'Als je wordt meegesleept
in de waan van de dag,
kunnen vrienden je helpen
jezelf weer te vinden'
De Griekse filosoof Epicurus verwoordt het belang van
vriendschap als volgt: 'Van alle middelen tot volledig
levensgeluk die de wijsheid ons verschaft, is het ver
werven van vriendschap verreweg het belangrijkste.'
Manen 'Epicurus was een stoïcijn en de stoïcijnen vinden
liefde onvoorspelbaar - ze laten zich liever niet leiden
door hartstochten. Daarom zien zij niet romantische
liefde maar juist vriendschap vaak als het ultieme om
naar te streven. Dat geldt voor mij niet precies zo, maar
ik vind vriendschap wel degelijk heel belangrijk. Uit
verschillende fases in mijn leven heb ik vrienden en daar
komen nog steeds mensen bij. Mensen met wie je al zo
lang oploopt dat ze jou kennen van vroeger en
dat ze bijvoorbeeld je ouders nog kennen, dat
voelt als iets veiligs.'
Marlies 'Als een liefdesrelatie overgaat is het
niet vanzelfsprekend dat je daarna vrienden
blijft. Vriendschap is daarom in veel gevallen
duurzamer dan een relatie. In die zin klopt het
misschien wel wat Epicurus zegt. Waarbij wijsheid
ook gemoedsrust kan betekenen. Als je wordt
meegesleept in de waan van de dag of je twijfelt
over jezelf, kunnen je vrienden je helpen jezelf
weer te vinden. Een goede vriend die jou al
zo lang kent en die weet wie jij bent kan je een
spiegel voorhouden. Hij deelt je geschiedenis.'
Manen 'Vrienden kunnen een archief zijn voor
jezelf en je leven, ook als je dat zelf even niet bent.'
Marlies 'Hebben Facebook en vriendschap wel
iets met elkaar te maken? De wens om vrienden
te zijn, die je digitaal aangeeft met een vriend-
schapsverzoek, betekent namelijk niet dat je dan
ook meteen vrienden bént. Elkaar leren kennen,
een band opbouwen, dat gebeurt niet zo snel.
Natuurlijk kun je elkaar vinden in een bepaalde
interesse, maar voor een vriendschap is ook tijd
en vertrouwen nodig, en gezamenlijke ervaringen.
Net als met online daten. Als alle algoritmes in
werking worden gezet om elkaar te vinden als
gelijkgestemden, dan is het niet de bedoeling
achter het beeldscherm te blijven zitten. Het
draait om de ontmoeting.'
Manen 'Ik heb nog nooit echte vrienden gemaakt
via social media. Ik vraag me ook vaak af: hoe
komt iemand bij mij terecht? Door een handig
algoritme of is het oprechte interesse in wat ik post?
Overigens zit daar bij mij geen oordeel in. Het gaat er
niet zozeer om of iets goed of slecht is. Dat is ook het
mooie aan filosofie, je hoeft geen conclusie te trekken.
Maar het is leuk en interessant om over na te denken.'
Marlies 'Zeker het thema van de aanwezigheid en af
wezigheid in elkaars leven is natuurlijk actueel. Ik denk
dat dat zich nog wel verder zal ontwikkelen. Er kan veel
online, maar waar ligt de grens? Wat is noodzakelijk en
wat niet? Wat is efficiënt en wat is té efficiënt? Dat zijn
interessante gedachtes waar je misschien niet altijd bij
stilstaat. Het is verrijkend naar de actualiteit te kijken
A V .j
t'
-'■ A^
Waar de meeste filosofen niet mee te maken
hadden, was het fenomeen digitale vriendschap.
Voor de Amerikaanse schrijfster en filosoof Katie
Roiphe geldt dat wel. Zij zegt: 'Vriendschap op
Facebook verhoudt zich zo ongeveer tot vriend
schap in het echte leven zoals aangereden worden
in een tekenfilm zich verhoudt tot aangereden
worden door een echte auto.'
22
