13
Studentenprotest tegen enorme studieschuld na mislukt leenstelsel
Die tegemoetkoming is om te huilen
'Voor de rest van mijn leven aan schuld vast'
Tot 2015 kregen studenten
een prestatiebeurs, die
werd omgezet in een gift
als ze voldoende presteer
den. Daarna ging het hui
dige leenstelsel gelden voor de stu
diefinanciering. Studenten konden
toen geld lenen tegen een relatief lage
rente. De gemiddelde studieschuld
lag door dat stelsel vorig jaar op
15.200 euro.
Het kabinet-Rutte IV wil nu van
het gehate leenstelsel af, dat ongelijk
heid in de hand zou werken. Vanaf
2023 krijgt de nieuwe generatie stu
denten naar verwachting weer een
prestatiebeurs. De groep die moest
studeren onder het leenstelsel - meer
dan een miljoen studenten, van wie
er 788.000 een lening hebben afge
sloten - kan een tegemoetkoming
verwachten. Daarvoor is 1 miljard
euro vrijgemaakt.
Volgens jongerenorganisaties komt
dat neer op 1000 tot 2000 euro extra
per student (naast een tegoed ter
waarde van ongeveer 2000 euro dat
leenstelselstudenten na het behalen
van hun diploma al krijgen voor een
vervolgopleiding). Die tegemoetko
ming vindt de boze groep een drup
pel op de gloeiende plaat in vergelij
king met de volledige compensatie
Studenten gaan morgen demonstreren op het Museumplein in
Amsterdam om volledige compensatie te krijgen voor het
leenstelsel. Het kabinet zou hen nu afschepen met 'een fooi' voor
de jaren dat ze schulden moesten maken om te kunnen studeren.
die zij eisen. ,,Alle studenten moeten
eerlijk voor het leenstelsel worden
gecompenseerd!", luidt de leus.,, Wat
ons betreft zouden studenten moe
ten krijgen wat ze aan basisbeurs zijn
misgelopen", zegt voorzitter Ama
Boahene van de Landelijke Studen
tenvakbond (LSVb) erover. ,,Vóór
2015 kreeg je als uitwonende student
ongeveer 270 euro per maand. Voor
vier jaar studeren ben je dan zo'n
13.000 euro misgelopen." De vele
miljarden die dat zou kosten, zijn er
simpelweg niet. Toch gaan de stu
denten op initiatief van de LSVb en
FNV Young United morgen de bar
ricaden op. Het is de bedoeling dat
minstens vijfduizend studenten, ge
steund door 89 (ook politieke) orga
nisaties op het Museumplein in Am
sterdam een 'Compensatieprotest'
houden.Zo noemt ISO-voorzitter
Lisanne de Roos (Interstedelijk Stu-
denten Overleg) de afspraken in het
coalitieakkoord echter 'bitterzoet'
voor de leenstelselgeneratie. ,,Deze
generatie komt er bekaaid vanaf, dat
kan echt anders." Opvallend: ook de
Jonge Democraten doen mee, terwijl
hun eigen minister (Robbert Dijk
graaf) de afschaffing van het leenstel
sel gaat bewerkstelligen. Voorzitter
Joris Hetterscheid is daar op zich
hartstikke blij mee. ,,Maar wij vinden
het onverteerbaar dat studenten uit
de tijd van het leenstelsel door hun
torenhoge schuld straks moeilijker
een huis kunnen kopen. Daar moet
iets aan gebeuren, via een hogere
compensatie."
Overigens is nog niet tot in detail
uitgewerkt welke studenten uit de
tijd van het leenstelsel recht krijgen
op welk bedrag. Moet het bijvoor
beeld verschil maken of je destijds
thuis of op kamers hebt gewoond en
ofje überhaupt hebt geleend toen het
kon of zelfje boontjes hebt gedopt?
Zo kan door de politiek nog gespeeld
worden met de tegemoetkomings-
systematiek, valt te horen in het
Haagse.
