Nederland gaat
personeel van
ambassade Kiev
nu niet evacueren
8
De Navo zou geen 'inch' (2,54 centimeter) naar
het oosten opschuiven. Tenminste als de Sovjet
Unie zich neerlegde bij de hereniging van de
beide Duitslanden. De ruzie over die kwestie
duurt voort.
OORLOGSDREIGING OEKRAÏNE
Ook andere Europese landen eva
cueren hun ambassades niet, zegt
Hoekstra na overleg met zijn EU-
collega's in Brussel. Hij spreekt van
'een enorm dilemma'. ,,De situatie
is zorgelijk. Je wilt niet te vroeg
weggaan, maar je wilt er ook abso
luut zeker van zijn dat onze eigen
mensen veilig zijn. We blijven dat
van uur tot uur monitoren." Vol
gens Buitenlandse Zaken werken
op de Nederlandse ambassade in
Kiev, inclusieffamilieleden, 'enkele
tientallen' Nederlanders.
Europese ministers zien, ook na
digitaal overleg met hun Ameri
kaanse collega Antony Blinken,
geen aanleiding nu ambassadeper
soneel uit Oekraïne weg te halen.
De Russische president Poetin lijkt
zo een summier succesje te boeken:
iets van verdeeldheid in het zo op
eenheid gerichte westerse front.
Maar volgens EU-buitenlandchef
Josep Borrell halen de Verenigde
Staten en het Verenigd Koninkrijk
wel ambassademedewerkers en fa
milieleden terug uit Kiev, maar is
dat 'geen evacuatie'. ,,Niet-essenti-
ele staf en familieleden zijn vrij om
te gaan, maar de ambassade blijft
volledig operationeel." Borrell ver
wacht bovendien geen snelle Rus
sische inval in Oekraïne. ,,Er zijn
geen gegevens die de vrees voor een
onmiddellijke aanval versterken."
De ervaringen in Afghanistan,
toen Nederland de evacuatie te laat
begon, spelen zeker een rol, erkent
Hoekstra. Bronnen bij het ministe
rie van Buitenlandse Zaken wijzen
erop dat de situatie in Oekraïne ver-
schilt met die in Afghanistan vorig
jaar augustus. Talibanstrijders wa
ren al overal in Afghanistan aanwe
zig en grepen per regio de macht.
Ook benadrukt Hoekstra dat er in
tegenstelling tot Afghanistan, waar
de enige luchthaven dichtging na
dat de Amerikaanse militairen wa
ren vertrokken, geen beperkingen
zijn om Oekraïne uit te komen.
De buitenlandministers waren
het gisteren snel eens over een ver
klaring die aangeeft dat de westerse
veiligheid 'ondeelbaar' is en dat het
westen onverkort blijft inzetten op
een oplossing in overleg met Rus
land. De verklaring maakt duidelijk
dat herstel van oude invloedssferen,
zoals Moskou wil, uitgesloten is.
Er zijn geen gegevens
die de vrees voor
een onmiddellijke
aanval versterken
Over het sanctiepakket dat in wer
king moet treden als Rusland Oe
kraïne binnenvalt, is echter nog al
tijd geen overeenstemming. Vol
gens Hoekstra is er 'eensgezind
heid' dat het sanctiepakket 'stevig'
moet zijn, maar welke sancties er
volgen, is nog steeds onbekend.
Volgens Hoekstra ligt 'alles op tafel'.
Hoekstra reist volgende week
met premier Mark Rutte naar Oe
kraïne om te onderstrepen dat het
land 'een belangrijke bondgenoot'
is. Volgens Hans van Konings-
brugge, hoogleraar geschiedenis en
politiek van Rusland, past dat bin
nen 'het Europese patroon van soli
dariteit'. Ook andere landen sturen
of stuurden ministers naar Kiev.
Door een duobezoek te plannen
geeft Nederland 'een extra impuls'.
,,Het politieke element van MH17
speelt ook mee, niet alleen in Ne
derland maar ook in Brussel."
