussie boter versus olie,
delft boter meestal het onderspit.
De reden daarvoor is volgens Tiny
van Boekel, emeritus hoogleraar
levensmiddelentechnologie van
Wageningen University Research,
simpel. Het verschil qua voedings
waarde zit hem in het soort vetzuren.
Waar boter bestaat uit de meer ver
zadigde vetzuren, blinkt olie uit door
de grote hoeveelheid onverzadigde
vetzuren. ,,Onderzoek heeft verza
digde vetten jaren geleden in ver
band gebracht met een verhoogd
risico op hart- en bloedvaten.''
Boter is daarom meer dan eens
weggezet als een product waarvan je
aders dichtslibben. ,,Daar is de laatste
jaren wel wat discussie over geweest,
dat olie - en enkel olie - de basis zou
vormen van een 'gezond' voedings
patroon. In werkelijkheid ligt het
genuanceerder.''
De conclusie is steeds vaker dat er
geen verband kan worden aange
toond tussen verzadigde vetten en
hart- en vaatziekten. Daarnaast bevat
boter ook veel goede voedingsstof
fen, zoals vitamine A, D en E. En we
kunnen zowel verzadigde vetten (die
vaak in dierlijke producten zitten),
als onverzadigde vetten (vaak in
plantaardige producten)
gebruiken.
Boter of olie: wat is nu eigenlijk het beste om te
gebruiken en waarom? Experts geven hun
oordeel over het groeiende aanbod aan
producten.
'Kokosolie,
mits onbewerkt,
is een vetsoort die
makkelijk
afbreekbaar is'
Gezonde vetten
Uiteraard, benadruk
ken zowel diëtisten
als Van Boekel, is
balans het sleutel
woord. ,,Het hangt erg
afvan je totale voe- - desirée
dingspatroon. Eet MARSMAN
gevarieerd en matig, dan is
er niets aan de hand. Bovendien is
een klont boter bij je aardappels lek
ker; het gaat ook om smaak en bele
ving.''
Olie heeft al jaren een prima repu
tatie. De reden? De goede, onverza
digde vetzuren, beter bekend als
omega 3 en 6. Die eerste werkt ont-
stekingsremmend, maar die tweede
kan - in grote hoeveelheden - vol
gens voedingsdeskundige Desirée
Marsman van de Vitaliteitsbrouwerij
juist het omgekeerde effect hebben.
„Vandaar dat mijn voorkeur in eerste
instantie uitgaat naar olijfolie en niet
naar arachide- en zonnebloemolie.
Die laatste bevatten relatief veel
omega 6.''
Kokosolie gunt zij een tweede plek
in haar favorietenlijst. Die bevat wel
iswaar verzadigde vetten (en
veel), maar we hebben het
hier over een vetsoort
die volgens Marsman
gemakkelijk is af te
breken. „Helaas geldt
dat alleen voor de on
bewerkte variant, ge
maakt van verse
kokosnoten. In de
supermarkt vinden we
vooral bewerkte varian
ten."
Volgens Marsman is goede
olie héél gezond. De vetzuren
bevorderen de opname van
vitamines zoals A, D, E, en
K. ,,Al verliest het door
de bewerking - olie
wordt verhit, gekoeld en
geschikt gemaakt voor gebruik -
wel wat van zijn goede eigenschap
pen.''
Om die reden wordt extra vierge, het
onbewerkte olijfolieproduct afkom
stig uit de eerste koude pers, ge
roemd. Olijfoliesommelier Wilma
van Grinsven-Padberg is groot voor
stander van dit product. ,,Wat mij
opvalt, is dat mensen standaard
naar de milde olijfolie
grijpen. Ze denken:
'mild', dat is
gezond, ter
wijl milde of
klassieke
olijfolie hart
stikke bewerkt
is en daarom
minder voedingsstoffen bevat.''
Extra vierge olijfolie leent zich ook
prima om in te bakken, volgens Van
Grinsven-Padberg. ,,Vroeger filterde
men de olie tussen stenen, waarbij
het residu dat achterbleef - restjes pit
en schil - kon verbranden tijdens het
bakken. Tegenwoordig wordt de echt
goede olie gefilterd en gedecanteerd
met ultramoderne machines, dus je
bakt in een product mét gezond
heidsvoordelen.''
