'Het was niet gelijk prijs hoor'
Kees Dieleman zoekt laatste puzzelstukjes rond gefusilleerde oom
6
Kees Dieleman zoekt de foto
waarop de familie Dieleman uit
Wissenkerke onder schot
wordt gehouden. Genomen
begin september 1944, op de
boerderij van de familie.
Kees Dieleman uit
Kortgene probeert
een zwarte bladzijde
in de familiegeschie
denis zo compleet
mogelijk te reconstrueren. Zijn
oom, Andries Dieleman, is op 11
september 1944 gefusilleerd in de
duinen bij Klein Valkenisse. Om te
weten wat er precies is gebeurd,
zoekt hij antwoorden op een paar
vragen en de tijd dringt. Want
steeds meer mensen die in deze
tijd in Wissenkerke woonden, zijn
er niet meer.
Hoewel Kees Dieleman zijn oom
nooit gekend heeft, laat deze ge
schiedenis hem maar niet los.
,,Nee, ik ben geboren in 1948", ver
telt hij. ,,Maar Andries was een
broer van mijn vader." Bovendien
was de familie Dieleman zeer be
kend in het dorp. ,,Ze waren een
van de grootste werkgevers in die
tijd. Iedereen heeft het er in die
dagen over gehad. Dan kan niet
anders, omdat de dorpelingen in
café Wielersrust zijn ondervraagd
over deze zaak."
Tot de orde roepen?
Wat is er allemaal bekend over de
laatste dagen van Andries Diele-
man? Zeker is dat de 36 jaar oude
loonwerker uit Wissenkerke actief
was in het verzet. Zo heeft hij sa
men met smid Rinus de Vos het
distributiekantoor in Wissenkerke
overvallen. En toen op 4 septem
ber 1944 via Radio Oranje zeer op
timistische berichten waren ver
spreid over een op handen zijnde
bevrijding, kwamen enkele ver
zetsmensen in actie. Zo werd de
veerboot onklaar gemaakt en wer
den vier Duitse soldaten gevangen
genomen. Andries Dieleman was
daar bij. Hij werd die dag door ver
zetsman Marcusse naar deze groep
gestuurd. Met welke opdracht is
niet bekend. Het ene verhaal zegt
dat hij de mensen tot de orde
Andries is verraden
aan de Duitsers
moest roepen. Een ander verhaal
vertelt dat hij mee moest doen.
De Duitsers dreigden inwoners
dood te schieten als vergelding
voor het gevangen nemen van hun
strijdmakkers. De vier gevangenen
werden vrijgelaten en de verzets
mensen doken onder. In Wissen
kerke werden verschillende inwo
ners stevig ondervraagd en toen is
de naam van Andries Dieleman
genoemd. ,,Hij is verraden", zegt
neef Kees. Vervolgens gingen de
Duitsers naar de boerderij van de
familie om Andries te zoeken. Ze
hielden op het erf de hele familie
onder schot. Daar zou een foto van
zijn gemaakt. ,,En die foto zoek ik",
zegt Kees Dieleman. Uiteindelijk
werd Andries gevonden in de
drinkput voor het vee achter de
boerderij. Hij werd gevangen ge
nomen, samen met onderduiker
Cor Heijstek die ook op de boerde
rij zat.
Graf in de duinen
Andries Dieleman is naar Middel
burg gebracht en gevangen gezet.
,,En dat gebeurde met de veerboot
van Kamperland naar Veere. Op
die boot zaten ook twee vrouwen,
Nellie en Koos Geelhoed. Ik wil
graag weten waarom Nellie en
Koos op die boot aanwezig waren,
want dat was vreemd", zegt Kees
Dieleman. Zijn oom is vervolgens
naar Vlissingen gebracht, ter dood
veroordeeld en op 11 september
gefusilleerd in de duinen bij Klein
Valkenisse. Op hetzelfde moment
werden ook André Pierets (39), Al-
bert De Colvenaer (46) en Yvan
De Colvenaer (17), alle drie uit Zel-
zate en Willem Niesthoven (28)
uit Middelburg terechtgesteld.
Acht dagen later werd Johan van
der Weij uit Middelburg op de
zelfde plek gefusilleerd.
De zes mannen zijn ter plekke
begraven. Dat de locatie van de
graven snel bekend was, is te dan
ken aan de Pool Jan Ribichi.
Waarom hij daar was is niet be
kend, maar hij maakte een schets
van de situatie en heeft deze afge
geven bij een fotograaf in Vlissin-
gen. Andries Dieleman is herbe
graven in Wissenkerke. Op deze
begraafplaats staat een monument
voor hem.
Burgemeester Loes Meeuwisse
komt Jan (90) en Neeltje (86) De
Looff persoonlijk feliciteren met
hun jubileum. Maar ook hun doch
ter, schoonzoon en een van de twee
zonen zijn present. ,,Onze andere
zoon is er niet", vertelt Neeltje.
,,Maar die heb ik vanmorgen al wel
aan de telefoon gehad."
Het echtpaar woont sinds 2019 in
Colijnsplaat. In Cleijenborch heb
ben ze allebei een appartement.
Vlak bij elkaar. ,,Er zit precies één
woning tussen ons in. Daar woont
de broer van Jan."
Jan krijgt via de burgemeester de
groeten van wethouder Adrie van
der Maas. Dat is geen onbekende
voor hem, want Jan de Looff kent
Van der Maas nog uit de tijd dat hij
zelf in de gemeenteraad zat.
De Looff is twee periodes raadslid
voor de PvdA geweest. Eerst nog
voor de gemeente Kortgene (1978
1994) en later bij de gemeente
Noord-Beveland (2002-2006).
Voorzitter van de voetbal
Neeltje komt oorspronkelijk uit
Kats, Jan is geboren en getogen in
de Graaf van Buren in Kortgene.
,,We hebben elkaar leren kennen op
een dansavond in Kortgene", herin
nert Neeltje zich. ,,Maar ik ging
daarvoor al met zijn zus om." ,,En
het was niet gelijk prijs, hoor", weet
Jan nog. ,,Het heeft wel even ge
duurd voordat het dik aan was."
Maar dat is het nu dus al 65 jaar.
Tot 2019 in Kortgene, daarna in Co-
lijnsplaat. Naast zijn politieke carri
ère was Jan ook nog eens een jaar
veertig voorzitter van de voetbal in
Kortgene. ,,Ik heb daar nog een
oorkonde van de KNVB voor gekre
gen." En als PvdA'er was hij natuur
lijk ook lid van de vakbond: „Jaze
ker, 70 jaar lang."
den Vaderland i
GETROUWE
19-4.0 (945
A.P. DIKLëMAN
qebdreh
2 april 1303
gefusilleerd
II SEPT. 19^
ff VALKEIÏ155E-
ZATERDAG 22 JANUARI 2022 PM
Verhaal van Andries moet af
Melita Lanting
Kortgene
- Kees Dieleman
COLIJNSPLAAT
Het echtpaar De Looff-Korte-
knie uit Colijnsplaat is zondag
23 januari 65 jaar getrouwd. Om
dat te vieren is er op vrijdagmor
gen al koffie met gebak in woon
zorgcentrum Cleijenborch.
- Willem Adriaansens
TER GEDACHTEHI5
AAU
yE WI55EKERKE.
Kees Dieleman bij het monument voor zijn oom Andries Dieleman. foto marcelle davidse
Burgemeester Loes Meeuwisse van Noord-Beveland feliciteert
het echtpaar De Looff-Korteknie. foto marcelle davidse