Ze zullen het er vast weer over hebben ge
had, afgelopen vrijdag in Genève, de Russi
sche minister van Buitenlandse Zaken
Sergej Lavrov, en zijn Amerikaanse ambt
genoot Antony Blinken. En ze gaan het er
de komende week vast ook weer over heb
ben, als stekelig element in een escalerende
ruzie om de toekomst van Oekraïne. Want
volgens de Russische president Vladimir
Poetin pleegde de Navo ruim dertig jaar
geleden keihard woordbreuk en staat de
militaire alliantie nu voor de poorten van
Rusland.
Maar is die beladen belofte, om de Navo
niet uit te breiden in oostelijke richting,
destijds gedaan of niet?
Historici zijn al ruim dertig jaar bezig
met de vraag. Er zijn twee kampen als het
gaat om de interpretatie. Ja, er zijn zeker in
februari 1990 'mondelinge' toezeggingen
gedaan door onder meer de toenmalige
Amerikaanse minister van Buitenlandse
Zaken James Baker aan diens toenmalige
Sovjet-collega Edoeard Sjevardnadze en
aan Sovjetleider Michail Gorbatsjov. De
Navo zou na de Duitse hereniging geen
inch verder oostwaarts gaan. Maar, en daar
zit hem de kneep, de geschiedenis veran
derde waar je bijstond en er werd heel veel
over en weer toegezegd. En net dit aspect is
G President niet formeel op papier gezet.
Poetin tij- Over hoe dat zo kon, kun
dens een be- je veel interpretaties lezen.
zoek aan Gorbatsjov kreeg later de
Oekraïne in Nobelprijs voor de Vrede,
2002. De maar vanuit Moskou bezien
president - zeker in de ogen van de
benadrukt haviken - was hij een be-
graag dat roerde dealmaker. De
Russen en Sovjetleider had op het
Oekraïners moment van de gesprekken
volgens hem rond de DDR ook urgentere
één volk zijn. zorgen: zijn eigen positie
FOTO ap wankelde door de kritiek
van Boris Jeltsin, de Sovjet
economie stond op instor
ten en het land had dringend valuta nodig.
Belangrijker was daarom op dat moment
dat er miljarden werden betaald door
Duitsland voor het binnenhalen van de
DDR. De gezaghebbende Amerikaanse
historicus Mary Sarotte schrijft in haar on
langs heruitgegeven standaardwerk Not
One Inch, America, Russia and the Making of
Post-Cold War Stalemate hoe een kwestie
van centimeters bijdroeg aan een post-
Koude Oorlogpatstelling tussen Rusland
en Amerika.
In het vervolgverhaal dat nu met alle
ellende rond Oekraïne een heel lange
staart blijkt te hebben, zitten veel miskleu
nen en inschattingsfouten van beide zij
den. Niemand kon in de toekomst kijken.
Zo dachten de Sovjets dat de landen die ze
in het Warschaupact hadden verenigd wel
genoeg anti-Duits (vanwege de Tweede
Wereldoorlog) zouden zijn om veilig on
der een Moskouse veiligheidsparaplu te
willen blijven. Dat bleek niet zo.
In de rij
Toen de Sovjet-Unie een jaar later in
stortte, stond het Oostblok in de rij voor
het lidmaatschap van de Navo en de Euro
pese Unie (EU). De triomferende Ameri
kanen onderschatten op hun beurt de
DINSDAG 25 JANUARI 2022 GO
Minister van Buitenlandse Zaken Wopke Hoekstra begroet zijn
Griekse collega Nikos Dendias in Brussel. foto epa
Nederlands ambassadeperso
neel in Oekraïne en hun familie
leden kunnen naar huis als ze
dat willen. Maar de Nederlandse
ambassade in Kiev wordt niet
geëvacueerd, stelt minister
Wopke Hoekstra van Buiten
landse Zaken.
Frans Boogaard
Hanneke Keultjes
Den Haag/Brussel
- Josep Borrell, buitenlandchef
Waarom een
oude belofte
van de Navo
de Russen nog
steeds hoog zit
Bob van Huët
Rotterdam/Kiev