8
ONDERZOEK
RUIM KWART VAN NIET-NATUURLIJKE STERFGEVALLEN ALS NATUURLIJKE DOOD AANGEMERKT
Zwolle
en voorbeeld van hoe
het wel moet. Zo noe
men Nederlands be
kendste forensisch pa
tholoog Frank van de
Goot en forensisch on
derzoeker Sonja Veldthuis de herope
ning van het onderzoek naar de dood
van Hans van de Ven. Na onderzoek
van deze krant en professionals als
Van de Goot en Veldthuis gaat het
Openbaar Ministerie (OM) alsnog op
zoek naar de doodsoorzaak van de
69-jarige Amstelvener.
Zo soepel als in deze zaak loopt het
niet vaak. Het Nationaal Forensisch
Onderzoeksbureau (NFO) krijgt re
gelmatig verzoeken van radeloze
mensen die de vastgestelde
doodsoorzaak van hun overleden
partner of kind niet vertrouwen. In
hun zoektocht naar informatie stui
ten ze op instanties die niet meewer
ken of wetgeving die in de weg staat.
,,Veel mensen lopen tegen een muur
aan'', zegt Van de Goot. ,,Die komen
geen stap verder.''
Waar het NFI forensisch onderzoek
doet voor het Openbaar Ministerie,
werkt het particuliere onderzoeksbu
reau NFO in opdracht van burgers,
bedrijven, advocaten en ook de recht
bank. ,,Dat varieert van handschrift
onderzoek tot contra-expertises in
strafzaken'', zegt Veldthuis. „Hierbij
komen wij soms tot andere conclu
sies dan het NFI. Dat is niet met als
doel ze tegen te spreken, maar altijd
in het kader van waarheidsvinding.
Met name voor nabestaanden is dit
van groot belang voor bijvoorbeeld
rouwverwerking.''
Weten waaraan iemand is overle
den, kan daarbij veel verschil maken.
Zo werd een jonge vrouw van 23 jaar
met een verleden van depressies
dood gevonden naast een lege strip
medicijnen. Suïcide, luidde de diag
nose van de schouwarts. Maar dat
konden de ouders niet rijmen met de
omstandigheden dat hun dochter
juist een vriendje had en op vakantie
zou gaan. Bij een autopsie ontdekte
Van de Goot dat de vrouw was over
leden aan een hersenbloeding. ,,Suï-
cide of een natuurlijke dood, dat
maakt nogal uit voor de familie'', zegt
de forensisch patholoog. ,,Het pro
bleem is dat schouwartsen in Neder-
land alleen aan de buitenkant kij
ken."
Nederland toont niet veel interesse
in zijn doden. Van de ruim 160.000
sterfgevallen per jaar worden er
slechts 3000 lichamen aan een in
wendig onderzoek in het ziekenhuis
onderworpen. Daarvan worden jaar
lijks 300 doden door het OM onder
zocht. ,,En daar zitten ook de over
duidelijke gevallen van een niet-na-
tuurlijke dood bij, zoals mensen met
schotwonden'', zegt Van de Goot.
Hij is ervan overtuigd dat we in
Nederland tientallen, zo niet honder
den moorden per jaar over het hoofd
zien. ,,Als er geen sporen aan de bui
tenkant te zien zijn, houdt het on
derzoek al sne l op. Wegkomen met
vergiftiging is te makkelijk in Neder
land.''
Ook bijzonder hoogleraar Udo
Reijnders zei in 2016 dat artsen door
een gebrek aan expertise gevallen van
moord of doodslag niet signaleren.
Zo is uit onderzoek gebleken dat
ruim een kwart van de niet-natuur-
lijke sterfgevallen aanvankelijk als
natuurlijke dood was aangemerkt.
Barrières
Als nabestaanden zelf onderzoek
willen doen naar een alternatieve
doodsoorzaak, komen ze de nodige
barrières tegen. ,,Je komt in een bu
reaucratie terecht'', zegt Sonja
Veldthuis. „Allereerst moet de burge
meester toestemming geven om een
lichaam op te graven voor onderzoek.