Maar meer dan 1 miljard euro is
niet beschikbaar, door andere proble
men die het kabinet moet tackelen;
denk bijvoorbeeld aan de mogelijke
miljarden voor gedupeerde box
3-spaarders. En compensatie? Inge
wijden spreken sowieso liefst over
'tegemoetkoming' van studenten.
„Compensatie. Bij dat woord denk ik
vooral aan de zwaargetroffen ouders
uit de toeslagenaffaire", aldus een
bron rondom het kabinet.
Universiteiten van Nederland, de
koepel van alle universiteiten waar
studenten leren, staat niet op de
steunlijst. De club bemoeit zich niet
met het protest op het Museumplein,
bevestigt een woordvoerder. ,,Wij
zien dit als een sociaaleconomische
kwestie, niet als een onderwijskwes
tie. Compensatie is iets tussen de
studenten en de overheid. Het leen
stelsel heeft enorme investeringen
opgeleverd in de kwaliteit van het
hoger onderwijs en dat blijft ook zo
met terugkeer van de studiebeurs,
dat is voor ons belangrijk."
Echt intimiderend
ik moet straks
een halve ton
terugbetalen
halve ton terugbetalen!
Terwijl ik altijd naast mijn
studie heb gewerkt, dat
maakt het nog zuurder."
De tegemoetkoming doet
haar lachen. ,,Maar het is
om te huilen. Het is niet
eens 10 procent van mijn
hele schuld, inclusief een
tegoedbon die ik niet
meer nodig heb. Dus voel
ik me genegeerd. Want
bezwaren die we hebben
Ilse Valkering (25) doet
een master in governance
ofsustainability in Den
Haag. Zij is erg blij dat alle
acties tot herinvoering
van de studiebeurs heb
ben geleid. ,,Het besef is er
dat je mensen niet kunt
opzadelen met een
schuld." Die van Ilse be
draagt nu rond de 45.000
euro. ,,Dat is echt intimi
derend, ik moet straks een
aangedragen, zijn maar
deels gehoord." Daarom
gaat ze demonstreren. ,,Ik
merkte dat eerder protest
op het Malieveld echt iets
heeft opgeleverd en hoop
dat we hier ook iets moois
kunnen neerzetten. Want
wij zijn de pechgeneratie,
de heersende politiek
heeft ons in een positie
gezet waar we nauwelijks
meer uit kunnen komen."
Marinus Jongman (23)
is student internationale
betrekkingen in Gronin
gen. Hij heeft onder het
leenstelsel al ongeveer
35.000 euro studieschuld
opgebouwd. ,,Ik vind het
echt verschrikkelijk", zegt
Marinus daarover. ,,Ik kijk
ernaar en denk: 'Waarvoor
was dit nou nodig?' Nu zit
ik de rest van mijn leven
aan die schuld vast, terwijl
generaties voor en na mij
dat probleem niet hebben.
Het voelt zo willekeurig."
Hij vindt de tegemoetko
ming waarover het kabi
net spreekt 'onzin'. ,,Het
voelt als een zoethouder
tje. Het meest frustre
rende is dat er een aantal
beloftes is gedaan bij de
invoering van het leen
stelsel om ons te sparen.
Maar uiteindelijk hebben
studenten er helemaal
niks aan gehad. En dan
krijgen we nu 'erkenning'
ter waarde van 1000 euro?
Op zijn minst is een flink
stuk meer gerechtvaar
digd. Als ze mij zouden
geven wat ik ben misgelo
pen, moeten er heel wat
miljarden worden bijge-
plust. Helemaal als politici
niet willen dat er een hele
generatie boos op ze is."
Generaties voor mij
en na mij hebben dit
probleem niet. Het
voelt willekeurig
GO ZATERDAG 5 FEBRUARI 2022
Pechgeneratie de barricade
op voor compensatie
Edwin van der Aa
Amsterdam
Het beeld van Bre-
derode op de Nieuw-
markt in Amsterdam
werd vorig jaar uit pro
test tegen jarenlang
'rood staan' ingepakt
met rode kleding.
FOTO'S ANP, CORNÉ SPARIDAENS,
MARCO DE SWART
k - Ilse Valkering j
Marinus Jongman
