Zeg nóóit meer dat
slachtoffers zélf maar aan
de bel moeten trekken
Levenslangse celstraf, niemand kijkt er meer van op
c Oefening of op weg naar actie in Oekraïne?
6
LINDA AKKERMANS
Tegen 16.00 uur had ik al
dertig keer mijn browser
ververst omdat ik Boos
wilde zien, net als miljoenen an
deren. Naast mij zat onze oudste
zoon die dankzij het Jeugdjournaal
ook had meegekregen dat er iets
flink mis is bij The Voice. ,,Iets
met seks of zo", zei hij nonchalant,
dus dat was meteen een goede
aanleiding voor een gesprekje
met onze 9-jarige. Nooit iets doen
tegen de zin van iemand anders,
altijd toestemming vragen,
want dat is pas sexy. ,,Jaaaaa,
mam!"
Je kunt sowieso niet vroeg
genoeg beginnen met seksuele
opvoeding en het bijbrengen van
een goed moreel kompas. Dat was
in de uitzending goed te zien aan
de reactie van John de Mol. Nou
was ik al pislink door alle details
over de vermeende billenknijper
Marco B., de van verkrachting be
schuldigde Ali B. en perverseling
Jeroen R. Wat bezielt zulke man
nen in vredesnaam? En dan die
arme slachtoffers. Boosmakend
verdrietig, dat was het. Maar van
de woorden van De Mol werd ik
nog een beetje bozer.
Hij reageerde namelijk zoals
heel veel mensen doen als het over
seksueel geweld of onaanvaard
baar gedrag gaat en liet er een klas
siek staaltje victim blaming op los.
De Mol snapte niet dat de vrou
wen zelf niet aan de bel hadden
getrokken. En hoe kun je als baas
dan ingrijpen? ,,Zég het, praat",
riep De Mol slachtoffers een paar
keer op.
En ik maar met mijn hoofd
schudden. Zég het inderdaad. Als
je op kantoor voelt dat een collega
ongepast doet tegen de stagiaire.
Trek aan de bel, als je bij de sport
vereniging of binnen een vrien
denclub het vermoeden hebt van
wangedrag. Praat, grijp in, licht
een vertrouwenspersoon in of doe
als Tim Hofman in de uitzending
deed.
vroeg hij aan de jonge vrouw die
aangifte deed tegen Ali B. Zes
woordjes waren het maar. Maar
wel zes woorden die een (moge
lijk) slachtoffer kunnen helpen.
Spreek zulke woorden uit, of zeg
iets anders. Maar zeg nóóit, echt
nóóit meer, dat slachtoffers zélf
maar aan de bel moeten trekken.
Wie zo redeneert, heeft het inle
vingsvermogen van een natte
krant.
Het is sowieso nogal makkelijk
om van alles te vinden van mis
standen als bij The Voice. Veel
moediger is het om te bedenken
wat je zélf kunt doen als je ooit
getuige bent van zulke smeerlap
perij.
John de Mol liet er
een klassiek staaltje
victim blaming op los
Wil Rusland doen geloven dat
het in Oekraïne ook een
landing vanuit zee voor
bereidt? Die vraag kan
worden gesteld nu Russische
landingsschepen langs onze
kust naar het zuiden varen.
Voor de Nederlandse kust werden
gisteren drie Russische schepen
'begeleid' door een hydrografisch
opnemingsvaartuig en een
NH-90-helikopter vanuit Den
Helder. Nog drie schepen komen
vandaag of morgen voorbij. Ze va
ren waarschijnlijk naar de Zwarte
Zee. De afgelopen dagen zijn zes
Russische marinevaartuigen via
de Grote Belt (zeestraat tussen de
Deense eilanden Seeland en Fu-
nen) onderweg vanuit noordelijke
Russische havens. Volgens Britse
media behoren drie schepen tot de
zogeheten Baltische Vloot en drie
tot de Noordelijke Vloot, de mach
tigste van de vier vloten die deel
uitmaken van de Russische ma
rine. Het gaat om twee groepen
van drie schepen die leeg zouden
zijn, maar elk 25 gepantserde voer
tuigen kunnen vervoeren.
Donbas
De Korolev, de Minsk en de Kali
ningrad zouden specifieke lan
dingsschepen zijn wat volgens
specialisten mogelijk kan wijzen
op een operatie in de Zee van
Azov, een relatief kleine zee onder
Oekraïne. Rekening wordt daarom
gehouden met een eerder bedacht
scenario waarbij de Russen daar
het reeds door separatisten gecon
troleerde Donbas zouden willen
verbinden met het schiereiland De
Krim. Oekraïne zou dan een deel
van zijn kustlijn kunnen kwijtra
ken, inclusiefde havenstad Mario-
poel in het zuidoosten, zo wil die
theorie.
Er varen wel vaker Russische sche
pen door de Noordzee, maar het is
niet gebruikelijk dat dit soort vaar
tuigen wordt verplaatst, aldus de
fensiespecialist Dick Zandee van
het Clingendael Instituut. De Rus
sen hebben hun vloten regionaal
goed georganiseerd en elke vloot
beschikt over de benodigde capa
citeiten. Als ze met die capacitei
ten gaan schuiven van de Noorde
lijke Vloot naar de Zwarte Zee-
vloot dan zijn ze dus bezig daar be
paalde capaciteiten te versterken.
