Werkwijze Emergis voor Zeeuwen met psychische problemen op de schop
11
Emergis. Het is de grootste instelling
voor geestelijke gezondheidszorg in
Zeeland. Je kunt er terecht voor uit
eenlopende (psychische) problemen.
Of het nu gaat om depressie, huiselijk
geweld, alcoholverslaving of psy
chose. Maar, ze lopen bij Emergis te
gen de grenzen van hun kunnen aan.
Daarom gooien ze het roer om.
Niet voor niets sloot Emergis on
langs twee klinieken. Het waren niet
de eerste, en het zullen ook niet de
laatste zijn. ,,Er is in Nederland iets
grondig mis in de geestelijke gezond
heidszorg", zegt Gerco Blok, bestuur
der bij de instelling. ,,Per inwoner
hebben we de meeste psychiaters en
psychologen ter wereld, maar ner
gens zijn de wachtlijsten voor men
tale gezondheidszorg zo lang als
hier."
Wachtlijst
Hij wijst naar een woord dat letterlijk
op zijn muur is geplakt: justice
(rechtvaardigheid). ,,Zorg gaat steeds
meer om een rechtvaardige verdeling
van schaarste. We kunnen op een
spreekuur de beste zorg geven, maar
als dat betekent dat anderen op een
wachtlijst komen, lever je als organi
satie geen goede zorg."
Wat hij eigenlijk zegt, is dat Emer-
gis dreigt vast te lopen. Verandert er
niets, dan komen er mensen in de
kou te staan. Mensen die hulp nodig
hebben, omdat ze een (ernstig) men
taal probleem hebben.
,,Eén op de vier tot vijf mensen
krijgt in zijn leven te maken met een
mentaal probleem", schetst Sabien
Raams, de andere bestuurder van
Emergis. ,,Het kan ons allemaal over
komen."
Blok: ,,Er zijn twee redenen. De spe
cialistische mensen die we nodig
hebben, zijn steeds minder goed te
vinden. Het zorgt voor personeelste
kort, net zoals je dat ziet in de rest
van de gezondheidszorg."
,,De tweede reden is: aanbod cre-
eert vraag. In de geestelijke gezond
heidszorg behandelen we steeds
meer relatief lichte problemen ten
koste van complexe zorg aan mensen
die het hard nodig hebben."
Raams: ,,Ja. Emergis helpt elk jaar
zo'n 13.000 mensen. De meeste wo
nen gewoon thuis, komen langs voor
een afspraak of krijgen thuis hulp.
Een kleine groep wordt behandeld in
onze klinieken."
Blok: ,,Het inzicht daarover is veran
derd. Heel veel mensen maken in
hun leven een psychisch moeilijke
periode door. In het verleden was het
normaal om te denken: als je er maar
even uitgaat, dan lost het probleem
zich op. Dat is niet zo."
Blok: ,,Als we mensen opnemen in
een kliniek, halen we hen uit hun
vertrouwde omgeving. In eerste in
stantie voelen mensen zich opge
lucht. Maar als ze na de opname
weer naar huis gaan, zie je
vaak dezelfde problemen
h weer terugkomen."
Wegaan de
komende
jaren meer
aandacht
besteden
aan
preventie
Blok: ,,Als je in een kliniek zit, word
je afhankelijk van de hulpverleners
die er rondlopen. Dat is menselijk.
Maar het helpt je niet om je leven
weer op de rit te krijgen. Je moet
mensen alleen in een kliniek opne
men als het echt niet anders kan. Tij
delijk. De klinieken voor acute hulp,
versterken we. Maar van alles wat
niet acuut is, moeten we ons
afvragen of we dat nog
wel moeten blijven
doen."
Blok: „Precies. We zien dat
mensen hier niet beter wor
den. Cru gezegd: het is veelal een
ziekmakend milieu. De oplossing ligt
vaak bij de mensen thuis."