Die stuurt het verzoek vaak door naar
de begraafplaats, maar daar staan ze
meestal niet te juichen, dus dat wordt
zelden toegewezen. Wie gegevens
wil opvragen, zoals het schouwrap-
port, stuit weer op privacywetgeving.
Voor rouwende familieleden wordt
zo'n traject al gauw te belastend.''
Van de Goot ervaart ook regelmatig
tegenwerking van partijen zoals het
OM. ,,We wilden bijvoorbeeld on
derzoek doen naar een vrouw die
dood onderaan een trap lag. De fami
lie wilde weten of ze was gevallen of
geduwd. Daarom vroeg ik schouwfo-
to's op bij het OM. De officier van
justitie weigerde dat en zei: 'Meneer
Van de Goot werkt nu voor de andere
kant.' Voor de verdediging, in plaats
van het OM, bedoelde hij. Dat vind ik
een krankzinnige gedachte. Waar
heidsvinding en rouwverwerking
zijn het enige doel van het onder
zoek, maar die foto's hebben we niet
gekregen."
Ook wanneer er geen enkele ver
denking is van moord of doodslag,
Wegkomen met
vergiftiging is
te makkelijk
in Nederland
zou er veel beter onderzoek moeten
zijn naar overleden mensen, vinden
de forensisch specialisten. ,,De hui
dige statistieken over doodsoorzaken
in Nederland zijn van voor- tot ach
terkant flauwekul", zegt Van de Goot.
„Meestal wordt er hart- en vaatziek
ten ingevuld. We hebben dat in het
ziekenhuis gecontroleerd. Wat bleek?
In de meeste gevallen was een infec
tie het onderliggende probleem. Ik
durf de stelling aan dat eigenlijk in
fecties de meest voorkomende
doodsoorzaak zijn in Nederland.''
Aandoeningen
Het vaker onderzoeken van de doden
gaat de medische wetenschap en de
maatschappij veel opleveren, meent
Van de Goot. ,,Je ontdekt bijvoor
beeld erfelijke aandoeningen waar
kinderen en kleinkinderen hun voor
deel mee kunnen doen. En het zal
een einde maken aan de onzinstatis-
tieken.''
De forensisch experts vinden dat
het systeem in Nederland op de
schop moet. We zouden naar Enge
land kunnen kijken, waar coroners
altijd onderzoek doen en bij de min
ste twijfel een autopsie plegen. ,,In
Nederland stopt de zorgverzekering
bij het overlijden'', zegt Veldthuis.
,,Heel zelden dekt de rechtsbijstands-
verzekering een onderzoek, maar
meestal is er geen geld voor beschik
baar. Eigenlijk zou de zorgverzeke
ring moeten doorlopen tot aan de
uitvaart.''
Nederland doet te
weinig onderzoek naar
sterfgevallen. Wie als
nabestaande zoekt naar
een doodsoorzaak stuit
soms op 'een muur van
tegenwerking' zeggen
experts van het
Nationaal Forensisch
Onderzoeksbureau.
Koen Voskuil
WOENSDAG 2 FEBRUARI 2022 GO
De badkamer
waar het li
chaam van Hans
van de Ven werd
gevonden. De
twijfels rond zijn
doodsoorzaak
maakt dat het
OM nader on
derzoek instelt,
waarvoor zijn li
chaam werd op-
gegeraven.
FOTOFRANSPAALMAN
Het OM laat
onderzoek doen
naar de doods
oorzaak van
Hans van de
Ven. FOTO HANNEKE
VAN HILTEN
- Frank van de Goot,
forensisch patholoog NFO
De podcast De zwarte dag van
Hans verschijnt wekelijks en is te be
luisteren via www.ad.nl/zwartedag en
kanalen als Spotify.
'We zien per jaar honderden
moorden over het hoofd'