Maar het is altijd de vraag waarom
en of die schepen ook daadwerke
lijk worden ingezet, benadrukt
Zandee. Rusland heeft inmiddels
militaire oefeningen op zee aange
kondigd waar meer dan 140 sche
pen en 60 vliegtuigen aan zullen
deelnemen. De oefeningen wor-
De Russen geven
hiermee signalen af,
maar het kan ook
een oefening zijn
den in januari en februari gehou
den in de Atlantische Oceaan, de
Middellandse Zee, de Noordelijke
IJszee en de Stille Oceaan. Het
Russische ministerie van de De
fensie stelt dat er circa 10.000 mili
tairen aan meedoen.
Politieke druk
,,De Russen geven hiermee zeker
signalen af, maar dit kan ook een
oefening zijn voor de Russische
marine'', meent Zandee. ,,Die re
cente versterkingen in Belarus
voor militaire oefeningen zou je
ook zo kunnen interpreteren. De
vraag blijft natuurlijk wat erachter
zit. Is het de voorbereiding van iets
of is het bedoeld om de politieke
druk nog verder op te voeren?"
De schepen varen in internatio
nale wateren en dat staat ze vrij.
Dat Nederland poolshoogte gaat
nemen is ook normaal. Ook op het
militaire hoofdkwartier van de
Navo in Brussel wordt deze pas
sage tegen het licht gehouden,
weet Zandee. ,,Want wat betekent
dit? Wat zit er in die schepen?'' Dat
zal wel duidelijk worden, want de
schepen moeten langs Gibraltar en
door de Bosporus waar veel mari
tieme sensoren staan.
Iliass K. (38) maakte volgens de
rechtbank Noord-Holland onder
deel uit van een criminele organisa
tie 'die zich fulltime, 24 uur per dag
met liquidaties bezighield'. De Am
sterdammer was in 2014 betrokken
bij zeker drie moorden in het crimi
nele circuit. Bij één daarvan werd
de verkeerde man neergeschoten,
iemand die niets met criminaliteit
te maken had: een vergismoord. Het
nieuws over die levenslange cel
straf, de zwaarst mogelijk straf in
Nederland, stond gisteren in geen
enkele landelijke krant. Het bericht
haalde ook niet het Achtuurjournaal
van de NOS. ,,Waarom het geen
nieuws meer is? Ik vermoed dat we
een beetje murw zijn geworden",
zegt jurist Wiene van Hattum van
de Rijksuniversiteit Groningen.
Van Hattum is ook voorzitter van
het Forum Levenslang, dat zicht in
zet voor een 'humane tenuitvoer
legging van de levenslange gevan
genisstraf'.
,,Levenslang wordt tegenwoordig
veel vaker opgelegd dan voor het
jaar 2000. Toen gebeurde het onge
veer één keer per twee j aar, nu twee
keer per jaar. Soms zelfs vier keer
per jaar", weet Van Hattum. Het Fo
rum houdt de cijfers bij: in het jaar
2000 zaten er in Nederland tien
mensen vast met een levenslange
celstraf. Op 1 september 2021 waren
dat er al 42, het zijn allemaal man-
nen. Daarbovenop liepen er op dat
moment nog negen zaken waar al
wel levenslang is opgelegd, maar
waarin de verdachte in hoger be
roep is gegaan. De zaak van Iliass K.
is daarin nog niet meegeteld.
Bekende levenslanggestraften
zijn Willem Holleeder, Moham
med B. (de moordenaar van Theo
van Gogh), tramschutter Gökmen
Tanis en de Koerdische bendeleider
Hüseyin Baybasin. De levenslang
gestrafte die momenteel het langst
vastzit is Edwin Senff, hij zit sinds
1994 vast voor doodslag en twee
maal poging doodslag in Badhoeve
dorp. Nederlandse rechters waren
lang zeer terughoudend met het
opleggen van levenslang, omdat de
straf in Nederland ook écht levens
lang was. Gratie werd sinds 2000
zelden verleend. Nadat het Euro
pees hof oordeelde dat dat gebrek
aan enig uitzicht 'inhumaan' was,
stelde Nederland een Adviescollege
Levenslanggestraften in. Die be
oordeelt na 25 jaar cel of de gevan
gene mag gaan werken aan een te
rugkeer in de maatschappij.
De kans lijkt groot dat er in 2022
nog een reeks levenslange gevange
nisstraffen wordt opgelegd. Zo lo
pen er twee grote processen rond
liquidaties en doet de rechtbank
Den Haag uitspraak in het
MH17-proces, daarin is vier keer le
venslang geëist.
VRIJDAG 21 JANUARI 2022 GO
,,Gaat het? Heb je iets nodig?''
Russische schepen
op de Noordzee
Bob van Huet
Den Haag
Een Russich landingsschip in actie tijdens een oefening van de
Baltische vloot in 2017. foto getty images
- Dick Zandee, Clingendael
AMSTERDAM
Iliass K. (38) werd woensdag tot
levenslang veroordeeld voor een
reeks moorden in de Amster
damse onderwereld. Groot
nieuws was dat niet. ,,Het wordt
zo vaak opgelegd. We zijn murw
geworden."
Ook Iliass K. kreeg van de
rechter levenslang opgelegd.
ILLUSTRATIE ANP
- Cyril Rosman