,,Heel veel mentale problemen
ontstaan door stress, door dingen die
in onze omgeving gebeuren. Pak je
die oorzaken aan, dan pak je ook de
mentale problemen aan."
Blok: ,,Een groot probleem in Neder
land is eenzaamheid. Door die een
zaamheid kunnen mensen depressief
raken. En dan behandelen wij de de
pressie. Maar het onderliggende pro
bleem, de eenzaamheid, het gebrek
aan sociale contacten, lossen we niet
op."
Als mensen
na een
opname naar
huis gaan, komen de
problemen vaak terug
Raams: ,,Ja. We gaan de komende ja
ren meer aandacht besteden aan pre
ventie, het voorkomen van klachten.
Dat is beter dan genezen. Positieve
gezondheid wordt het genoemd. Het
gaat erom dat je nadenkt, met ande
ren, over hoe mensen gezond wor
den en blijven. Want geestelijke zorg
is niet altijd de beste oplossing."
Hoe ziet dat er concreet uit?
Blok: ,,We kijken - samen met ge
meenten - welke problemen mensen
hebben, hoe die kunnen worden op
gelost en welke zorg ze nodig heb
ben. Onze teams geven die zorg
thuis, waar nodig meerdere keren per
week. Alleen in uiterste nood volgt
opname in een kliniek."
Blok: ,,Ja. We kijken met interesse
naar Limburg waar ze een proef doen
met positieve gezondheid. Je ziet er
bijvoorbeeld een opleving van buurt
huizen. Door sociale contacten op te
doen, zijn mensen minder snel een
zaam en hebben ze minder (psychi
sche) gezondheidsklachten."
Raams: „We moeten niet al
les oplossen met psychia
ters of psychologen. Wie
het even moeilijk heeft,
hoort er al snel niet meer
bij. Als we het gewoner
vinden dat het af en toe
mentaal niet zo lekker gaat,
zien we weer meer naar elkaar
om."
Blok: ,,Ja. Die ervaring hebben we
met de klinieken die we al hebben
gesloten. Mensen wonen zelfstandig,
weliswaar met begeleiding van
Emergis, in een eigen woning. En, ze
behoren niet of nauwelijks tot de ca
tegorie verwarde personen."
Blok: ,,Zeker, het is een kantelpunt in
de geestelijke gezondheidszorg.
Emergis zal kleiner worden."
Raams: ,,Dat we niet alles alleen
moeten willen doen. Specialismen
waarin we ons echt onderscheiden,
behouden we. De rest doen we sa
men met anderen. Verder zetten we
meer in op digitale zorg. Als het echt
nodig is, kun je op ons rekenen. Maar
we smeren niet meer je boterham."
De hulp aan mensen
met psychische
problemen in Zeeland
gaat op de schop. Meer
hulp thuis, minder in
klinieken. „Geestelijke
zorg is niet altijd de
beste oplossing."
GO VRIJDAG 4 FEBRUARI 2022
Kloetinge
Waarom dreigt het vast te lopen?
U moet dus met minder medewer
kers meer mensen helpen?
De locatie van
Emergis in Kloe-
tinge. Onlangs
heeft de organi
satie twee klinie
ken gesloten.
FOTO JOHAN VAN DER
Maar juist een groep die hulp hard
nodig heeft. En u sluit juist klinieken.
Waarom niet?
- Sabien Raams,
Emergis
U zegt dat opname in een kliniek
niet meer van deze tijd is?
Eigenlijk druk je tijdens
zo'n opname alleen op
een pauzeknop?
Kunt u een voorbeeld noemen?
- Gerco Blok, Emergis
Dus u gaat mensen op een andere
manier helpen?
Dus iemand die in de stress zit door
schulden, is meer gebaat om iets
aan die schulden te doen?
Maar redden mensen het met hulp
aan huis?
Dat is nogal een omslag.
Wat betekent dat voor Emergis als
organisatie?
Bi!
'Minder opnames en juist
meer thuis behandelen'
Jeffrey Kutterink