Bakken en braden
Elke boter en olie heeft een rook-
punt: een temperatuur waarop het
ontbindt en er schadelijke stoffen
kunnen ontstaan. ,,Veel gerechten
kun je met boter of olie prima verhit
ten, mits je bakt op maximaal 170
graden'', waarschuwt Van Boekel.
Als het op frituren aankomt, heeft
hij nog een wijze raad: „Onverza
digde vetten zijn heel
reactief. Dat bete
kent dat er bij
het verhit
ten van
plantaardige
oliën tevens
schadelijke
stoffen kun
nen ontstaan.
Frituren in
olie kan, maar
je moet regel
matig verver
sen.''
k ben verliefd, dokter.'
Ik kijk meneer Van Hout verbaasd
aan. Niet omdat ik denk dat je op 72-ja-
rige leeftijd niet verliefd kan worden,
maar omdat ik dacht dat hij voor pros
taatklachten kwam; een mannenprobleem
stond er achter zijn naam in de agenda.
'Dat ik dat nog zou meemaken na alles
wat er gebeurd is,' praat hij verder met een
grote, gelukzalige glimlach op zijn gezicht
en een twinkel in zijn ogen. Na een lang
durig ziekbed verloor zijn vrouw drie jaar
geleden het gevecht tegen borstkanker. Ze
waren 45 jaar getrouwd.
'Hoe heeft u uw nieuwe liefde ontmoet?'
vraag ik uit nieuwsgierigheid. Met zijn
vingers doet hij alsof hij op een toetsen
bord tikt. 'Internetdating.' Daarna vertelt
hij hoe goed het klikt tussen hen, dat zijn
nieuwe vriendin een winnend lot
uit de loterij is en dat zijn kinde
ren er net zo blij mee zijn.
'En nu zit je hier,' zeg ik als
ik het gevoel heb dat hij uit
gepraat is. 'Waar kan ik je
mee helpen?'
'Ik ben misselijk door van
die fladderende insecten in
mijn buik,' knipoogt hij om ver
volgens serieus te vervolgen. 'Ik zeg
het maar even zoals het is, dokter. Ik kan
geen volledige erectie meer krijgen.'
Hierna volgt een voor mij als huisarts op-
'Ik
ben mis
selijk door die
fladderende
insecten in
mijn buik'
vallend openhartig verhaal over alle sek
suele handelingen die ze samen al tever
geefs geprobeerd hebben. Hij ervaart ge
lukkig geen enkele druk, maar begint
zich nu wel een beetje zorgen te
maken, aangezien hij nooit
erectieproblemen heeft ge
had. Ik vraag hem vervol
gens of ze voldoende tijd
nemen om opgewonden te
raken. Of hij tijdens het
masturberen in zijn eentje
ook klachten ondervindt. Of
hij medicatie of supplementen
slikt en of zijn penis een abnor
male vorm heeft. Op de eerste antwoordt
hij bevestigend en op de rest ontkennend.
'Een soort faalangst,' omschrijf ik zijn pro-
bleem na een kort lichamelijk onderzoek.
'Mogelijk een combinatie van een lange
tijd geen intimiteit met iemand anders én
prestatiedrang. Bij goede erecties tijdens
zelfstimulatie en/of bij ochtenderecties is
er niets mis met uw penis.'
Hij haalt opgelucht adem, waarna ik alle
behandelopties met hem bespreek. Daar
van vindt hij de erectiepillen of een door
verwijzing naar een seksuoloog de beste.
Als eerste wil hij de pillen proberen en we
spreken een controle af.
Een maand later gaat hij
weer voor me zitten. Zijn
glimlach is nog groter dan de
vorige keer. 'Ik wilde u per
soonlijk vertellen hoe goed
het is gegaan.'
GO ZATERDAG 5 FEBRUARI 2022
MARIE-LOUISE HOOGENDOORN
Dichtslibben
van roomboter?
Er is steeds
minder bewijs
dat verzadigde
vetten en hart
en vaatziekten
verband houden.
FOTO GETTY IMAGES
De namen zijn geanonimiseerd en/of er is toestemming gevraagd aan patiënten.
